تاریخچه ای از علامت گذاری قرآن/تجوید یعنی نیکو شدن

به گزارش خبرنگار گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان؛ یکی از شاخصه های تلاوت زیبا و خواندن قرآن بر اساس معیارهای  مشخصات آشنایی با احکام تجویدی است که به دو سطح مقدماتی و پیشرفته تقسیم می شود. این مباحث طی سلسله گزارش‌هایی  به صورت مقدماتی تبیین شده تا خوانندگان بتوانند ضمن آشنایی با احکام و قواعد تجویدی،  قرآن را به زیبایی هر چه بیشتر تلاوت کنند.

مخاطبان با کمک این سلسله مباحث که به منظور آشنایی با قرائت و روخوانی قرآن کریم تهیه شده می‌توانند قرآن را به طور صحیح قرائت کرده و از معانی و مفاهیم صحیح آن بهره‌مند شوند. لازم به ذکر است که قرائت در اصطلاح همان تلاوت و خواندن صحیح کلمات قرآن کریم است، به گونه‌ای که از فعل وحی الهی حکایت کند که بر پیامبر بزرگوار اسلام (ص) نازل شده است. فضایل قرآن مجید، فضیلت تلاوت قرآن کریم، آثار تلاوت قرآن آداب تلاوت، ترتیل و مراتب سه‌گانة آن، قرآن و عترت، قاریان قرآن از منظر امام باقر (ع) و آشنایی با حروف الفبا (صامت‌ها و مصوت‌ها) برخی مباحث مطرح شده خواهند بود.

در درس اول با مفاهیم و تعاریف تجوید قرآن کریم آشنا خواهیم شد بر همین اساس تجوید در لغت به معنای « تحسین-حسن بخشیدن-تکمیل-نیکو گردانیدن » آمده است. با رعایت قواعد تجوید قرآن، آیات الهی زیباتر، شایسته تر و نیکوتر تلاوت خواهند شد.تجوید در اصطلاح قرائت عبارت است از: « اداء حرف از مخرجش همراه با اعطاء حق و مستحق آن حرف » . حق حرف عبارت است از صفات لازمه ی آن حرف و یا ویژگی های حرف در حال انفراد مانند صفت استعلاء،استفال،قلقله،غنه،لین.مستحق حرف عبارت است از احکامی که از صفات لازمه ی حرف ناشی می شوند یا « ویژگی های حرف در حال ترکیب در کلمه » مانند تفخیم،ترقیق،ادغام،مد.

تاریخچه مختصری از نقطه و علامتگذاری قرآن:

در زمان بعثت پیامبر اکرم(ص) کتابت عرب به شکل کاملا ساده ای صورت می گرفت به طوری که اصلا خبری از حرکات و تشدید و سکون در کتابت شان نبود و حتی حروف شان دارای نقطه هم نبود. وقتی پیامبر (ص) به رسالت برگزیده شدند، کاتبان وحی قرآن را به همان رسم الخطی که در آن زمان رایج بود می ّ نوشتند. در آن زمان مشکلی از لحاظ صحیح خواندن نداشتند، چرا که هم تلفظ صحیح را از پیامبر می شنیدند و هم اگر در تلفظ کلمه ای شک می کردند از خود پیامبر(ص) می پرسیدند. پس از مدتی که اسلام گسترش یافت و اقوام غیر عرب نیز به اسلام روی آوردند، از آنجا که با زبان عربی آشنا نبودند، نمی توانستند قرآن را بخوانند و حتی خود عرب ها نیز به خاطر معاشرت با غیر عرب ها به تدریج تغییراتی در سخنانشان ایجاد شد به طوری که حتی فصحا نیز گاهی در سخن گفتن اشتباه می کردند.همین موضوع موجب شد تا نقطه گذاری و علامت گذاری قرآن امری ضروری شود.