به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان ، واقعه عاشورا و شهادت امام حسین(ع) در کربلا از جانسوزترین رخدادهای تاریخ شیعه است. رخدادی که با حوادث کوفه آغاز می شود و با شهادت امام حسین(ع) و یارانش به اسارت خانواده ایشان می انجامد.
هر سال پس از جشن عید غدیر، آرام آرام فضای کشور محرمی می شود و هر که هر اندازه در توان دارد می کوشد سهمی در عزاداری سیدالشهدا(ع) داشته باشد. مساجد و هیئت ها خود را برای حضور عزاداران حسینی آماده می کنند و دیوارها سیاه پوش می شوند. امسال اما شیوع بیماری کرونا، نگرانی از ابتلای گسترده مردم در صورت برگزاری مراسم عزاداری به شیوه سنتی آن را تقویت کرده است به همین خاطر ستاد مقابله با کرونا و نهادهای مسئول محدودیت هایی را برای حفظ سلامتی عزاداران حسینی در نظر گرفته اند. همین امر موجب شده پرسش هایی درباره شیوه عزاداری در ماه محرم و صفر امسال مطرح شود. این که چگونه می توان ضمن حفظ سلامتی مردم، شور و حال محرم را زنده نگاه داشت.
از آن جا که عزاداری حسینی نسبت به همه مراسم مذهبی کشور از گستردگی بی بدیلی برخوردار است، به طور طبیعی برنامه ریزی برای آن دشوارتر از سایر مراسم است. در همه این سال ها، فضای کوچه و خیابان -خصوصا در دهه اول محرم- مملو از مردمی بوده که به تماشای دسته های عزاداری می ایستادند. بسیاری نیز در مساجد و هیئت ها حاضر می شدند و در عزاداری جمعی این محافل شرکت می کردند. به طور کلی عزاداری عاشورا در ایران، مراسمی به گستردگی شهرهاست. مردم بسیاری از شهرهای ایران عزاداری خاص خود را دارند و هم و غم شان در طول سال برگزاری مراسم دهه محرم است. از همین رو همه آن ها که دستی بر آتش عزاداری این ماه دارند باید در جستجوی راه حل های خلاقانه برای حفظ کیفیت عزاداری در عین مصونیت مردم از کرونا باشند.
همه گیری کرونا در ماه های گذشته، بسیاری از رخدادها و گردهمایی های فرهنگی مذهبی را تحت الشعاع خود قرار داده است. از همان زمان تاکنون نهادهای مختلف کوشیده اند برنامه های خود را در قالب هایی متفاوت اجرا کنند. به طور مثال بسیاری به تقویت تعامل با مخاطبان خود از طریق فضای مجازی دست زدند؛ محتوای الکترونیکی وب سایت های خود را افزایش دادند و از شبکه های اجتماعی بیش از پیش بهره بردند. این تجربه که در ماه های گذشته شکل گرفته حال می تواند در برپایی هر چه بهتر عزاداری محرم و صفر به کار آید.
در میان نهادهای فعال در زمینه تولید برنامه برای عزاداری سیدالشهدا(ع)، رسانه ملی از جایگاهی ویژه برخوردار است. این نهاد فرهنگی با بهره مندی از شبکه گسترده کشوری، پتانسیل برقراری ارتباط با اکثریت قریب به اتفاق مردم ایران را دارد. پتانسیلی که اگر به درستی مورد بهره برداری قرار گیرد، می تواند در وضعیت کرونایی امروز، کشور را از بحران نجات دهد. در سال های گذشته رسانه ملی به خاطر ان چه از سوی منتقدان، نگرش یکسویه عنوان شده، بخشی از مخاطبان گذشته اش را از دست داده است. گرچه در این میان تاثیر دسترسی مردم به اینترنت را نباید از نظر دور داشت اما به صورت بخشی از مردم معتدند که صدا و سلیقه شان جایی در رسانه ملی ندارد.
محرم و عزاداری عاشورای امسال اما می تواند فرصتی تازه برای همگرایی بیشتر میان رسانه ملی و مخاطبان باشد؛ موضوعی که در روزهای گذشته از سوی مدیران این رسانه نیز مطرح شده است. مدیر شبکه قرآن و دبیر شورای معارف سیما در این زمینه، از تلاش برای تهیه و پخش برنامه هایی سخن گفته که به سلایق مختلف عزاداران حسینی توجه کند. بنابر گفته او قرار است سیما در محرم امسال میزبان چهره هایی باشد که تاکنون کمتر در تلویزیون دیده شده اند تا از این طریق تنوعی به برنامه ها داده شود.
«جواد شیخ‌اکبری» به شرایط متفاوت عزاداری محرم امسال اشاره کرده و رسانه ملی به خصوص سیما را حسینیه ای به وسعت ایران توصیف کرده است. بر این اساس قرار است شبکه های مختلف سیما هر یک در ساعاتی مشخص همچون یک حسینیه، ویژه برنامه هایی اعم از سخنرانی، مداحی و ... پخش کنند.
اما در کنار تهیه و پخش عزاداری هیئت های مذهبی برای مردمی که امسال بیشتر در خانه می مانند، تولید برنامه های ترکیبی و نمایشی نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. تجربه سال های گذشته نشان می دهد هر زمان تلویزیون در مناسبت ها، سریال با کیفیتی را روانه آنتن کرده، با استقبال قابل توجه مردم روبرو شده است. در این زمینه می توان به سریال «شب دهم» به کارگردانی «حسن فتحی» اشاره کرد. سریالی با تم عاشقانه که توانسته بود مفاهیم مذهبی را به خوبی در قالبی دراماتیک به تصویر بکشد.
چنان که از خبرها بر می آید امسال تلویزیون به مناسبت محرم و صفر چهار سریال روی آنتن می فرستد. «بوم و بانو» یکی از این مجموعه های تلویزیونی است که «سعید سلطانی» کارگردانی آن را بر عهده دارد. داستان بوم و بانو در دوره پهلوی می گذرد و روایتی عاشقانه در بستر تاریخ معاصر است. این سریال که سال گذشته فیلمبرداری شده محرم امسال از شبکه دو سیما پخش می شود. «زمین گرم» عنوان دیگر سریال سیماست که که داستانی خانوادگی با مایه های مذهبی دارد. نخستین تجربه کارگردانی «سعید نعمت الله» هم اکنون در حال آماده سازی است تا میهمان خانه مردم در ماه محرم باشد. اما شبکه سه سیما علاوه بر زمین گرم، سریال «نجلا» به کارگردانی «خیرالله تقیانی پور» را نیز برای ماه صفر تدارک دیده است. نجلا احتمالا بیش از سریال های ذکر شده، داستانی مرتبط با ایام محرم و واقعه عاشورا دارد؛ چنان که قرار است بخشی از ماجرای آن در پیاده روی اربعین بگذرد.
محرم امسال چنان که ذکر آن رفت، مختصاتی متفاوت از سال های گذشته دارد. از این رو تعامل رسانه ها و به ویژه تلویزیون با عزاداران حسینی شکل و صورتی متفاوت می طلبد. از همین رو باید منتظر ماند و به نظاره تجربه تازه عزاداری برای رسانه ها و مردم نشست.
نظر شما