خبرگزاری شبستان- رشت، مهری شیرمحمدی؛ ۲۰شهریور ماه ۱۳۹۶ مراسمی به مناسبت ۱۱۰ سالگی انتشار خیر الکلام و نسیم شمال در پژوهشکده گیلان‌شناسی برگزار و در آن برنامه «سید فرید قاسمی » پژوهشگری که به «حافظه مطبوعات ایرانی» و «آبروی حرفه روزنامه‌نگاری» معروف است، سخنرانی کرد.
«فرید قاسمی» در آن مراسم از تلاش های پژوهشگران گیلانی در تدوین تاریخ جراید گیلان قدردانی کرده و گفته بود: « اگر کتاب رضا نوزاد و پوراحمد جکتاجی را مبنا قرار دهیم، ۳۶سال حلقه مفقوه در مطبوعات گیلان است، که هنوز کنکاش و بررسی نشده است و حداقل چهار سال زمان نیاز است تا تاریخ ۴۰سال مطبوعات گیلان را که جمع آوری نشده، تدوین کرد.»
هم او در ۲۲مرداد ۱۳۹۲ در گفت وگو با روزنامه شرق گفته بود:« تاریخ مطبوعات زمینه‌ای بین‌رشته‌ای یا به سخن دیگر میان‌رشته‌ای و ترکیبی از دو رشته نیست. تاریخ مطبوعات، پژوهشی چندرشته‌ای است. تفریح و تفنن نیست باید با جدیت دنبال شود تا ثمربخش باشد.»
اما پس از آن مراسم حرکت جدی برای بازتولید مطبوعات گیلان و تدوین دانشنامه‌ای از تاریخ جراید گیلان صورت نگرفت. با این حال، این نوشتار سعی دارد، برخی از روزنامه‌نگاران کمتر مطرح شده تاریخ مطبوعات گیلان را معرفی کند، شاید فتح بابی برای آینده باشد.
یک مورخ درباره ضرورت معرفی روزنامه‌نگاران گمنام گیلان، می‌گوید: یکی از روزنامه‌نگارانی که تاکنون کسی درباره زندگینامه وی کار پژوهشی نکرده، فردی هست به نام «خسرو شاهی». او سردبیر روزنامه «شبان» بود و مقالاتی هم در نشریه «البرز» به صاحب امتیازی « شکرالله کیهان» منتشر کرده است.
فریدون شایسته می‌افزاید: خسروشاهی، متولد رشت بود و دکترای حرفه‌ای روزنامه‌نگاری داشت و مدتی هم مجله سیاه و سفید را در تهران منتشر می‌کرد.
شایسته همچنین از روزنامه‌نگاری به نام« محمد پورثانی» نام می‌برد و می‌افزاید: پورثانی، یک طنزپرداز برجسته بود و در مجلات زیادی همچون «توفیق» و «گل آقا» به صاحب امتیازی کیومرث صابری مقاله می‌نوشت.
این مورخ در معرفی یک طراح جدول کمتر شناخته شده هم می‌گوید: «کریم هویدایی» متولد رشت را می‌توان «پدر جدول مطبوعات ایران» نامید. وی پنج دهه جدول طراحی کرده است و در دوره‌ای که کیهان جدول‌های سختی داشت، طراحش هویدایی بود. طراح جدول« مجله کتیبه» هم هویدایی بود، آنها، آدم‌های بزرگی بودند.
وی از «علی بهزادی» هم نام می‌برد که زندگینامه و کارنامه حرفه‌ای از وی در دست نیست و می‌افزاید: دکتر علی بهزادی سال ۱۳۰۴ در ملاسرا از توابع شهر رشت به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در شهرهای کاشان، اراک، ارومیه و رشت به پایان رساند. در سال ۱۳۲۸ از دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، لیسانس گرفت و در سال ۱۳۳۱ در رشته حقوق بین الملل عمومی از دانشگاه پاریس دکتری گرفت.
شایسته درباره زندگینامه بهزادی می‌افزاید: وی در ۱۸مرداد ۱۳۳۲ اولین شماره مجله « سپید و سیاه » را منتشر کرد که تا ۲۹مرداد ۱۳۵۴ در مجموع، یک هزار و ۶۰ شماره از آن منتشر شده است. سال ۵۴، مجله سپید و سیاه به همراه ۶۳ روزنامه و مجله دیگر به دستور دولت هویدا توقیف شد. مجله سپید و سیاه پس از چهار سال توقیف، همراه با چند روزنامه و مجله دیگر در جریان اوج‌گیری انقلاب آزاد شد و این بار فعالیت انتشار آن تا نیمه اول ۱۳۸۵ ادامه پیدا کرد.
این استاد دانشگاه از روزنامه‌نگاری یاد می‌کند که بیشتر مردم وی را به عنوان پزشکی نیکوکار و خیر می‌شناسند و می‌گوید: دکتر «رضی شبان» در ۱۲تیر ماه ۱۲۹۰ در محله سفیدمزگی روستای شالما در شهرستان شفت متولد شد و پس از پایان دوره هفت ساله پزشکی در دانشگاه تهران، مطب خود را در سبزه میدان رشت باز کرد. در دهه ۱۳۳۰ که اوج بیماری‌هایی نظیر وبا، مالاریا، آبله، زرد زخم، کچلی، تیفوئید، حصبه و سرخک و... گیلان را تهدید می‌کرد، شبان ۲ روز در هفته (دوشنبه و پنجشنبه) بیماران را رایگان مداوا می‌کرد و به مستخدم منزل خود هم سپرده بود حتی اگر در زمان استراحت بیماری به وی نیاز داشت، او را به سرعت خبر دهد. افزون بر آن ۱۲ روز در سال برای درمان مستمندان روستایی وقت می‌گذاشت.
شایسته درباره فعالیت‌های مطبوعاتی این پزشک، ابراز می‌دارد: در اوج مبارزات ملی شدن صنعت نفت، ۵۵شماره روزنامه به نام شبان منتشر کرد. دفتر روزنامه در همان ساختمان مطب پزشکی اش بود. نام این هفته نامه وزین که نسخه های آن در کتابخانه ملی رشت موجود است، در کتاب «تاریخ جراید گیلان» به قلم شادروان «فریدون نوزاد» نیامده است.
وی توضیح داد: شماره نخست نشریه شبان ۲۳آذرماه ۱۳۲۹ منتشر و بعدا توقیف شد. احتمال دارد، علت توقیف، نگارش مقالاتی در حمایت از ملی شدن نفت باشد. زیرا در همان بحبوحه، دفتر روزنامه شبان و مطبش در سبزه میدان به آتش کشیده شد.
نظر شما