به گزارش خبرگزاری شبستان، بهره مندی از شبكه زنده خبري كه به انتقال اخبار داخلی کشور به ملت هاي ديگر به زبان هاي ديگر بپردازد حتي برای مردم کشورهای همسایه آن هم منفعتی ندارد چه رسد به كشوري در قاره اي دورتر. پس چرا دولت ها دارايی خود را صرف راه اندازي و استمرار فعاليت شبكه هاي فراملي مي كنند؟ هدف اصلي چيست كه حتي دولت هاي كوچك نيز خود را در اين چرخه وارد مي سازند؟ آيا بخشي از تامين امنيت ملي از مسير تاثيرگذاري بر ملت هاي ديگر به دست مي آيد؟ برای پاسخ به این پرسش ها با «محمدپارسا نجفی» کارشناس رسانه و امور بین الملل به گفتگو نشسته ایم:
در مواجهه با فعالیت شبکه های برون مرزی در سطح جهانی، این پرسش مطرح می شود که چرا کشورها هزینه های بسیاری را صرف تاسیس شبکه های برون مرزی می کنند؟
این تصور ساده انگارانه و در اصل نابِخرَدانه است که باور کنیم دولتی اقدام به راه اندازی راديو و تلويزيون برون مرزي می کند تا اخبار کشورش را به دیگر ملت ها برساند. اولین سوال این است که اين اقدام چه سودي دارد؟ مثلا مردم امریکای لاتین چه نیازی دارند که اخبار روسیه یا انگلیس را بدانند یا چنانچه مردم خاورمیانه از اخبار خیابان های پاریس مطلع شوند چه خاصیتی براي آنها يا براي خود فرانسه دارد؟
به همین شکل می توان پرسید چرا الجزیره قطر شبکه بالکان راه اندازی می کند یا تی آر تی ترکیه کانال فارسی برای افغانستان تاسیس کرده است. آيا صرف هزينه هاي بسيار در رسانه هاي فراملي در دولت هاي مطرح جهان بدون عقل و انديشه انجام مي شود يا اهداف بسيار ارزشمندي در پس ظاهر فرهنگي رسانه هاي بين المللي نهفته است؟
با این حساب، هدف اصلی کشورها از راه اندازی شبکه های برون مرزی چیست؟
متاسفانه آنچه از ذهن و نظرها پنهان مانده هدف اصلي از تاسيس شبكه هاي فرا ملي است. هدف از راه اندازي شبكه هاي برون مرزي توسط روسيه، آمريكا، چين، انگليس، قطر و... داشتن قدرت تاثيرگذاري در داخل جوامع هدف در كشوري ديگر است كه ممكن است در همسايگي يا در قاره اي دور باشند. به بيان ديگر تغيير ديدگاه مردم كشورهاي هدف بر اساس خوانش دلخواه هدف غائي و اساسي در راه اندازي رسانه هاي برون مرزي است.
بنابراين رسانه فراملي به معناي يك بخش از قدرت دولت در فراسوي مرزها تعريف مي شود كه تاثيرگذاري سياسي آن با رويكرد فرهنگي پيش مي رود و محصول آن را در بلند مدت مي توان برداشت كرد.
اين بخش كاملا مربوط به امنيت ملي است كه با استفاده از شبكه هاي خبري بر نظر و خواست ملت هاي ديگر و در پي آن دولت هاي آنها تاثيرگذاري كرده تا امنيت ملي كشور مبدا آن رسانه، تقويت شود.
برای روشن تر شدن موضوع، می توان در این زمینه نمونه هایی ذکر کرد؟
به قطر نگاه كنيد زماني كه الجزيره راه اندازي شد كمتر كسي فكر مي كرد اين شبه جزيره كوچك و كم جمعيت قصد دارد براي گريز از هيمنه توسعه طلبانه عربستان سعودي كه وهابيت سلفي را صادر مي كرد موجي از جنبش هاي اخواني را ايجاد كند كه از تركيه تا تونس و ليبي را دربرگيرد و زنجيري باشد براي مقابله با همسايه توسعه طلبش، عربستان سعودي.
روسيه نيز با مجموعه تلويزيون هاي پنج زبانه آر تي دقيقا تلاش مي كند با فعاليت رسانه اي غرب در كشورهاي ثالث مقابله كند تا منافعي را كه در خاورميانه، اروپا و امريكاي لاتين ترسيم كرده به چنگ آورد. تحقق سياست هاي مسكو در خاورميانه با بخش عربي و در امريكاي لاتين با بخش اسپانيولي اين شبكه به موازات فعاليت هاي نظامي و اقتصادي آن كشور ادامه يافته است. به بيان ديگر اين تلويزيون پر هزينه امتداد فعاليت هاي نظامي و ديپلماتيك مسكو در قاره هاي ديگر است.
دقيقا با همان خط مشي كه رسانه هاي غربي دنبال مي كنند. لندن و واشنگتن نيز با شبكه هاي مشهورشان در پي تغيير ديدگاه مخاطبان خود در سراسر جهان هستند تا خواست راهبردي آن دولت ها تامين شود. دقيقا مشابه حمله نظامي كه از ارتش استفاده مي شود در اين شيوه از رسانه و رويكرد فرهنگي براي تحقق هدف سياسي استفاده مي شود.
كافيست بخش فارسي دو شبكه بي بي سي انگليس و تلويزيون صداي آمريكا را پايش كنيد. بخش اعظم فعاليت آنها معطوف به ايران است نه انتقال اخبار خيابان هاي واشنگتن و لندن. آنها همان اهدافي را پيگيري مي كنند كه كاخ سفيد با تحريم اقتصادي و پايگاه نظامي در خاورميانه دنبال مي كند دقيقا مكملي براي دو محور نظامي و ديپلماسي كاخ سفيد و كاخ باكينگهام.
آن چه گفته شد، درباره شبکه های برون مرزی رسانه ملی چگونه نمود پیدا می کند؟
اصولا نحوه فعالیت شبکه های برون مرزی رسانه ملی نظیر پرس تی وی و العالم و سحر و .... با آنچه از صداوسیما در درون کشور می بينيم، هم از نظر ماهیت هم به لحاظ نحوه فعالیت کاملا متفاوت است. از میان انبوه وظایف مهم شبکه های برون مرزی تنها یکی از مواردی که ممكن است انجام شود انتقال اخبار کشور به ملت های دیگر است. بخش مهم فعالیت هر شبکه برون مرزی ایجاد تصور دلخواه در فکر مخاطب بیگانه در مورد تحولات و حوادث است.
شرکت های بزرگ رسانه ای مانند سی ان ان و بی بی سی از ابتدا میان دو بخش فعالیت درون مرزی با سرويس بين المللي خود تفاوت صد در صدي قائل شده اند. به بيان ديگر آن بخش از بي بي سي كه داخل مرزهاي انگليس است از اساس متفاوت از بخش World آن طراحي شده حتي در بازگو كردن يك خبر مشترك نيز رويكردهاي متفاوت را در پيش مي گيرند.
شبکه های برون مرزی کشور ما مشخصا چه اهدافی را پیگیری می کنند؟
يكي از اهداف مهم شبكه هاي برون مرزي اقناع مردم ديگر كشورها از اقدامات، واکنش ها و برنامه های راهبردی ايران است كه در سطح بين المللي به ويژه منطقه ای توسط پرس تي وي، الكوثر، العالم و هيسپان تي وي انجام مي شود. براي مثال قانع كردن ملت ها در خصوص رويكردهاي تهران در مسائلي كه براي جهان مهم است، مانند فعاليت هاي هسته اي يكي از آنهاست. اما اين تنها بخش بسيار كوچكي از انبوه وظايفي است كه آنها بايد پوشش دهند.
تغيير ديدگاه مردم كشورهاي ديگر به ويژه در دو منطقه خاورميانه و جهان غرب بر اساس خوانش سياسي متفاوت هدف راهبردي پرس تي وي است. در حقيقت تحولات و اخبار داخل كشور امريكا يا انگليس با ديدگاه و تحليل رسانه اي ما به مخاطب غربي بايد عرضه شود. براي مثال افشاي ماهيت اصلي اهداف ترامپ از يك اقدام بر آگاهي مردم ايالات متحده می افزايد که تاثير مثبت اين تغيير ديدگاه به تامين امنيت ملي ايران يا كاهش مشكلات جهاني آن منجر خواهد شد.
براي مثال زماني كه مردم امريكا بدانند پول ماليات شان به جاي آنكه صرف آباداني و رفع نياز آنها شود براي ويراني و كشتار در غرب آسيا هزينه مي شود آنها را برانگيخته كرده و به صف مخالفان سياست خارجي كشورشان مي افزايد. اين به معناي يارگيري در سرزمين هاي دشمن است. هزينه اي ناچيز براي تحقق اهداف بزرگ.
به ياد آوريم كه بيست سال قبل جرج بوش پسر بلافاصله بعد از حمله 11 سپتامبر بدون هيچ مدركي ناگهان ايران را محور شرارت ناميد و اين مساله در فكر مردم امريكا متبادر شد كه گويي ايران و جهان اسلام اگر نابود نشوند آماده حمله ويرانگر به خاك امريكا هستند.
سوال اين است كه آيا اكنون هم كاخ سفيد مي تواند چنين توهماتي را به مردم كشورش القا كند؟ بعد از ترور شهيد سپهبد سليماني هم ترامپ تلاش کرد وی را برای مردم امریکا خطرناک نشان دهد اما نه تنها مردم آمریکا بلکه حتی نمایندگان کنگره هم ادعای وی را مضحک و مسخره اعلام کردند و قانون کاهش اختیارات نظامی ترامپ را تصویب کردند.
به راستی اگر رسانه های برون مرزی ما نبودند این سطح از تاثیرگذاری را در جهان غرب داشتیم؟به یاد آوریم زمانی که ناو وینسس آمریکا در آبهای ایران هواپیمای مسافربری ايرباس را در سال 1367 ا سرنگون کرد آنرا دفاع از خود توجیه کردند اما هنگامی که ایران پهپاد متجاوز گلوبال هاوک امریکا را بر فراز آبهای سرزمینی ایران منهدم کرد و پرس تی وی نقشه دقیق و مکان آن را برای مردم غرب رسانه ای کرد جای هیچ مغالطه کاری باقی نماند و قدرت واکنش به ضربه دفاعی ایران از کاخ سفید سلب شد.
اگر مردم ايالات متحده از حقايق آگاه مي شوند و گزينه هايي كه كاخ سفيد در اختيار دارد اكنون كاهش يافته به دليل فعاليت رسانه هاي آلترناتيو مانند پرس تي وي است.
پس هر چه براي اين ابزار دوربرد و راهبردي هزينه كنيم نتايجي به مراتب بهتر و بيشتر از ساير دستگاه را مي توان به دست آورد. رسانه ابزاري باسود و بي زيان است.
نظر شما