خطرات روانی قرص‌های شب امتحانی/ «توکل بر خدا» بهترین آرام بخش کنکوری‌ها

خبرگزاری شبستان – خراسان جنوبی؛ وقتی از رتبه های برتر کنکور سال‌های قبل درباره دلایل موفقیت آنها سوال کنیم، دو نکته مهم در حرف‌هایشان خیلی برجسته است، «توکل به خدا و تلاش فردی» و«نقش والدین» در آرام کردن فرزندان و فراهم کردن محیطی آرام و دلگرم کننده برای بچه ها، «امیرحسین زارع» دانش آموز رتبه 7 کنکور دو سال قبل است که در گفتگو با شبستان بر نقش توکل در موفقیت خود اشاره کرده و گفته است:« تنها عاملی که در روزهای منتهی به کنکور و همچنین سر جلسات به من آرامش می داد نیروی معنوی، یاد خدا و توکل بر او است که در تمامی لحظات سخت زندگی همواره به من انگیزه می دهد».

پدر امیرحسین هم به نقش والدین به عنوان مهمترین مشاور و دوست در تمامی مراحل سخت تحصیل اشاره کرده و افزوده است: «در ایامی که امیرحسین مشغول مطالعه دروس خود بود، هیچ فشار و یا برنامه ای از سوی خانواده به او تحمیل نشد و تنها تلاش کردیم که زمینه را برای مطالعه او در هر شرایطی همراه با آرامش فراهم کنیم».

بچه های مسجد؛ پایه ثابت رتبه‌های برتر کنکور

«امیرمرتضی میرزایی» عضو کانون فرهنگی هنری امام هادی علیه‌السلام بیرجند متولد 24 بهمن 1379 است که توانسته در کنکور سال قبل رتبه 219 منطقه و 565 کشوری را با کمک خانواده و تلاش های فراوانش به دست آورد.

او با تاکید بر اینکه مسجد تاثیر بسیاری بر زندگی شخصی من گذاشته است، افزوده است: یکی از دوستانم به من توصیه کرد که هیچ وقت مسجد را رها نکنم و به هم سن و سالان خودم نیز توصیه می کنم که حتما سعی کنند تا می توانند نمازهای خود را در مسجد به جماعت بخوانند، مسجد هم یک مکان عبادی و هم فضایی برای تجدید دیدار و کسب روحیه است؛ در مسجد ارتباط انسان با خدا بیشتر می شود.

میرزایی هم نقش معنویت و توکل بر خدا و کمک والدین در فراهم کردن محیطی آرام را بهترین گزینه برای پیروزی در رقابت کنکور سراسری و البته زندگی می داند. این روزها هم خیلی از دانش آموزان درگیر آماده شدن برای کنکور هستند، روزهایی که به دلیل شیوع بیماری کرونا کلاس های تقویتی کم شده و کتابخانه ها هم تقریبا مکانی ایمن برای مطالعه نیست.

امسال برای دانش آموزان پشت کنکوری سالی خاطره انگیز و بیاد ماندنی در طول زندگی آنها خواهد بود، تاخیر در زمان برگزاری آزمون، کلاس های مجازی و عدم حضور در کلاس فیزیکی، نگرانی ها نسبت به مشکلات احتمالی روز آزمون و ایمن نگه داشتن خود، همه اینها باعث شده تا دلشوره و نگرانی بچه ها روز به روز افزایش پیدا کند؛ اما آنچه این روزها واکسن این استرس و نگرانی هست، نقش والدین و توکل بر خدا و دعا است.

دانش آموزانی که بیش از دو ماه آزمون سرنوشت سازشان به تاخیر افتاده و حالا باید خود را آماده شرکت در این رقابت علمی کنند، تبلیغات منفی رسانه های معاند از یک سو و اظهار و نظرهای مختلف در مورد تامین سلامت دانش آموزان در این رقابت علمی باعث شده تا خیلی از دانش آموزان این روزها علاوه بر استرس همیشگی شب امتحان و کنکور، دغدغه این موضوعات را هم داشته باشند.

برخی ها برای آرام کردن و کاهش اضطراب خود به دنبال داروهای شیمیایی و گاها صنعتی می‌گردند تا خود را از این حالت روحی و روانی برهانند، اما نکته مهم اینجاست که آیا واقعا قرص های به اصطلاح آرام بخش و یا قرص های شب امتحانی تاثیری بر روی روح و روان بچه ها دارد؟ برای پاسخ به این سوال مهم به سراغ کارشناسان علوم دینی و روانشناسی رفتیم.

به خدا توکل کنید

حجت الاسلام «احمد رضایی» کارشناس مسائل دینی و مذهبی بر این باور است که هیچ دارویی مانند توکل بر خدا و یاد خدا آرام بخش نیست، شاهد بر این نکته، خود دانش آموزان کنکوری که سال‌های قبل رتبه های برتر کسب کردند است.

وی می گوید: «چه خوب است علم انسان همراه با معنویت باشد تا خداوند به او برکت و آرامش بدهد، خیلی از دانشمندان و بزرگان کشور که اسم و رسمی برای خود پیدا کردند، علم همراه با معنویت داشتند، پس چنانچه علم با معنویت عجین شود، خودش بالاترین دارو برای دادن آرامش به انسانها است».

این کارشناس علوم دینی معتقد است: «قرائت ادعیه، قرائت آیات قرآن و از همه مهمتر ذکر صلوات و نماز آرام بخش دلها است، در قران هم می خواینم (أَلا بِذِكرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ القُلُوبُ) با یاد و نام خدا است که دلها آرام می‌شود. جوانان از همان ابتدا همه چیز را محکم و حساب شده پیش ببرند و در کنار علم آموزی معنویت را فراموش نکنند، در گذشته بچه ها وقتی می خواستند در کنکور شرکت کنند، قبل آزمون در مساجد و حرم ائمه حضور پیدا می کردند و توسل به خدا و ائمه اطهار(علیه السلام) داشتند».

ألَیسَ اللهُ بِکافٍ عَبدَهُ

حاج «اسماعیل دولابی» (ره) یکی از عارفان بزرگ، درباره رسیدن به آرامش می گوید: « اگر یک شخص غنی که به او اطمینان و اعتماد داری، به تو بگوید نگران نباش و غصّه ی بدهی هایت را نخور، خیالت راحت باشد، من هستم؛ ببین این حرف او چقدر به تو آرامش می بخشد و راحت می شوی! خدای مهربان که غنی و تواناست به تو گفته است: ألَیسَ اللهُ بِکافٍ عَبدَهُ، آیا خداوند برای کفایت امور بنده اش بس نیست؟ یعنی ای بنده ی من، برای همه کسری و کمبودهای دنیوی و اخروی ات من هستم. این سخن خدا چقدر انسان را راحت می کند و به او آرامش می بخشد؟ لذاست که فرمود: ألا بِذِکرِ اللهِ تَطمَئِنُّ القُلوبُ، دل ها با یاد خدا آرامش می یابد».

دعاهای زیادی در مورد آرام کردن انسان قبل مطالعه و افزایش فهم انسان آمده است که می توان آنها را قبل از شروع مطالعه قرائت کرد. مرحوم «شیخ بهائی» در کتاب تهذیب فرموده است به جهت زیادتی حافظه این دعا را بخواند؛ « الَلِّهُمَ ارْزُقْنی فَهْمَ النَّبِییّنَ وَ حِفْظَ الْمُرْسَلینَ وَ اِلْهامَ الْمَلائِکهَ الْمُقَرّبینَ آمینَ یا رَبَّ الْعالَمینَ».

همچنین دعای مطالعه که در کتب ادعیه و متون دینی آمده است، دعای«اللهم اخرجنی من ظلمات الوهم و اکرمنی بنور الفهم، اللهم افتح علینا ابواب رحمتک و انشر علینا خزائن علومک برحمتک یا ارحم الراحمین. خدایا، مرا از تاریکی‌های وهم و خیال باطل خارج نما و با نور فهم مرا گرامی بدار. خدایا، درهای رحمتت را بر ما بگشا و خزانه‌های علومت را برای ما منتشر ساز، سوگند به رحمتت ای مهربان‌ترین مهربانان..» است.

علاوه بر توکل بر خدا یکی از مواردی که بسیار در آرام کردن دانش آموزان قبل هر آزمونی تاثیرگذار است، نقش والدین و خانواده است، به گفته کارشناسان روانشناسی والدین در آرام کردن محیط منزل و فرزندشان نقش مهمی دارند و این از هر دارویی بهتر و موثرتر است.

والدین بهترین آرامبخش برای بچه ها 

«مجید مولایی» یکی از روانشناسان خراسان جنوبی با اشاره به اینکه برخی از دانش آموزان متاسفانه وقتی آزمون های سرنوشت ساز در پیش دارند، به دنبال عامل خارجی هستند که تاثیر سریع بر روی آنها بگذارد، می گوید: «این افراد از این موضوع بی خبرند که بهترین آرام بخش برای آنها والدین هستند و لذا به دنبال دارو و محرک خارجی برای آرام کردن و دور کردن استرس از خود می گردند».

او می افزاد:« بهترین راهکار و بستر را برای درس خواندن و کاهش استرس برای فرزندان را خانواده می تواند برای آنها محیا کنند».

این روانشناس یکی از اشتباهات والدین در آزمون های بزرگ برای فرزندان را مقایسه درون و برون خانوادگی فرزندان با هم عنوان می کند و می گوید: « والدین نباید بچه های فامیل و یا دوستان را با فرزندان خود مقایسه کنند، استعداد و هوش و علایق افراد با هم متفاوت است».

عوارض قرض‌های شب امتحانی!

مولایی با اشاره به اینکه والدین به فرزندان خود آرامش بدهد، نه اینکه آنها را بیش از حد با الفاظ خود دچار استرس کنند، می گوید: « حرکات و گفتار والدین چنانچه تخریب گر برای فرزند باشد، نه تنها در آزمون خود موفق نخواهد شد بلکه ممکن است دست به اقدامات تخریب گونه بزند و یا به سمت داروهای به اصطلاح آرامشبخش می روند و با افزایش بی از حد آن تاثیر منفی بر روی خود می گذارند».

وی با بیان اینکه برخی ها برای آرام کردن خود از داروهای به اصطلاح شب امتحانی استفاده می کنند که اینها عوارض خیلی بدی دارد، می افزاید:« این قرص ها اکثرا روان گردان هستند و به دلیل اینکه باعث استفاده بیش از حد فرد از مغز به صورت طبیعی خودش می شود بعد از مدتی فرد را به سمت اعتیاد می برد و علاوه بر وابستگی به مواد مخدر، او را شخصیتی گوشه گیر و دچار سوء زن های وحشتناک و توهم زا و سایر اختلالات روانی را در پی دارد».

این روانشناس تاکید می کند: بهترین راه برای رسیدن به آرامش و تمرکز برای شب آزمون و کنکور نقش توکل بر خدا و معنویات و والدین در فراهم کردن محیطی آرام برای بچه ها است.

به نظر می رسد دانش آموزان در این روزهای نزدیک به کنکور با توکل بر خدا، دعا، ورزش کردن، شاد بودن می توانند استرس و اضطراب خود را کاهش دهند که در این بین والدین به عنوان مهمترین عنصر در این زمینه نقش اصلی را بازی می کنند.