بازمانده ای از دوران سلجوقیان در قلب شهر جهرم

خبرگزاری شبستان- جهرم:

مساجد همیشه ملجأ و پناهگاهی برای مردم بوده اند و به غیر از کارکرد ذاتی آن که همان عبادت و پرستش پروردگار است کاربردهای دیگری نیز داشته اند که وجود مسجد در مرکز شهرها خود نشان از اهمیت این خانه های امن حریم الهی بوده است.

در گذشته علاوه بر اینکه مساجد به عنوان یک عبادتگاه برای مردم مطرح بوده، کارکردهای دیگری همچون محلی برای گره گشایی مشکلات و همچنین در ابعاد مختلف اجتماعی، سیاسی، فرهنگی حائز اهمیت بوده است.

 در هر شهر و دیار که پا می گذاری در میان بناهای تاریخی آن منطقه قطعا یک مسجد وجود دارد که تاریخ و هویت آن منطقه به حساب می آید.

این روزها اگرچه مساجد همان کارکردهای گذشته خود را حفظ کرده اند اما در ابعاد مختلف مورد توجه قرار گرفته و نه تنها از بُعد دینی و مذهبی مورد توجه هستند بلکه تاریخی بودن آنها، خود به عنوان یک اثر کهن و فاخر گردشگری برای مردم به ویژه علاقمندان به میراث فرهنگی حائز اهمیت بسیار است.

مسجد جامع جهرم نیز از جمله بناهای تاریخی این شهرستان است که در عین کهن بودن این اثر که به دوره سلجوقیان باز می گردد همچنان مورد استقبال مردم قرار گرفته و نمازهای یومیه در آن اقامه می شود.

در این مسجد علاوه بر کانون فرهنگی هنری و پایگاه مقاومت بسیج، برنامه های دیگری نیز در طول هفته برگزار می شود که از جمله آن سخنرانی مذهبی، تفسیر قرآن کریم، فعالیت های خیریه و عام المنفعه و دیگر فعالیت های مذهبی به مناسبت های مختلف به ویژه اعیاد و سوگواری ائمه اطهار (ع) است.

در این بنای تاریخی که اکنون با ساخت و سازهای انجام شده تلفیقی از معماری قدیم و جدید به چشم می خورد، بازسازی هایی به همت میراث فرهنگی صورت گرفته تا بافت تاریخی آن از حیث آسیب های مختلف در امان بماند.

تعميرات كف فرش حياط و احيای كف فرش، احيای پوشش بام شبستان، تعميرات‌ نما، تعميرات در طاق نماهای حياط و تعميرات استحكام بخشی در محل ‌های مورد نياز از جمله اقدامات مرمتی اين بنای تاريخی است.

همچنین شبستان این مسجد نیز با همکاری اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان جهرم مورد مرمت قرار گرفته  و تعویض درها وآجر فرش، سفید کاری و مقرنس کاری طاق ها از دیگر اقدامات مرمتی در این مسجد بوده است .

عضو هیئت رئیسه شورای هماهنگی سازمان مردم نهاد میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور گفت: مسجد جامع جهرم از بناهای ساخته شده در دوران سلجوقی است که در خیابان 17 شهریور و در نزدیکی بازار این شهر قرار دارد.

«مازیار الطافی» با اشاره به اینکه این مسجد دارای 2 طبقه و از سنگ طبیعی کوهستان و گچ بنا شده است، افزود: مسجد جامع جهرم دارای هزار متر مربع مساحت بوده و از نظر طرح و معماری، از نمونه های بسیار جالب است.

وی با اشاره به اینکه شبستان جنوبی مسجد از مهم ترین بخش های این بنای تاریخی بوده است، بیان کرد: این بخش از شبستان شامل یك تالار وسیع در مركز و 2 رشته رواق در شرق و غرب است.

عضو هیئت رئیسه شورای هماهنگی سازمان مردم نهاد میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور با اشاره به اینکه این شبستان، دارای 2 طبقه و رواق های آن نیز دارای مرتبه فوقانی است، اضافه کرد: قسمت فوقانی محراب، دارای قوس های گچی زیبایی است.

الطافی با اشاره به کتیبه های موجود در این مسجد، عنوان کرد: سنگ نوشته ‌ای بر فراز درب غربی مسجد نصب شده و عبارت «مسجد در زمان سابق رو به انهدام نموده، حاجی رضا غفرالله، در سال 1084 قمری اقدام به تعمیرات نموده...» بر روی آن نگاشته شده است.

وی ادامه داد: با توجه به متن سنگ نوشته، تعمیرات این مسجد در زمان «شاه سلیمان صفوی» صورت گرفته و در زمان این پادشاه علاوه بر تعمیر ساختمان ‌های قدیمی، بناهایی چون مدرسه و مسجد خان نیز ساخته شده است.

مدیرعامل انجمن میراث فرهنگی «بچه های شهر باربد» با اشاره به اینکه این مسجد که قسمت عمده آن باز سازی شده، بنایی ساده بوده که ایوانی جلو آن ساخته شده است،  اذعان کرد: بخش ‌های قدیمی مسجد دارای ستون‌ هایی از سنگ ‌های یکپارچه است.

الطافی تصریح کرد: يكی از ويژگی ‌های بناهای قديمی شهرستان جهرم وجود سنگ قبر برخی از اشخاص معروف به عنوان كتيبه در مسجد جامع جهرم است كه در كنار كتيبه ديگری كه تاريخ تعمير اين بنا را در دوره قاجار نشان می‌دهد از جاذبه ‌های اين بنا به شمار می ‌رود.

وی به ثبت این اثر در فهرست آثار ملی اشاره کرد و گفت: این بنا در دوم مهرماه 1352 با شماره 987 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

از کاردکردهای این مسجد به جز بحث تاریخی و گردشگری، فعالیت های گسترده فرهنگی و اجتماعی است که همچنان به همت جوانان و نوجوانان عضو کانون فرهنگی هنری و پایگاه بسیج مستقر در مسجد جامع جهرم در جریان است.

مدیر کانون فرهنگی هنری «منتظران نور»، مسجد جامع جهرم گفت: برنامه های متنوع به مناسبت های مختلف در طول سال در مسجد جامع جهرم برگزار می شود که با استقبال پرشور مردم نیز قرار می گیرد.

«رضا نیکجو» افزود: از جمله برنامه های مسجد جامع جهرم، برنامه «اعتکاف» است که به صورت گسترده و پرشور هر سال با حضور جوانان مسجدی برپا بوده و این مسجد را در زمره مساجد فعال در برگزاری مراسم «اعتکاف» تبدیل کرده است.

وی از تشکیل گروه جهادی «شهید محمدهادی نعمتی» در این مسجد خبر داد که منشأ خدمات گسترده ای به ویژه در خدمت رسانی به مستمندان و افراد نیازمند جامعه شده و در جریان شیوع بیماری «کرونا» نیز به صورت ویژه برنامه هایی از جمله ایجاد کارگاه تولید ماسک، ضدعفونی و گندزدایی کوچه ها، معابر و خیابان های همجوار مسجد و تهیه بسته های مواد غذایی و توزیع میان آسیب دیدگان و خانواده های مستمند به همت بچه های این مسجد و این گروه جهادی انجام شده است.

مدیر کانون فرهنگی هنری «منتظران نور»، مسجد جامع جهرم ادامه داد: از دیگر فعالیت های این مسجد، برپایی موکب در ایام فاطمیه، برنامه های ورزشی و تفریحی ویژه بچه های مسجد، برگزاری نشست های بصیرتی، جلسات هفتگی قرائت قرآن کریم، دیدار با خانواده های شهدا، برگزاری کلاس های آموزشی امداد و کمک های اولیه، ترویج بازی های بومی و محلی، نشست های تخصصی «تولید و اشتغال»، نشست گفتمان سازی «شعار سال» و... بوده است.

گزارش: مهدی رحمانیان