حقانیت غدیر و مسئله ولایت از منظر قرآن

به گزارش خبرگزاری شبستان در کرمانشاه، درباره واقعه غدير و اهميّت اين روز، آياتى از قرآن نازل شده است. پيش از خطبه غدير اين آيه نازل شد:(يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ);1اى پيامبر! آن چه از جانب پروردگارت بر تو نازل شده است، (به مردم) ابلاغ كن; و اگر چنين نكنى، رسالت خدا را انجام نداده اى.آن گاه كه پيامبر خدا صلى اللّه عليه وآله خطبه را به پايان رساند، اين آيه كريمه فرو فرستاده شد:(اَلْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الاْسْلامَ ديناً);2امروز دين شما را به حدّ كمال رسانده و نعمت را بر شما تمام كردم و آيين اسلام را برايتان برگزيدم.

هنگامى كه خطبه غدير پايان يافت و مسأله بيعت با امير مؤمنان على عليه السلام به طور جدّى مطرح شد، عربى درخواست عذاب نمود و اين آيه درباره او نازل شد:(سَأَلَ سائِلٌ بِعَذاب واقِع);3درخواست كننده اى تقاضاى وقوع عذابى نمود.

خلاصه شأن نزول اين آيه مباركه چنين است:پس از آن كه واقعه غدير پايان يافت، شخصى به نام «حارث بن نُعمان فهرى» نزد رسول خدا صلى اللّه عليه وآله آمد و با حالى آشفته به حضرتش چنين خطاب كرد: ما را به نماز گزاردن امر نمودى امتثال كرديم. دستور به پرداخت زكات فرمودى اطاعت كرديم و... و اكنون بازوى پسر عمويت را گرفته و او را به عنوان ولىّ و سرپرست بر ما نصب نمودى! آيا اين دستور از پيش خود توست يا از خدا؟پيامبر خدا صلى اللّه عليه وآله در پاسخ فرمود:والّذي لا إله إلاّ هو، هذا من اللّه;به خدايى كه جز او معبودى نيست سوگند! اين فرمانى از جانب خداوند است.

حارث پشت كرد و به طرف مركب خود حركت كرد و مى گفت: خدايا! اگر آن چه محمّد مى گويد حق است، بارانى از سنگ هاى آسمانى بر ما ببار و يا عذاب دردناكى بر ما فرو فرست!هنوز به مركبش نرسيده بود كه خداوند سنگى فرو فرستاد كه بر فرقش خورد و از دامنش بيرون گشت. در اين هنگام خداوند اين آيه را نازل فرمود:(سَأَلَ سائِلٌ بِعَذاب واقِع * لِلْكافِرين لَيْسَ لَهُ دافِعٌ);4درخواست كننده اى تقاضاى وقوع عذابىكرد. اين عذاب براى كافران است و هيچ كس نمى تواند آن را دفع كند.5اين آيه و آياتى ديگر، درباره واقعه غدير خمّ است و هر يك از اين آيه ها بحثمستقلّ و جداگانه اى را مى طلبد كه به فرصتى بيش از اين نيازمند است; از اين رو پژوهندگان را به منابع مربوط به اين آيات ارجاع مى دهيم.

1 . سوره مائده: آيه 67.
2 . سوره مائده: آيه 3.
3 . سوره معارج: آيه 1.
4 . سوره معارج: آيات 1 و 2.
5 . تفسير ثعلبى: 10 / 35، شواهد التنزيل: 2 / 381.