خواهر امام غربا در غربت / قلب معنوی رشت می تپد

خبرگزاری شبستان_ رشت، مائده اسفندمز؛ حرم مطهر خواهر امام رضا(ع) در محله ای به همین نام که قدیمی است و اصیل و به تازگی رنگ و رویی تازه یافته، سال های سال است مامن کسانی است که از جای جای رشت و دیگر نقاط استان به نیت زیارت و استجابت دعاهایشان در آن پناه می گیرند.

 

 

بقعه خواهر امام رشت، منسوب به فاطمه اخری، دختر امام موسی کاظم(ع) و خواهر امام رضا(ع) است که پس از شهادت پدر بزرگوارش بر اثر ظلم و جور حكومت عباسی به دیلمان سفر كرد و در سن ۲۴ سالگی به علت بیماری درگذشت. 

 

 

مرقد این بانوی بزرگوار که در باور مردم گیلان، به همراه برادرانش سید جلال‌الدین اشرف و میر شمس‌الدین (علیه السلام) به گیلان مهاجرت ‏كرد و در زمان حكومت سیّد در رشت، از دنیا رفت،‎ بسیار غریب است و تعداد کمی از مردم از وجود مرقد ایشان در رشت باخبر هستند. اما همین حرم مطهر قلب معنوی شهر است که همچنان می‌تپد.

 

 

وجود بقعه سیدعباس، مسجد حاج سمیع و مسجد گلدسته در همین محله با محوریت حرم خواهر امام، قلب معنوی رشت را تشکیل می دهد که از چند سال پیش با عنوان «گردشگری مذهبی» در سند بازآفرینی شهری رشت بازتعریف شد.

 

 

 

 

بازآفرینی شهری رویکردی نو در نوسازی بافت های فرسوده شهری محسوب می شود که ارتقاء کیفیت زندگی شهری را در پی دارد. به عبارت ساده تر، محله ها و بافت های قدیمی شهرها که همگام با توسعه شهر و افزایش جمعیت و ارتقای خدمات دهی، زیرساخت های لازم را ندارند که بتوان در آن ها زندگی راحت تر و رو به جلویی مطابق با نیازهای روز داشت، از دولت دهم حسن روحانی مورد توجه وزارت راه و شهرسازی قرار گرفتند.

 

 

محله هایی که کوچه ها و خیابان ها در آن ها قدیمی و باریک بوده و از سوی دیگر تاب پذیرش جمعیت روزافزون شهرنشینی را ندارند. هرچند هویت و حافظه تاریخی شهرها محسوب می شوند و از غنای اجتماعی، فرهنگی و معماری برخوردار هستند.

 

 

از اینرو، به دنبال تدوین سند بازآفرینی شهری رشت( رشت اولین شهر کشور در تدوین و تکمیل سند بازآفرینی است) که از زمان شهردار اسبق محمدعلی ثابت قدم در رشت کلید خورد، طرح های بازآفرینی متنوعی برای محله ها و بافت های قدیمی آن در نظر گرفته شد.

 

 

شاخص ترین این طرح ها در رشت، اجرای پیاده راه میدان شهرداری است که اگرچه در سال ۹۵ با حضور وزیر وقت راه و شهرسازی افتتاح شد اما هنوز هم موافقان و مخالفان خود را دارد. عباس آخوندی در سال ۹۵ علاوه بر افتتاح رسمی پیاده راه فرهنگی رشت با بازدید از محله ی خمیران زاهدان گفت: پروژه بازآفرینی محدوده خمیران زاهدان رشت شامل محدوده خواهر امام و مسجد حاج سمیع (گردشگری مذهبی)، محور ساغریسازان ( گردشگری تجاری) و گذر فرخ ( فرهنگی - تفریحی) است.

 

 

 

 

از همان سال، پروژه بازآفرینی محله خواهر امام در دست اجرا قرار گرفت به طوری که هدف از بازآفرینی آن، توسعه و ترویج گردشگری مذهبی و اتصال آن به رودخانه زرجوب، میدان شهرداری رشت و تالاب عینک بود. زنجیره ای که در سند بازآفرینی رشت به آن تاکید شد، به عبارت بهتر با پروژه بازآفرینی محله خواهر امام که بخشی از یک پروژه ملی بازآفرینی بود قرار شد عملا محدوده غرب رشت به محدوده شرق قدیم متصل شود.

 

 

اگرچه با این هدف، پروژه بازآفرینی محله خواهر امام آغاز شد و یک سال بعد (سال ۹۶) پروژه محوطه سازی و بهسازی محیطی محله خواهر امام و سنگفرش خیابان منتهی به حرم انجام و افتتاح شد اما هنوز برای سنگفرش هم قسمت سوخت تکیه باقی مانده و منتظر بودجه اداره راه و شهرسازی است.

 

 

با این‌همه هدف نهایی اتصال غرب به شرق رشت بزرگ‌تر از آن بود که کار به همین جا ختم شود. به عبارت ساده تر، در حالیکه اجرای سنگفرش هم مدت‌ها طول کشید و طراحی، مصالح و مبلمان به‌کار رفته در محله مورد انتقاد بسیاری از جمله رییس کمیسیون توسعه و عمران شورای رشت قرار گرفت، جاگذاری سنگفرش محله بخش قابل توجهی از پروژه را شامل نمی شد و با گذشت چهار سال از آغاز اجرای پروژه، هنوز هدف نهایی آن یعنی بازگشایی مسیر حرم تا رودخانه ی زرجوب محقق نشده است.

 

 

هدف نهایی اتصال حرم به محوطه رودخانه ی زرجوب هنوز در دست مطالعه است و برای اجرای آن، به خرید املاکی نیاز است که در مسیر قرار دارند. املاکی که خرید آنها مطمئنا به بودجه و اعتباراتی وابسته است که باید از راه و شهرسازی، شهرداری و سایر دستگاه های مسئول تامین شود.

 

 

 

 

طی چهارسال گذشته بخشی از اعتبارات اجرای پروژه بازآفرینی از سوی اداره راه و شهرسازی تامین شده است و با وجود اینکه سرعت کارها در آغاز انجام پروژه پرشتاب بود اما با نبود ثبات مدیریتی در شهرداری رشت، از شتاب آن کاسته شد به طوریکه بارها از سوی شورای شهر و حتی نمایندگان در مجلس شورای اسلامی نسبت به کند شدن اجرای پروژه و جذب نکردن اعتبارات ملی مشخص در این حوزه از سوی رشت، هشدارهای متعددی ابراز شد.

 

 

هرچند تفویض اختیار در حوزه پروژه ها از وزارت راه و شهرسازی به استان ها و تشکیل هیات های بازآفرینی در استان ها، در حالیکه دولت با کاهش درآمد و بودجه مواجه شد، گامی برای شتاب بخشی به پروژه های بازآفرینی قلمداد شد اما در هر صورت کاهش درآمدهای دولتی و تخصیص آن به پروژه های عمرانی وزارتخانه ها و بالاخص پروژه های بازآفرینی از یک سو و کاهش درآمدهای شهرداری به دلیل فشارهای اقتصادی موجود باعث شده که هنوز با گذشت چهار سال، پروژه ی بازآفرینی محله ی خواهر امام با عنوان قلب معنوی رشت، تکمیل نشود.