مسجدی با کارنامه درخشان در شرقی‌ترین نقطه تهران؛ از ارائه خدمات درمانی خیریه تا اعطای قرض‌الحسنه

خبرگزاری شبستان، گروه مسجد و کانون ‌های مساجد: خیابان ها و میادین اصلی هر شهری، محل آمد و شد شمار بیشتری از مردم هستند بنابراین نیازمند طراحی دقیق شهری است به طوری که باید در این خیابان ها مراکز فرهنگی، تفریحی و خدماتی به کثرت یافت شود موضوعی که در مبلمان شهری تهران به آن خیلی دقت نشده است.

این موضوع درباره برخی از خیابان های اصلی شهر تهران به خوبی دیده نشده است. برای نمونه خیابان آزادی که از میدان انقلاب تا میدان آزادی امتداد دارد صرفا دو مسجد در آن واقع شده اند. مسجد حضرت سیدالشهدا (ع) در میدان انقلاب و مسجد امام زمان (عج) در نزدیکی خیابان بهبودی.

خیایانی عریض و طویل با دو مسجد

همین وضعیت درباره خیابان دماوند نیز صدق می کند. در این خیابان که دومین خیابان عریض و طویل تهران پس از خیابان ولی عصر (عج) است و از ز پارک جنگلی سرخه‌ حصار شروع می‌ شود و با گذر در چند تقاطع و میدان به میدان امام حسین (ع) می رسد تنها دو مسجد در آن واقع شده است. یکی مسجد جامع امام صادق (ع) پس از پل خاقانی، و دیگری مسجد ام المومنین، حضرت خدیجه کبری (س). جالب است بدانید که ساخت مسجد حضرت خدیجه کبری (س) در سال 1391 آغاز شد و پس از کش و قوس های فراوان و یکی دو سال نیمه کار ماندن آن، فعالیت خود را از سال 1395 آغاز کرد و هنوز ساختمان آن تکمیل نشده است.

اما مسجد جامع امام صادق (ع) که نخستین مسجد ساخته شده در خیابان دماوند تهران است از شهرت بیشتری نیز برخوردار است و در محله آشتیانی قرار دارد. این مسجد درست بین دو ایستگاه خاقانی و داریوش واقع شده است.

درمانگاهی با خدمت‌رسانی ویژه به نیازمندان

آنچه موجب شهرت بیشتر مسجد جامع امام صادق (ع) طی سالیان اخیر شده ساخت درمانگاه خیریه شبانه روزی امام صادق (ع) است که در حوزه های عمومی، تخصصی و فوق تخصصی به بیماران خدمات می دهد. میزان تعرفه های این درمانگاه بسیار کمتر از درمانگاه های دیگر است و به همت خیریه این مسجد، افراد نیازمند بدون پرداخت وجه، ویزیت می شوند و گاهی نیز با کمترین میزان پرداخت از خدمات بخش های مختلف این درمانگاه استفاده می کنند.

نمای مسجد جامع امام صادق (ع) همچون بیشتر مساجد کشورمان، آجر سه سانتی قهوه ای رنگ است اما خبری از گنبد و مناره های رایج در آن نیست. از ویژگی های دیگر مسجد جامع امام صادق (ع) این است که حیاط نیز ندارد و برای رسیدن به شبستان باید هشت نُه پله ای را طی کرد که البته برای پیرمردان و پیرزنان سخت است. چند سالی است که می خواهند آسانسور یا بالابری بای حل این مشکل در این مسجد تعبیه شود اما به دلیل مشکلات مالی فعلا خبری از آن نیست.

سیدی که عمرش کفاف حضور بیشتر در مسجد را نداد

پس از انتصاب حجت الاسلام والمسلمین سید محمد حسین علوی گرگانی، برادر کوچک تر آیت الله العظمی سید محمد علی علوی گرگانی به عنوان امام جماعت مسجد جامع امام صادق (ع)، شاهد تحولات زیادی در این مسجد بودیم که رونق محافل انس با قرآن از جمله این ها بود. اما عمر فعالیت وی در این مسجد کوتاه بود زیرا به دلیل بروز برخی مشکلات، وی تصمیم گرفت به مسجد باب الحوائج (ع) واقع در تهران، خیابان صفا برود، هرچند یکی دو سالی از فعالیت وی در این مسجد نیز نگذشته بود که دار فانی را وداع گفت.

مسجد جامع امام صادق (ع) از جمله مساجدی است که نام جامع بودن را بیش از آنکه به خاطر مساحت زیادش یا رونق فعالیت هایش یدک بکشد، بیشتر به خاطر تک و تنها بودن در یکی از خیابان های عریض و طویل که در مقدمه این گزارش به آن اشاره شد، است.

محله آشتیانی که در ناحیه چهار منطقه 13 شهر تهران واقع شده، حدود 30 هزار نفر جمعیت دارد و تنها همین مسجد جامع امام صادق (ع) در آن واقع شده است. همین موضوع نیز سبب همکاری خوب سرای محله آشتیانی با این مسجد در برگزاری برنامه های قرآنی، فرهنگی، هنری و ورزشی شده است. بسیاری از فعالان این مسجد عضو فعال سرای محله آشتیانی نیز هستند. هر سال فصل تابستان که از راه می رسد همکاری این دو مجموعه بیشتر می شود هرچند امسال با شیوع ویروس کرونا و نگرانی خانواده ها درباره سلامتی فرزندان شان، این همکاری بسیار محدود شد.

پله‌هایی که رفت و آمد را برای کهنسالان سخت کرده است

از همه این ها که بگذریم بهتر است از پله های ورودی مسجد جامع امام صادق (ع) عبور کنیم و وارد شبستان آن شویم. شبستان این مسجد نسبتا بزرگ و دارای سقفی بلند است و شبستان زنانه نیز در طبقه فوقانی آن واقع شده. برخلاف بسیاری از مساجد که دورتادور آن از صندلی ویژه کهنسالان پر است در اینجا صرفا در سمت چپ محراب آن، چند صندلی ویژه این گروه سنی قرار داده اند.

حالا که از سالخوردگان گفتیم خوب است از فعالیت این مسجد برای نسل جوان نیز سخنی به میان آوریم. شاید یکی از جالب ترین کارها در این مسجد، نصب نام موذن هر نوبت از نمازهای ظهر، عصر، مغرب و عشاء در تابلوی اعلانات آن است تا هم موجب افزایش انگیزه کودکان و نوجوانان موذن شود و هم از بروز اختلاف و ناراحتی میان موذنان جلوگیری کند.

یکی از کارهایی که چند سالی است در مسجد جامع امام صادق (ع) خیابان دماوند انجام می شود مراسم احیای شب های قدر ویژه کودکان است. ماجرا از این قرار است که کودکانی که همراه والدین شان در مراسم شرکت می کنند می توانند با حضور در اتاقی مخصوص ضمن کشیدن نقاشی با موضوع شب قدر و امیرالمومنین امام علی (ع)، با اسباب بازی هایی که محتوا و مفاهیم دینی را در خود دارند، بازی کنند.

همکاری جامعه القرآن با مسجد امام صادق(ع)

کلاس های قرآنی نیز با حضور گروه های مختلف مردم، روزهای چهارشنبه در مسجد جامع امام صادق (ع) برگزار می شود که پایگاه مقاومت بسیج این مسجد، مجری آن است. جامعة القرآن الکریم و اهل البیت (ع) نیز شعبه ای در این مسجد راه اندازی کرده که مسئول آموزش تخصصی قرآن و معارف دینی به خواهران است.  

همین پایگاه مقاومت، مجموعه ورزشی مجهزی با همکاری و همراهی هیئت امنای مسجد جامع امام صادق (ع) تاسیس کرده که ضمن برگزاری کلاس های ورزشی به ویژه در رشته های دفاع شخصی، تکواندو و جودو، توانسته با قرار دادن چند میز تنیس روی میز و دارت، موجب جذب کودکان و نوجوانان بیشتری به این مسجد شود.

پایگاه بسیج مسجد جامع امام صادق (ع) با شیوع ویروس کرونا ابتدا با همکاری سرای محله آشتیانی، هر شب کوچه پس کوچه های این محله را ضدعفونی می کردند و در مرحله بعد، اقدام به تهیه و توزیع وسایل بهداشتی به ویژه ماسک و دستکش و مواد ضدعفونی کننده کرد. این مسجد تاکنون بیش از 4 هزار عدد از این وسایل را میان مدافعان سلامت و نیازمندان و نمازگزاران خود توزیع کرده است.

اقدام بعدی مسجد جامع امام صادق (ع) در دوره کرونا توزیع 300 بسته ارزاق در چهار نوبت میان نیازمندان و راه اندازی کاروان شادی در نیمه شعبان، سالروز ولادت امام حسن مجتبی (ع) و دهه کرامت بود.

صندوق مسجد گروه های فروبسته زیادی را باز کرده است

فعالیت های اجتماعی این مسجد با تاسیس صندوق قرض الحسنه در سال 1361 وارد مرحله جدیدی شد. میزان پرداخت هر وام در این مسجد همچون سایر صندوق های مسجدی، دست کم 500 هزار تومان است و سقف آن نیز بستگی به مسدودی ای است که یکی از اعضای این صندوق، به آن راضی می شود. باوجود این، میزان پرداخت حداکثری وام، معمولا بیشتر از چهار میلیون تومان نیست. دریافت وام از صندوق قرض الحسنه و خیریه مسجد جامع امام صادق (ع) از مسیر راحتی می گذرد. معرفی نامه از یکی از اعضای هیئت امنا یا هیئت موسس این صندوق و همراه داشتن یک فقره چک و پرینت حساب سه ماهه از فردی که چک ضمانت را متقبل شده است. پرداخت وام در این صندوق نیز به صورت عادی، ۱۰ ماهه است و بیشتر شدن مدت پرداخت اقساط نیز بستگی به وضعیت مالی دریافت کننده وام و رضایت معرف است که بر این اساس، حداکثر، 25 ماه است. هر سال به حدود 200 نفر از میان متقاضیان وام پرداخت می شود.

نهایتا آنکه مسجد جامع امام صادق(ع) خیابان دماوند تهران به دلیل فعالیت خوب درمانگاه خیریه و مجموعه ورزشی آن، به مفهوم «جامع» اعتبار بخشیده است چرا که مساحت آن شباهتی به مساجد جامع مشهور ندارد و از سوی دیگر، طی سالیان اخیر بارها تغییر امام جماعت خود را تجربه کرده است.