چرخیدن چرخ ۳۳ رشته صنایع دستی در ایلام/ تجاری سازی و فروش چالش مهم صنایع دستی

خبرگزاری شبستان - ایلام: صنایع دستی به عنوان یکی از عوامل تامین کننده وسایل روزمره زندگی از گذشته های دور در نقاط مختلف کشور، رونق و رواج داشته و عده کثیری از صنعتگران در مناطق شهری، روستایی و عشایری به کمک ابزار و وسایل بسیار ساده و ابتدایی و با بهره­ گیری ازمواد اولیه ای که به فراوانی و با قیمت ارزان و حتی در مواردی رایگان در اختیارشان قرار داشته به تولید انواع و اقسام فرآورده ­های مصرفی پرداخته اند.

به دلیل وابستگی قشرهای عظیمی از عشایر و روستاییان به آداب، رسوم و سنن که دست اندرکار تهیه و تولید انواع مصنوعات دست ساز هستند صنایع دستی استان ایلام از ظرفیت های بسیار بالایی برخوردار بوده و دارای جایگاه خوبی از نظر خلاقیت و تولید است، ولی عدم بسته بندی مناسب، بازاریابی صحیح و وجود دلالان در عرضه این محصولات،  سبب شده که صنایع دستی استان ایلام به قیمتی بسیار پایین تر به دلالان فروخته شود و در این بین سود اصلی به دست تولید کننده نرسد.

خوشبتانه در سال های اخیر نیر اقدامات خوبی در بحث ساماندهی صنایع دستی در استان صورت گرفته، ولی تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله زیادی وجود دارد، چرا که همجواری با کشور عراق، برای توسعه صادارت از طریق مرز مهران می تواند نقش موثری در بحث اشتغال و ارز آوری برای استان و اقتصاد مردم  داشته باشد که نیازمند تلاش بیشتر در این حوزه است.

برای بررسی وضعیت صنایع دستی در استان گفت و گویی با مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان و کارشناسان صنایع دستی استان انجام شده که توجه خوانندگان به آن جلب می شود.

گلیم نقش برجسته به عنوان مهمترین و اصیل ترین صنعت دستی استان به شمار می رود

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ایلام  با بیان اینکه در حال حاضر ۳۳ رشته صنایع دستی در استان فعال است، گفت: با برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده و استفاده از توان بخش خصوصی تعداد ۶ رشته صنایع‌دستی که در حال منسوخ شدن بود، احیا و به مرحله تولید رسیده است.

 «عبدالمالک شنبه‌زاده» اظهار کرد: صنایع‌دستی را می‌توان به‌عنوان صنعتی مستقل و بومی، با رویکرد اشتغال‌زایی در سطح استان دانست که با توجه به شرایط اقتصادی فعلی کشور بسیار حائز اهمیت است، چرا که با کم‌ترین میزان سرمایه‌گذاری می‌توان بیشترین بهره‌برداری را در این حوزه کسب کرد.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ایلام تصریح کرد: صنایع‌دستی استان به دلیل برخورداری از ویژگی‌های بارز و قابلیت‌های منحصربه‌فرد، تأثیرات بلندمدت بر توسعه اقتصادی و اجتماعی منطقه می‌گذارد، به همین دلیل با کمک هنرمندان صنایع‌دستی و فعالان بخش خصوصی و با ارتقای سطح کمی و کیفی تولیدات رشته‌های بومی سعی در فراهم کردن فرصت مناسب برای توسعه سرمایه‌گذاری در این حوزه هستیم.

وی با بیان اینکه سیاه‌چادر، چیت‌بافی، نمدمالی، حصیربافی، لباس‌های محلی و گیوه‌بافی بخشی از رشته‌های احیاشده در ایلام هستند، تصریح کرد: این رشته‌ها به دلیل داشتن بازار مصرف در استان احیا شدند تا علاوه بر حفظ میراث‌فرهنگی گذشتگان، به رونق اقتصاد خانوارها نیز کمک کنند.

شنبه زاد یادآور شد: امکانات بالقوه برای رشد صنایع دستی بسیارمتنوع و گسترده است، چرا که قسمت اعظم مواد اولیه مصرفی در صنایع دستی یا حاصل فعالیت های کشاورزی و دامپروری است و تهیه و تامین آن از مناطق روستایی میسر است.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ایلام افزود: باتوجه به اینکه نیروی انسانی ماهر (در حد تولید کننده) به میزان کافی در استان  در دسترس است در بیشترمناطق توان تولید و استعداد فراگیری در اکثرسکنه شهری، روستایی و عشایری استان وجود دارد.

وی تصریح کرد: گلیم نقش برجسته به عنوان مهم ترین و اصیل ترین صنعت استان به شمار می رود که این هنر در استان به طور کامل رواج یافته و از کیفیت بالایی نیز برخوردار است و صنایع دستی هنرمندان استان از جمله  گلیم، جاجیم و نمد از مهم ترین اقلام صادراتی استان به تعدادی از کشور جهان صادر می شوند که مورد استقبال در کشورهای مختلف هستند.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ایلام ابراز کرد: در سال گذشته ۱۰ دوره در رشته های چرم دوزی، گیوه بافی، نقاشی روی سفال، تراش سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی، معرق کاری میناکاری و سفالگری در استان برگزار شده است.

شنبه زاده یادآور شد: برای 1206 نفر در استان پروانه تولید صادرشده که 40نفرتحت بیمه تامین اجتماعی هستند که از این تعداد 23نفر بیمه صنایع دستی ومابقی هم بیمه روستایی هستند.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ایلام گفت: برای رونق صنایع دستی در سال گذشته 17میلیارد 638میلیون ریال به 13طرح مستقل 10طرح روستایی .یک طرح فراگیر پرداخت شده است.

شنبه زاده به محصولات صادر شده صنایع دستی  اشاره کرد  و گفت: سال گذشته 50میلیون دلار محصولات صنایع دستی کشور از مرز مهران به کشور عراق صادر شده است که بیانگر استقبال کشورها از صنایع دستی کشور است.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ایلام خاطرنشان کرد: در بحث صذور پروانه انفرادی در استان تاکنون 818فقره برای فعالین صنایع دستی استان صادر شده و در راستای پروانه تولید کارگاهی هم 30فقره برای فعالین این حوزه در استان صادر شده  و در سطح استان ۲ بازارچه دائمی صنایع دستی در شهر ایلام و سرابله ایجاد شده است.

برای احیاء، حفظ و صیانت صنایع دستی و بومی در کشور تلاش شود

یک کارشناس جامعه شناسی اقتصادی توسعه استان در این خصوص اظهار کرد: صنایع دستی در بین اکثر مردم استان رواج دارد و می توان با فرهنگ سازی در زمینه ترویج رشته های صنایع دستی میزان تولید را بالا برد که در راستای شعار سال با عنوان جهش تولید است.

«حمید بختیاری » در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری شبستان اظهار کرد: صنایع دستی کارنامه افتخار آمیز ملتی است که هویت خود را با دست آفریده هایشان دست به دست به هم دیگر هدیه کرده و هر نسلی برخود لازم دانسته که میراث دار فرهنگ نیاکان خود باشد.

این کارشناس حوطه صنایع دستی تصریح کرد: باتوجه به اینکه در حال حاضر انقلاب صنعتی بر زندگی بشر سایه انداخته باید برای احیاء، حفظ و صیانت صنایع دستی و بومی در کشور باید گام های بلندی در راستای صیانت از صنایع دستی کشور، اعم از صنایع دستی کارگاهی، خانگی، روستایی و بهبود وضع و توسعه آنها، بالا بردن درآمد، رفاه و آسایش کسانی که در این رشته­ ها کار می­ کنند، به کار گماردن نیروهای انسانی غیر فعال به امور تولیدی، بازاریابی برای فروش محصولات صنایع دستی، تطبیق محصولات سنتی با نیازمندی های روز و ذوق خریداران در دستور کار متولیان قرار بگیرد.

 بختیاری با بیان اینکه صنایع دستی استان ایلام توانایی اشتغال و توسعه همه جانبه را دارد، ابراز کرد: سرزمین ایلام از دیرباز تاکنون مهد صنایع دستی خصوصاً دستبافته های سنتی بوده و به دنبال زندگی عشیره ای، جنبه خودمصرفی و استفاده از مواد اولیه مورد نیاز نظیر پشم حاصله از زندگی دامپروری در رونق این گونه «هنر_صنعت» ها تاثیر بسزایی داشته است.

این کارشناس یادآور شد: خوشبختانه در چندین سال اخیر اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان ایلام به منظور جوابگویی به سلایق مختلف در ارائه آموزش های صنایع دستی، رشته های دیگری علاوه بر دستبافته های سنتی نظیر سفالگری، نقاشی روی سفال، معرق روی چوب، قلم زنی روی فلز، طراحی سنتی و سایر رشته ها و همچنین آموزش رشته های اصیل و سنتی که در حال منسوخ شدن هستند را نیز در برنامه آموزشی قرار داده تا در نتیجه دگردیسی مصرف، مطابق با نیازهای روز کاربری آن ها را تغییر داده و با این رویه از فراموش شدن اینگونه حرفه ها جلوگیری کند که قابل تقدیر ونیازمند توجه همه جانبه دارد.

صنایع دستی استان ایلام علاوه بر سرمایه گذاری و حمایت نیازمند معرفی در سطح ملی است

وی تصریح کرد: در سال های گذشته توجه کم و بیشی به صنایع دستی استان ایلام شده است و این صنعت ظرفیت اشتغال و توسعه نسبی در زمینه فرآورده های غیر نفتی را دارد که سرمایه گذاری و ایجاد امکانات و حمایت از هنرمندان صنایع دستی از مهم ترین نیازهای این بخش است که با ورود بخش خصوصی و حمایت های دولت می توان در راستای کمک به اشتغال استان گام برداشت.

این کارشناس اقتصادی یادآور شد: صنایع دستی از جمله گلیم نقش برجسته به عنوان مهم ترین و اصیل ترین صنعت دستی در استان ایلام از کیفیت بسیار بالایی برخوردار بوده که به اسم ایلام نیز در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است و مرز مهران و باز شدن مرز چیلات، فرصتی را برای استان می تواند فراهم کند که بتوان محصولات صنایع دستی را به کشور عراق صادر کرد که در راستای توسعه صنایع دستی و صادرات آن بهترین فرصت برای استان است.

بختیاری با اشاره به اینکه صنایع دستی استان ایلام علاوه بر سرمایه گذاری و حمایت، نیازمند معرفی در سطح ملی است، گفت: رسانه های استان باید کمک کنند تا صنایع دستی استان در سطح ملی معرفی شوند.

این کارشناس حوزه صنایع دستی یادآور شد: از مزیت های اصلی صنایع دستی نسبت به دیگر صنایع دیگر این است که با کمترین سرمایه قابلیت ایجاد اشتغال و درآمد را دارد و از این رو  زمینه مناسبی برای جذب حداکثری زنان خانه دار به عنوان نیمی از جمعیت خلاق و توانای جامعه  است.

صنایع دستی ما باید به سمت دانش بنیان برود  و از نیروی علمی و اندیشه دانشگاهیان بهره بگیرد

وی با بیان اینکه صنایع دستی با توجه به هزینه کم، ارزش افزوده زیاد و وسعت اشتغال، بهترین راه برای حل مشکل بیکاری در کشور، مخصوصا در مناطق محروم است، گفت: تجاری سازی و فروش مهم ترین مشکل صنایع دستی در کشور است.

بختیاری بیان کرد: بسیاری از مشکلات بخش فروش مربوط به بخش تولید است و تا وقتی تولید مطلوب نباشد هر قدر هم که در زمینه تبلیغات، بازارشناسی و بازاریابی فعالیت کنیم، محصولات صنایع دستی  ما مورد توجه قرار نمی گیرد  و  صنایع دستی ما باید به سمت دانش بنیان برود و از نیروی علمی و اندیشه دانشگاهیان بهره بگیرد.

این کارشناس حوزه صنایع دستی ابراز کرد: استان ایلام در خصوص بهبود وضعیت بازرگانی صنایع دستی جزو استان های متوسط است، اما در مجموع نتوانسته است در اندازه های مطلوبی که موردنیاز است ظاهر شود.

بختیاری بیان کرد: در بخش صنایع دستی استان به یک جهش نیاز است برای اینکه به جهش مورد نظرمان برسیم باید تعداد بازارهای هدف افزایش یابد که در این زمینه ایلام با توجه به نزدیکی به کشور عراق موقعیت خوبی دارد.

وی خاطرنشان کرد: از مرحله تولید تا فروش صنایع دستی در این استان مشکلاتی وجود دارد که اقداماتی خوبی صورت گرفته که مهم ترین آن بازار گلیم نقش برجسته و توسعه برای رونق بخشیدن و بومی سازی طراحی مدنظر بوده که خوشبختانه با ایجاد ۲ کارگاه رنگرزی اقدامات مناسبی در این راستا صورت گرفته است.

این کارشناس حوزه صنایع دستی بیان کرد: آموزش های علمی، استفاده از ذخایر علمی مانند استادان رشته های مختلف، استانداردسازی کارگاه های تولیدی، برقراری دوباره بیمه های قبلی به ویژه بیمه استادان و پیشکسوتان، حذف واسطه ها، ایجاد تشکل ها با هدف اتخاذ تصمیم های واحد و مشارکت هر چه فعال تر در قالب تعاونی ها، دستیابی به سهم بیشتر از بازارهای خارجی، ورود مجلس شورای اسلامی برای رفع قوانین دست و پا گیر گمرکی، گشایش دفاتر نمایندگی صنایع دستی در کشورهای مختلف از مهم ترین موضوع هایی هستند که برای توسعه بخشی به صنایع دستی و رونق گرفتن آن باید به آنها توجه کرد.