خبرگزاری شبستان، سرویس فرهنگی- محمد پورعلم : با همه گیری ویروس کرونا در کشورمان، همه عرصه های زندگی اجتماعی مردم تحت تاثیر قرار گرفت. در این میان «سینما» هم به عنوان یکی از مهمترین تفریحات فرهنگی جامعه ایران دستخوش تحولاتی شد. سالن های سینما که پاتوق بسیاری از اقشار جامعه بود به مدت چند ماه تعطیل شدند و اکران آنلاین جایگزین تماشای فیلم در سالن ها شد. اما از سوی دیگر، کرونا موجب شد اکثریت قریب به اتفاق رخدادهای سینمایی لغو و یا در فضای مجازی به صورت آنلاین برگزار شوند.
شاید در ابتدا به نظر برسد تغییر شیوه برگزاری رویدادهای مرتبط با سینما، آن چنان تاثیری بر فضای سینمای ایران نداشته است؛ چنان که در این ماه ها، تنها جشنواره جهانی فیلم فجر بود که برپایی آن لغو شد. اما توجه به این نکته که نیمه دوم سال، زمان برگزاری مهمترین جشنواره های سینمایی کشور است، این پرسش را پیش رو قرار می دهد که در قبال این جشنواره ها چه رویکردی را باید پیش گرفت؟
چنان که می دانیم در سال های گذشته جشنواره فیلم کودک و نوجوان، جشنواره فیلم کوتاه تهران، جشنواره فیلم های مستند ایران(سینماحقیقت) و جشنواره ملی فیلم فجر در ماه های آتی برگزار می شد اما اکنون با اوج گیری دوباره ابتلا و مرگ و میر ناشی از کرونا در ایران، سیاستگذاران سینمایی با آینده ای نامعلوم مواجه اند که تصمیم گیری قطعی درباره چگونگی برپایی جشنواره ها را عملا غیرممکن می کند.
البته این مساله تنها منحصر به مدیران سینمایی نیست. به طور مثال مدیران نمایشگاه کتاب تهران نیز در ماه های گذشته بالاجبار از برپایی آن چشم پوشیدند تا نمایشگاه کتاب تهران به عنوان پرمخاطب ترین رویداد فرهنگی کشور در طول سال از میزبانی مردم بازبماند. این تصمیم مدیران فرهنگی از آن جهت مهم و چالش برانگیز بود که نمایشگاه کتاب برای اهالی نشر و مخاطبان، رخدادی بی مانند به حساب می آید؛ رخدادی که هر ساله به صنعت نشر کم رمق ما جانی دوباره می بخشد و نیاز اساسی گروه های مختلف جامعه به کتاب های یک ساله خود را برآورده می کند.
به هر روی حالا جشنواره های مهم سینمایی کشور در معرض دچار شدن به سرنوشت نمایشگاه کتاب هستند. شاید به همین خاطر باشد که در روزهای گذشته در سازمان سینمایی جلسه ای با حضور «علیرضا تابش»(دبیر جشنواره فیلم کودکان و نوجوانان )، «محمد مهدی عسگرپور»(دبیر جشنواره جهانی فیلم فجر)، «سید صادق موسوی» (دبیر جشنواره فیلم کوتاه تهران)، «ابراهیم داروغه زاده» (دبیر جشنواره ملی فجر) و «محمد حمیدی مقدم» (دبیر جشنواره سینما حقیقت) برای بررسی وضعیت پیش روی این رویدادهای مهم سینمایی برگزار شده است. در این جلسه حسین انتظامی(رئیس سازمان سینمایی) از دبیران جشنواره ها خواسته راهکارهای پیش روی برگزاری این رویدادها از جمله برگزاری آنلاین را به طور جدی مورد بررسی قرار دهند.
برگزاری آنلاین جشنواره ای هایی که ذکر آن ها رفت حداقل در ابتدا بسیار ناگوار می نماید؛ چرا که این جشنواره ها پیش و بیش از آن که محلی برای نمایش آثار تولیدی سالانه سینما در ژانرهای مختلف باشد، محملی برای گردهمایی فعالان سینما و علاقه مندان مشتاق است. جایی که در آن نشست های مختلف برگزار می شود و مباحث فنی در دوره فشرده ای مورد بررسی قرار می گیرد. سینمادوستان پس از مدت ها سینماگران مورد علاقه خود را ملاقات می کنند و با آن ها به گفتگو می نشینند. گمانه زنی ها درباره نامزدها در فضای جشنواره می پیچد و حاشیه های جذاب شکل می گیرد.
البته آن چه گفته شد، درباره برخی جشنواره ها اندکی بغرنج تر است. مثلا چگونه می توان تصور کرد برگزاری آنلاین جشنواره ملی فیلم فجر به عنوان پربحث ترین رویداد فرهنگی سالانه کشور بتواند جای آن ده روز هیجان انگیز و پرتلاطم را برای اهالی سینما و مردم بگیرد. نشست های آنلاین چه طور می خواهد جای خلا پرسش و پاسخ های داغ خبرنگاران با کارگردان، بازیگران و سایر عوامل فیلم ها را پر کند.
با این همه اما تداوم وضعیت موجود، عملا راهی برای برپایی جشنواره های سینمایی به سبک و سیاق سال های گذشته باقی نمی گذارد. چنان که در سطح حهانی نیز، جشنواره های مطرح دنیا در ماه های اخیر، رویکردهایی چون برگزاری آنلاین را تجربه کرده اند. جشنواره کن از جمله این رویدادهای سینمایی بود که امثال بازار کن را به صورت آنلاین برپا کرد و ایران هم در آن حضور داشت.
باید توجه داشت انتخاب گزینه برپایی آنلاین یک جشنواره سینمای نیازمند بررسی دقیق مولفه های هویت بخش آن جشنواره است تا از این طریق بتوان، فضای مجازی جشنواره را به فضای واقعی نزدیک تر کرد. در صورتی که برگزاری آنلاین یک جشنواره پرمخاطب سینمایی تنها به نمایش تعدادی اثر محدود شود، شاید بهتر باشد از خیر برگزاری آن گذشت.
به طور مثال «ایجاد فضای تعاملی» از مهمترین مولفه های است که باید در برپایی آنلاین جشنواره های سینمایی مورد توجه قرار گیرد. در این زمینه شاید تجربه ماه های اخیر استارتاپ های ایرانی راهگشا باشد، چنان که این تجربیات توانسته حداقل بخشی از نیاز کاربران را مرتفع کند.
از عنصر «هیجان بخشی» جشنواره نیز نباید به سادگی گذشت. رویدادهای سینمایی مورد نظر ما برای مخاطبان خود چنان هیجان انگیزند که هر ساله تعداد زیادی از علاقه مندان چندین شبانه روز از زندگی خود را وقف حضور در جشنواره می کنند. بنابراین تمرکز بر ایجاد هیجان در برگزاری آنلاین جشنواره، نقش مهمی در موفقیت این تجربه بازی خواهد کرد.
در نهایت می توان گفت اگر چه برپایی آنلاین جشنواره های سینمایی در نگاه اول، بغرنج و ناکام به نظر می رسد اما شاید با شناخت دقیق کارکرد هر جشنواره و بهره مندی حرفه ای از ابزارهای موجود بتوان تجربه ای تازه و موفق را رقم زد.
نظر شما