به گزارش خبرگزارش شبستان از قم، زهرا داورپناه»، عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده عصر امروز (دوشنبه، 23 تیر) در نشست تخصصی حجاب که به مناسبت هفته عفاف و حجاب با موضوع «گفتگوهایی درباره حجاب» از سوی خبرگزاری حوزه و با همکاری جامعه الزهرا علیهاالسلام برگزار شد، عنوان کرد: یکی از کارهایی که مداوم انجام می‌شود، پژوهش درباره حجاب است که کارهای علمی و پژوهشی بسیاری در حوزه عفاف و حجاب صورت گرفته و کتاب‌هایی درباره پاسخ به شبهات درباره عفاف و حجاب منتشر شده است، اما یکی از چالش‌ها درباره حجاب این است که زمینه‌ها و ابعاد موضوع حجاب مشخص نیست.
عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده با بیان اینکه ما گفتگوهای خوب و علمی درباره حجاب خیلی کم داشته ایم، تصریح کرد: گاهی ما یک کلمه را خیلی تکرار می‌کنیم و تصور ما این است که ظرفیت زیادی در این زمینه وجود ندارد، اما بعد متوجه می‌شویم در سطح ماندیم.
داورپناه اظهار داشت: یک راه گفتگو درباره حجاب این است که زمینه بحث را مشخص کنیم، گاهی یکی چالش‌ها درباره گفتگوها درباره حجاب این است که آمیخته و سطحی است و زمینه بحث مشخص نیست، یعنی در زمینه‌های اجتماعی، فقهی، حقوقی و غیره بحث می‌شود.
وی یادآور شد: علم به معنای طبقه بندی است، ما طبقه بندی‌های خوبی درباره حجاب نداریم و افرادی که وارد مقوله حجاب می‌شوند، در زمینه مشخصی وارد نمی شوند، به عنوان مثال، حجاب به مثابه نسبت با حاکمیت یکی از زمینه‌های بحث حجاب است، مثلا نسبت حکومت با مردم و نسبت مردم با حکومت هر یک جای گفتگو دارد.
عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده افزود: حجاب به عنوان نسبت با جامعه و نسبت زنان با مردان از جمله موضوعات و زمینه‌های حجاب است، گاهی حجاب به مثابه لباس است، یعنی به عنوان پدیدار فرهنگی و عرفی که نشان از فرهنگ، قومیت ما دارد و با تجربه زیسته ما ارتباط دارد. مثلا نسبت حجاب با زیباشناختی، عرف و فرهنگ چیست؟. همچنین گاهی حجاب به عنوان نسبت با خدا مطرح می‌شود که زمینه فقهی، قرآنی، حدیثی و روایی دارد.
داورپناه با اشاره به شبکه معنایی حجاب، گفت: موضوعاتی چون عکس پروفایل، آرایش داشتن، ارتباط با نامحرم و غیره شبکه معنایی حجاب را می‌سازند که احتیاج به بحث دارد و باید به صورت دقیق مورد بررسی قرار گیرد.
وی ادامه داد: ما وقتی با پدیده‌های پیچیده روبرو هستیم نباید به راحتی تجویزکنیم و این موضوع یکی از اتفاقات بدی است که در گفتگوهای حجاب می‌افتد و گفتگوها را به قیل و قال تبدیل می‌کند. به عنوان مثال گرانی مسکن تبعات زیادی دارد اما مسئله پیچیده نیست، اما وقتی درباره حجاب تجویزهایی می‌کنید بدون ظرافت، تبعات زیادی خواهد داشت.
عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده اضافه کرد: گاهی مسئله را درست نفهمیدیم و تجویز بسیط کرده ایم، به عنوان مثال گفتمان رسمی ما چادر را به عنوان حجاب تجویز کرده، اما ما تنوعی از پوشش‌ها را در مناطق و قوم‌های مختلف داشتیم و بسیاری با حجاب متناسب بودند، وقتی تجویز بسیط صورت می‌گیرد، مسئله پیچیده تر می‌شود و تبعات زیادی را در پی خواهد داشت.
داورپناه در ادامه عنوان کرد: حجاب یک امر جدا در جهان نیست، ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که هر روز ظاهرگراتر و اینستایی تر می‌شود، هر روز باید تصاویری از زندگی خود منتشر کنند، جهانی که تصویری تر می‌شود و در آن تنوع تشویق می‌شود که: «متفاوت باش»، صدا و سیمایی که در تبلیغات خود عنوان می‌کند: «بذار تنت انتخاب کنه» که این جامعه به سمت بدحجابی و بی حجابی پیش می‌رود.
وی خاطر نشان کرد: اگر جهان معنایی و ارزشی ما ظاهرگرا و تنوع طلب شود، حجاب استایل و مد حجاب ارائه می‌شود که از حجابی که به مثابه امر دینی و معنوی و مستورکننده باشد، دور می‌شود.
عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده اظهار داشت: وقتی در موضوع حجاب از هنرپیشه استفاده می‌کنیم کار هنرپیشگی نمایش دادن و بروز و ظهور است و ما می‌خواهیم امری که ذات آن مستور است این گونه ترویج کنیم، اینها نشان می‌دهد که ما تحلیل درستی از پدیده نداریم.
داورپناه با بیان اینکه حجاب یک امر سیاسی در جهان است، خاطر نشان کرد: سیاسی شدن حجاب اختراع جمهوری اسلامی نبوده و ریشه در تاریخ گذشته دارد، همانطور که رهبر معظم انقلاب مدظله العالی فرمودند، ما حجاب را مسئله نکردیم بلکه دشمنان ما این موضوع را مسئله کردند.
وی تصریح کرد: امروز دعوا بر سر حکم شرعی نیست، بلکه بر سر به رسمیت شناخته شدن و کسب تأیید است، به عنوان مثال، همجنس گرا‌ها برای ثبت ازدواج خود تلاش می‌کنند، حال آنکه در غرب موضوع فقهی و دینی برای ازدواج مطرح نیست، راهپیمایی‌های زیادی درباره موضوعات مختلف برگزار می‌شود، زیرا دعوا بر سر به رسمیت شناخته شدن و تأیید شدن است تا قدرت کسب کنند و این تأیید تبعیت می‌آورد.
عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده بیان داشت: در دین اسلام، برخی کارها گناه است، اما اگر در ملأ عام انجام دهیم مجازات هم دارد. اسلام در زندگی خصوصی دخالت نمی کند، اگر کافر در جامعه اسلامی زندگی می‌کند یکی از تضمین‌هایی که وجود دارد، این است که تظاهر به گناه نکند. اما اگر مسلمان هم تظاهر به فسق کند، مجازات می‌شود. ما اجازه نمی دهیم که برخی مسائل به رسمیت شناخته شود و حاکمیت اسلامی به یک سری رفتارها رسمیت نمی دهد.
داورپناه با بیان اینکه زنان در همه کشورها نمادهای فرهنگی به حساب می‌آیند، اظهار کرد: وندی براون در کتابی می‌گوید خیلی شگفت انگیز است که در قرن 21 ما در اروپای لیبرال دموکرات درباره لباس زنان بحث می‌کنیم و قانون می‌گذاریم، یعنی در اروپا هم درباره نوع پوشش زنان بحث می‌کنند، زیرا در همه جا زنان و لباس‌های آنان یک حساسیت فرهنگی دارند به همین خاطر موضوع حجاب ذاتا دشوار است و نیاز به گفتگو و بحث دارد.
وی یادآور شد: ما در این سال‌ها بر مدل‌هایی از تبلیغ سرمایه‌گذاری کردیم که شاید جواب نداده و از کارهای سخت تر غافل بودیم، همانطور که از گفتگوهای سخت تر فرار کردیم، مانند تقویت ایمان دینی، تقویت وفاداری به اصول دین و وفاداری به فروع دین و تقویت عبودیت که کارهای سخت بودند.
عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده تصریح کرد: متأسفانه ما هنوز دلسوز برای زنان نداریم، ما هنوز دلواپس برای مسئله زنان نداریم، بسیاری از طرف‌های بحث حجاب دلواپس زنان نیستند بلکه به دنبال اهداف دیگری هستند.
داورپناه یادآور شد: امروز یکی از اتفاقات کشور و همه جهان این است که در دوران پساکرونا بسیاری از زنان آسیب پذیر مشاغل خود را از دست دادند، زنان سرپرست خانوار، مربیان مهد، و کارکنان در مشاغل مختلف که به خاطر شیوع بیماری کرونا شغل خود را از دست دادند، امروز در معرض آسیب هستند، اما نه فمنیست‌ها و نه هیچ یک از معترضان به اتفاقات مختلف بانوان اعتراض نکردند.
وی توضیح داد: یکی از مشکلات امروز وضعیت مسکن است، وقتی دسترسی به مسکن سخت می‌شود، زن سرپرست خانوار بسیار در معرض خطر قرار می‌گیرد، اما هیچ فردی دلسوز این مسئله نبود، آنقدر که درباره رومینا و قتل‌های ناموسی بحث شد، به موضوع آسیه پناهی پرداخته نشد.
عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده تأکید کرد: ما هنوز مسئله زنان نداریم، اگر دلواپس مسئله زنان بودیم و دلسوز بودیم، هزار و یک مسئله وجود داشت قبل از اینکه به این فکر کنیم که حق زنان در موضوع حجاب نقض شده است. امیدواریم در راستای نیت خیر و فهم درست تجویزهایی کنیم که تبعات آن مثبت باشد.
تهیه و تنظیم: زهرا قربانی
نظر شما