به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، این کتاب به منزله درآمدی مقدماتی بر عمده‌ترین بحث‌های کلیدی در دوران معاصر درباره مطالعات بدن است. تصویر بدن در رسانه‌ها، سایبورگها و بدنهای مجازی آنلاین، مقاومت و منازع قدرت بر مبنای بدن، سالمندی، جراحی‌زیبایی، ساخت بدن در ورزش و تغییر ظاهر بدن از جمله موضوعات محوری در این کتاب است. این کتاب شامل یک پیشگفتار و شش فصل است و واژه‌نامه‌ای نیز که مهمترین اصطلاحات مرتبط در آن تعریف شده، به انتهای کتاب افزوده شده است.
همانطور که ریچادرسون و لاکس در کتاب خود اشاره کرده‌اند، یکی از موضوعات محوری در فرهنگ معاصر بدن است. رسانه‌های گوناگون از جمله تلویزیون به طور دائم آکنده از برنامه‌هایی است که هدف آنها بهبود ظاهر و افزایش کارایی بدن است. انواع گوناگون برنامه‌های بازآرایی بدن که از تلویزیون و رسانه‌های دیگر پخش می‌شوند به افراد می‌گویند که بدن آنها چگونه باید عمل کند و چگونه باید به نظر برسد. شیوه پوشیدن لباس، میزان وزن ایده‌آل، نحوه گذران اوقات فراغت و حتی نحوه پیر شدن از طریق رسانه‌ها به افراد آموزش داده می‌شود.
یکی از بحث‌های کلیدی در فصل اول کتاب دوآلیسم دکارتی است که طی آن همیشه بین سر/ذهن و بدن تمایز وجود داشته است. گرچه سر منبع اندیشه و خرد است اما بدن همیشه با احساسات سرکش و افراطی مرتبط می‌شود و این دوآلیسم در همه گفتمانها از پزشکی، حقوق و دین گرفته تا بازنمایی‌های ادبی و هنری به کار می‌رود. به همین سبب همیشه این ایده مطرح بوده است که برای انسان بودن، بدن باید سرکوب و تأدیب شود. این دیدگاه مبنای همه آیین‌های مدنی است که فرهنگ‌ها آنها را ارزشمند تلقی می‌کنند.
محور فصل دوم کتاب همنوایی و مقاومت بر مبنای بدن است. در این فصل با تکیه بر نظریات میشل فوکو در مورد نحوه معنادار شدن بدن در گفتمان‌های قدرت و تأثیرپذیری این گفتمانها از مسائل جنسیت، طبقه و نژاد مورد بحث قرار می‌گیرد. به اعتقاد فوکو بدن مستقیماً در میدان سیاسی درگیر است و روابط قدرت از طریق الزام به عملکرد پذیرفته با بدن سروکار دارند. گرچه شاید فرهنگ همنوایی با برخی گفتمانها را الزامی بداند اما همیشه امکان مقاومت وجود دارد و وقتی مقاومت آغاز شود، تقریباً همیشه با بدن آغاز می‌شود.
در فصل سوم کتاب تجارت چندین میلیارد دلاری صنعت زیبایی مورد بحث قرار می‌گیرد. طی دوران اخیر نگرانی در مورد زیبا شدن به نحو فاحشی افزایش یافته است. نائومی ولف می‌گوید اکنون زیبایی به منزله دغدغه اصلی به زنان فروخته می‌شود. در این فصل درباره لاغری و رژیم غذایی بحث می‌شود و طی آن این موضوع مورد توجه قرار می‌گیرد که چرا این تلقی ایجاد شده است که بدن زنانه همیشه باید کامل باشد. یک بحث کلیدی دیگر در این فصل سالمندی است. در اینجا بحث می‌شود که سالمندی صرفاً امری زیست‌شناختی نیست بلکه فرهنگی نیز هست. گرچه بدنها از نظر زیستی مسن می‌شوند اما نحوه شناسایی آن بسته به فرهنگهای مختلف است و از عواملی همانند جنسیت، سکسوالیته، نژاد و طبقه نشأت می‌گیرد.
در فصل چهارم در مورد بدنهای عجیب‌الخلقه بحث می‌شود که روی دیگر سکه زیباگرایی است. در این بخش نمایشهای تاریخی بدنهای عجیب‌الخلقه مورد بحث قرار می‌گیرد که برخلاف اصول بدن آرمانی قرار دارند و از آن تبعیت نمی‌کنند. در این فصل سیاستهای تصویرگری از عجیب‌الخلقه‌سازی در فرهنگ معاصر مورد کاوش قرار می‌گیرد. همچنین در این فصل به عنوان نمونه برخی از برنامه‌های تلویزیونی همانند بدنهای شرم‌آور تا عمل فرهنگی بدنسازی افراطی و رقابتی تحلیل شده‌اند.
در فصل پنجم برخی کردارهای مرتبط با تغییر بدن از قبیل خالکوبی، تیغ‌‌زنی به پوست بدن، سوراخ‌کاری و بدنسازی مورد توجه قرار گرفته است. در این فصل بحث می‌شود که همه انسانها به شکلی بدنساز هستند؛ به این معنا که همه آنها در پروژه‌های گوناگون بدن درگیر هستند و بدنهایشان را برای همنوایی با معیارهای هژمونیک می‌سازند. اما بدنهایی هم وجود دارند که در برابر هژمونی فرهنگی مقاومت می‌کنند. در این فصل کنشهای مقاومت با جزئیات بیشتر مورد بحث قرار می‌گیرد.
موضوع اصلی فصل ششم کتاب سایبورگها هستند. مطالعات بدن بیش از پیش به رابطه بین انسان و ماشین توجه نشان می‌دهد. سایبورگها تمایز بین انسان و ناانسان را به شکل فزاینده محو می‌کنند. در این فصل از کتاب اهداف متفاوتی دنبال می‌شود. از جمله تمایز میان مقوله‌های مختلف ربات، اندروید و سایبورگ که غالباً درکی مغشوشی از آنها وجود دارد. هدف دیگر این فصل، بحث درباره بازنمایی‌های آرمان‌شهری و کابوس‌شهری از سایبورگ در رسانه‌ها و در فضای سایبر واقعی از طریق فیس‌بوک و زندگی دوم و مواردی از این قبیل است.
حوزه پژوهشی مطالعات بدن یکی از حوزه‌های جذاب در بحث‌های دانشگاهی دوران معاصر است. این حوزه با رشته‌های گوناگون از جمله مطالعات فیلم و مطالعات رسانه و جامعه‌شناسی گرفته تا مطالعات ورزش و فرهنگ دیداری و تاریخ هنر و مطالعات جنسیت پیوند خورده است. از این رو مطالعه این کتاب برای پژوهشگران، دانشجویان و مدرسان این حوزه‌ها می‌تواند سودمند باشد.
نظر شما