به گزارش خبرگزاری شبستان، آدمی در آغاز ولادتش، فاقد علم، ادراک، تربیت و کمال است و به تدریج با آموزههای مستقیم و غیرمستقیم، استعدادهای نهفتة او به فعلیت رسیده و رشد مییابد، قرآن کریم میفرماید: «و اللّه اخرجکم من بطون امهاتکم لاتعلمون شیئا و جعل لکم السمع و الأبصار و الافئدة لعلکم تشکرون»؛ و خداوند، شما را از شکم مادرانتان خارج نمود درحالی که هیچچیز نمیدانستید و برای شما گوش و چشم و عقل قرار داد تا شکر نعمت او را بهجا آورید(نحل/78). از اینرو، مکتب حیات بخش اسلام برای تربیت انسان در تمام مراحل زندگی برنامههای ویژهای دارد تا او را برای رسیدن به عالیترین مرحلة تکامل انسانی آماده سازد؛ زیرا آدمی تا خویشتن را نشناسد و رابطهاش را با جهان و آفرینندة آن نیابد و نداند از کجا آمده و در کجا و به سوی کدامین هدف در حرکت است، هرگز به هویت انسانی خود نخواهد رسید؛ و رسیدن به این موهبت تنها در پرتو تعلیم و تربیت صحیح به دست میآید.
ساختار کتاب
کتاب آداب تعلیم و تعلم در اسلام در شش بخش به رشته تحریر درآمده است:
بخش اول: مقدمه کتاب است که در آن به زندگى‌نامه شهید ثانى، دیباچه مؤلف و بحث فضیلت علم پرداخته شده است.
بخش دوم: در این بخش با عنوان آداب و وظایف معلم و شاگرد به آداب و وظایف هر یک از استاد و شاگرد پرداخته شده و عناوین مطالب آن عبارت است از: آداب و وظایف معلم و شاگرد نسبت به خود، آداب و وظایف معلم و شاگرد در درس و سایر اشتغالات، آداب و وظائف ویژه معلم، آداب و وظائف ویژه معلم با شاگردان و دانشجویان.
بخش سوم: آداب فتوا و مفتى و مستفتى عنوان بخش سوم و شرائط و اموری که باید هر مفتی واجد آنها باشد، احکام و آداب مفتی، در آداب فتوا و صادر کردن حکم، در احکام و آداب و مشخصات مسفتی از عنواوین بررسی شده در آن است.
بخش چهارم: با عنوان در مناظره و شرایط و آداب و آفات آن که در آن، موضوعات در شرایط و آداب مناظره و آفات آن و آفات و نتایج سوء بحث و مناظره نادرست واکاوی شده است.
بخش پنجم: آداب و آیین نگارش و نگاهدارى کتاب عنوان این بخش از کتاب است و در آن عناوینی چون اهمیت کتابت و نگارش و فوائد آن، باید نویسنده دارای خلوص نیت باشد، اهمیت جمع‌آوری کتب مفید و مورد نیاز، و استنساخ کتب در چه شرائطی روا است؟ به چشم می خورد.
بخش ششم: در آخرین بخش این کتاب با عنوان خاتمه عناوین در اقسام علوم شرعی و دانش‌های اصیل دینی، علوم و دانش‌های فرعی دینی، درجات و مراتب اهمیت علوم دینی و مسائل مربوط به آن، و ترتیب و تسلسل علوم دینی در رابطه با محصل و دانشجو توضیح داده شده است.
ویژگی‌های اثر
1. این اثر یکی از با ارزش‌ترین کتاب‌ها در باب آداب تعلیم و تعلم است.
2. این اثر مختصر نیست و در آن به آداب تعلیم و تعلم به صورت مفصل پرداخته شده است.
3. نویسنده اثر شهید ثانی یکی از افتخارات شیعه است که دارای کتاب‌های اخلاقی است.
4. استخراج آداب از آیات قرآن و روایات از ویژگی‌های مهم این کتاب محسوب می‌شود.
5. توجه دادن خوانندگان به اثرات اخلاقی رعایت آداب تعلیم و تعلم از نکات مهم این کتاب است.
جمع‌بندی
کسانی که در امر تعلیم و تعلم هستند با خواندن این کتاب می‌توانند با آداب کامل اسلامی این امر آشنا شده و از برکات ارزشمند این کتاب بهره مند شوند.
برشی از کتاب
در صفحه 66 و 67 کتاب در باب آداب هم نشینی این مطالب آمده است:
مجالست و همنشینی با هفت فرقه، موجب فزونی هفت خصلت می گردد: 1- مجالست با اغنیاء و دولتمندان موجب فزونی دلبستگی به دنیا و ازدیاد گرایش و تمایل عصبی انسان به مسائل دنیوی می شود . 2- نشست و برخاست با تهی دستان و فقراء سبب ازدیاد رضای درونی و شکر و سپاس انسان در برابر همان مقداری از نعمتها می گردد که خداوند نصیب او ساخته است . 3- همدمی با پادشاهان مایه فزایندگی قساوت و سخت دلی و باعث ازدیاد تکبر انسان می شود. 4- همنشینی با زنان بر مراتب جهل و هوسرانی آدمی می افزاید. 5 - مجالست با کودکان و خردسالان موجب فزایندگی جرأت و جسارت انسان نسبت به گناه و باعث تأخیر و مسامحه در توبه و تعویق در بازگشت به خدا می شود. 6- مخالطت و شدآمد انسان با افراد صالح و شایسته، بر گرایش انسان در طاعت از خداوند متعال، فزونی می بخشد. 7- رفت و آمد و مجالست با علماء و دانشمندان بر علم و آگاهی انسان می افزاید و فرد از این رهگذر، اندوخته های علمی خود را غنی تر می‌سازد.
انتشارات دفتر انتشارات اسلامی، کتاب آداب تعلیم و تعلم در اسلام نوشته دکتر سید محمد باقر حجتی را در قطع رقعی و 802 صفحه به چاپ رسانده است و علاقه‌مندان می‌توانند برای خرید این کتاب به انتشارات دفتر انتشارات اسلامی به آدرس: قم، ابتدای بلوارامین، بلوار جمهوری اسلامی، نبش کوچه2 مراجعه کنند.
نظر شما