به گزارش خبرگزارش شبستان از قم، «ریحانه کارپرور»، عضو گروه علمی مطالعات اسلامی زنان جامعه الزهرا علیهاالسلام عصر امروز (دوشنبه، 23 تیر) در نشست تخصصی حجاب که به مناسبت هفته عفاف و حجاب با موضوع «گفتگوهایی درباره حجاب» از سوی خبرگزاری حوزه و با همکاری جامعه الزهرا علیهاالسلام برگزار شد، مباحث خود را حول دو محور رابطه عفت و پوشش و همچنین نقش حجاب زنان در تمدن سازی با تکیه بر بحث امنیت مطرح کرد و اظهار داشت: برخی افراد معتقدند که بدون حجاب می‌توانند عفاف خود را حفظ کنند و ارتباطی بین این دو قائل نیستند و شبهات زیادی هم در این زمینه مطرح است.
عضو گروه علمی مطالعات اسلامی زنان جامعه الزهرا علیهاالسلام با اشاره به موضوع بحث عفاف و رعایت عفاف، گفت: بحث عفاف از مسائل مشترک همه ادیان است و همه ادیان الهی بحث خویشتن داری را مطرح می‌کنند و جزو اصول مهم ادیان است که در آنها، گاهی مصداق حجاب حداکثری و گاهی کمتر دیده می‌شود. اما در آموزه‌های دینی ما بحث عفاف و پوشش و ستر هر دو مطرح است
کارپرور بیان داشت: در بحث روانشناسی ابعاد ارتباطی انسان را در سه بعد ارتباط رفتاری، ارتباط عاطفه شناسی و ارتباط جنسی می‌بینیم که در هر سه بعد، بحث عفاف می‌تواند مطرح شود و مصادیق مختلف و چارچوب‌هایی دارد.
وی با بیان اینکه بحث عفاف و چارچوب‌های آن غیرجنسیتی هستند و مصادیق مختلفی دارد، ابراز کرد: بحث‌های عفاف در ذات خود غیرجنسیتی هستند، اما وزن برخی از اینها نسبت زن یا مرد بیشتر است. به عنوان مثال در بحث نگاه و یا پوشش و حجاب، وزن کنترل نگاه برای مردان بیشتر و تکلیف آورتر است و بحث حجاب برای زنان تکلیف آورتر است و اهمیت بیشتری دارد.
عضو گروه علمی مطالعات اسلامی زنان جامعه الزهرا علیهاالسلام عنوان کرد: اگر ما وارد بحث آیات قرآن کریم شویم، بحث حجاب همیشه بعد از بحث عفاف مطرح شده و بحث عفاف را با بحث ازدواج و تشکیل خانواده ارتباط دادند. مصداق این موضوع، آیات شریفه 27 تا 33 سوره مبارکه نور است که ابتدا بحث تشکیل خانواده را مطرح می‌کند که بحث کفویت ایمانی در ابتدای تشکیل زندگی است و این آیه بحث را از تشکیل خانواده شروع می‌کند و سپس به سمت مصادیق عفاف می‌رود و مواردی را مطرح می‌کند.
کارپرور با اشاره به آیات عفاف و حجاب در سوره نور، گفت: حضور در حریم خصوصی دیگران یکی از مصادیق عفاف در جامعه است، آیه غض بصر است که ناظر به مصادیق عفاف است و شامل زن و مرد می‌شود، اما وزن بیشتری برای مردان دارد و بعد وارد بحث حجاب و امر به حجاب می‌شود.
وی بیان کرد: بعد از اینکه آیه حجاب تمام می‌شود، وارد بحث ازدواج می‌شود، بحث عفاف مقدمه بحث حجاب است و بحث حجاب مقدمه تشکیل خانواده می‌شود.
استاد جامعه الزهرا علیهاالسلام عنوان کرد: وقتی عفاف و حجاب باشد، زمینه تشکیل خانواده تراز اسلامی مهیا شده است و حجاب را شمشیر دو لبه می‌دانیم که باعث می‌شود که میل به ازدواج و احساس نیاز به تشکیل خانواده برای مرد باقی بماند. بعد از اینکه تمام مقدمات انجام شد، در آیه بعد می‌گوید کسانی که زمینه ازدواج فراهم نبود باید خویشتن داری کنند و استعفاف بورزند.
کارپرور اظهار داشت: در مباحث نظام مندی دین بحثی وجود دارد که اگر بخواهیم نتایج مطلوب از احکام اسلام بگیریم، باید فهم شبکه ای داشته باشیم و احکام را در ارتباط با هم ببینیم، به عنوان مثال اگر بخواهیم بحث عفت ورزی در جامعه اثر مطلوب داشته باشد باید در کنار حجاب ببینیم و اگر عفاف و حجاب رعایت شد، برای کسی که شرایط ازدواج ندارد، تجویز خویشتن داری می‌کنیم، حال آنکه اگر حجاب رعایت نشود و جامعه پر از محرک‌های جنسی باشد، امر به عفت ورزی امر دشوار و سخت می‌شود و ما با چالش‌هایی روبرو می‌شویم که کار را بسیار سخت می‌کند.
وی تصریح کرد: احکام باید به صورت منظومه ای دیده شود و ما با توجه به آیات قرآن کریم، از بحث عفاف به بحث حجاب و بعد استحکام خانواده می‌رویم و در صورت نبود شرایط می‌توان بحث عفت ورزی را تجویز کرد.
کارپرور در بخش دوم سخنان خود به نقش حجاب زنان در تمدن سازی با تکیه بر بحث امنیت اشاره کرد و با طرح این سؤال که زن مسلمان چگونه می‌تواند در تمدن سازی نقش داشته باشد، گفت: وقتی به آیه حجاب در سوره مبارکه احزاب (آیه 59) توجه می‌کنیم، آیه قبل درباره منافقین است که در مدینه با کارشکنی‌های خود سبب آزار و اذیت پیامبر گرامی اسلام صلّی‌الله‌علیه‌وآله و مسلمانان می‌شدند و حضرت به دستور خداوند، در مقام اصلاح جامعه از لوث این منافقین بودند.
وی افزود: پیامبر گرامی اسلام صلّی‌الله‌علیه‌وآله به عنوان رئیس حکومت اسلامی در زمینه اصلاح ساختاری جامعه، زنان و دختران را مخاطبان خاص خود قرار می‌دهند و برای تسریع در این امر اصلاح اجتماعی از زنان و دختران مدد می‌گیرند.
عضو گروه علمی مطالعات اسلامی زنان جامعه الزهرا علیهاالسلام یادآور شد: در جایی گفته شد، زنان مأمور تغییر اجتماع هستند که حرف درستی است، برخی از این ویژگی سوء استفاده می‌کنند، اما ما می‌توانیم از این موضوع استفاده صحیح داشته باشیم. زنان مأمور تغییر اجتماع هستند و در اسلام این مأموریت به عهده زنان گذاشته شده است.
کارپرور تصریح کرد: زنان کنشگران فعال و تأثیرگذار در جامعه هستند و زمانی که پیامبر اکرم صلّی‌الله‌علیه‌وآله می‌خواهند اصلاح ساختاری اساسی داشته باشند، از زنان و دختران مدد می‌گیرند تا این اصلاح تشکیل شود و ثبات و پایداری به جامعه برگردد.
وی تأکید کرد: در حکومت اسلامی زنان نقش دیگری را بازی نمی کنند و رئیس حکومت اسلامی از آنان به عنوان کسانی که منفعل هستند، نگاه نمی‌کند، بلکه افرادی هستند که نقش موثری را در جامعه ایفا می‌کنند.
استاد جامعه الزهرا علیهاالسلام در ادامه با اشاره به ارتباط امنیت با بحث حجاب، گفت: وقتی زنان نحوه خاصی از پوشش را رعایت می‌کنند باعث تأمین امنیت روانی، جنسی و اجتماعی می‌شود که قطعا بر امنیت نظامی، سیاسی، اقتصادی و ابعاد دیگر امنیت تأثیرگذار است.
کارپرور با اشاره به تعریف امنیت اظهار داشت: امنیت به معنای دور بودن از خطراتی که علیه منافع مادی مانند جان و مال و سرزمین و ارزش‌های معنوی مانند دین و فرهنگ و اعتقادات وجود دارد. در بعد اول این تعریف، ما نیاز به قدرت سخت داریم که بخش عمده در جبهه نظامی با اولویت جنس مذکر اتفاق می‌افتد، در بعد دوم که مصونیت ارزش‌های معنوی است، نیاز به قدرت نرم داریم که عمده آن توسط زنان در جامعه به دست می‌آیند.
وی یادآور شد: ما در بسیاری از وصیت نامه شهدا دیدیم که اغلب شهدای دفاع مقدس و مدافعان حرم وقتی وصیت نامه نوشتند، به زنان سرزمین خود توصیه می‌کنند و از آنان می‌خواهند این قدرت نرم را برای امنیت در ارزش‌های معنوی به عهده بگیرند و این امر در سیره پیامبر گرامی اسلام صلّی‌الله‌علیه‌وآله اتفاق افتاده است که در اینجا هم زنان و هم دختران مخاطب خاص شدند.
عضو گروه علمی مطالعات اسلامی زنان جامعه الزهرا علیهاالسلام عنوان کرد: اگر معتقد هستیم که امنیت توسط زنان ما به دست می‌آید، می‌توان گفت که امنیت یکی از عناصر مهم بسترساز برای ظهور تمدن اسلامی است و اگر با این دید، بحث حجاب را به درستی برای دختران و زنان جامعه تبیین کنیم، بانوان ما می‌فهمند که چقدر می‌توانند موثر باشند و اعتماد به نفس ویژه ای به زنان می‌دهد.
وی تأکید کرد: وقتی زن مسلمان اعتماد به نفس داشته باشد و بداند که می‌تواند اثرگذاری اجتماعی داشته باشد و حجاب یک نماد است، در آینده خانواده متعالی خواهیم داشت و همه این مسائل می‌تواند از اثرات مثبت حجاب باشد، اگر فهم درستی از مسائل داشته باشیم و می‌توانیم به نسل جدید انتقال دهیم.
کارپرور در پاسخ به سؤال خبرنگار شبستان درباره راهکارهای عملی برای فرهنگسازی حجاب و عفاف در جامعه، اظهار داشت: در بحث حجاب و عفاف، فرهنگ سازی یکی از مقوله‌های مهم است که رسانه‌ها می‌توانند در این راستا بسیار تأثیرگذار باشند، همچنین حوزه‌های علمیه می‌توانند تدوین‌ها و بازخوانی‌های جدید نسبت به بحث حجاب داشته باشند.
وی ابراز کرد: ما فکر می‌کنیم که کارهای زیادی درباره عفاف و حجاب انجام شده، اما در واقع، نوآوری زیادی نداشتیم، شاید قبلا موضوع عفاف و حجاب به اندازه امروز مسئله نبود و یا تأثیرات اجتماعی ملی و بین المللی نداشته اما امروز باید با نگاه جدید وارد شویم.
عضو گروه علمی مطالعات اسلامی زنان جامعه الزهرا علیهاالسلام ادامه داد: از آنجا که موضوع حجاب یک امر فرهنگی و ساختاری است، ما باید در حوزه پژوهش و تبلیغ با نگاه جدید وارد شویم و بازخوانی جدید از این موضوع داشته باشیم، همچنین تدوین‌های جدید منطبق با دین انجام دهیم.
کارپرور با اشاره به لزوم کار اجتهادی در حوزه حجاب، تأکید کرد: ما یک یا دو درس خارج درباره بحث حجاب داریم که باید بیشتر به آن پرداخته شود، در حوزه رسانه قطعا نیاز به فرهنگسازی دارد و در حوزه‌های ساختاری هم باید وارد شویم که چگونه در قوانین خود می‌توانیم دخالت دهیم و یا از کسانی که چنین رویکردهایی دارند، حمایت کنیم.
تهیه و تنظیم: زهرا قربانی
نظر شما