​تدبیر محیط زیست آتش را در گلستان خاکستر کرد/ آتش سوزی میانکاله در مرز جغرافیایی مازندران بود

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از گرگان، موضوع آتش سوزی در مناطق حفاظت شده میانکاله و گسترش آتش سوزی در این منطقه نظر بسیاری از فعالان زیست محیطی را به این موضوع جلب کرد که چرا با توجه به بخشی از این شبه جزیره میانکاله در حوزه استحفاظی استان گلستان است اما مدیریت این مجموعه برعهده محیط زیست مازندران است.

آتش سوزی پناهگاه حیات وحش میانکاله که از ساعت دو بامداد روز یکشنبه از کیلومتر ۳۵ حدفاصل پاسگاه مرکزی به طرف محیط بانی میان قلعه رخ داد و مهار آتش و اطفاء آن در چند مرحله تا ساعت 21 با تلاش محیط بانان و نیروهای امدادی و مردمی استان گلستان و مازندران طول کشید.

وزش باد شدید در این منطقه باعث شد که اطفاء حریق با سختی اتفاق بیفتد و زمان بر شود و بنا به گفته رئیس اداره حفاظت محیط زیست بهشهر نزدیک به 340 هکتار از پناهگاه حیات وحش میانکاله طعمه حریق شد که 60 درصد آن انارستان و 40 درصد آن پوشش های گیاهی مثل سازیل، تمشک و گز بود.

به سراغ «محمد رضا کنعانی»، مدیرکل محیط زیست استان گلستان رفتیم تا در این خصوص و اقدامات انجام شده برای مهار آتش در مناطق حفاظت شده استان گلستان با وی گفتگو کنیم.

گرچه خبر بد و آتش سوزی جزیره میانکاله باعث شد که این مصاحبه را انجام دهیم ولی اقدامات مجموعه محیط زیست در استان گلستان برای مهار آتش سوزی ستودنی است و باعث شده است که تنها یک هکتار از مناطق حفاظت شده  استان گلستان در سالجاری طعمه حریق شود و این مهم خبر خوبی برای دوست داران محیط زیست و حیات وحش استان گلستان به شمار می رود.

*برچه اساسی نظارت بر منطقه میانکاله و آشوراده در اختیار محیط زیست مازندران قرار دارد؟

بحث مناطق تحت مدیریت سازمان محیط زیست رویه ای دارد و وقتی یک منطقه در محدوده جغرافیایی دو یا چند استان قرار می گیرد مدیرت بر آن منطقه به محیط زیست استانی سپرده می شود که عمدتا مساحت بیشتری از عرصه در آن استان واقع شده باشد.

در استان گلستان بر این اساس سه منطقه داریم که با بخش هایی از استان های هم جوار مثل مازندران، سمنان و حتی خراسان شمالی مشترک است که یکی از این موارد پناهگاه حیات وحش میانکاله به شمار می رود که بخشی از آن در استان گلستان و بخش دیگر در استان مازندران واقع شده است ولی به دلیل آنکه وسعت بیشتری از این منطقه در استان مازندران است مدیریت آن برعهده محیط زیست استان مازندران قرار داده شده است.

منطقه حفاظت شده جهان نما که بین استان گلستان و سمنان مشترک است و از آنجایی که بخش عمده این منطقه در استان گلستان واقع شده مدیریت آن برعهده محیط زیست استان نهاده شده است.

همچنین پارک ملی گلستان نیز در استان های سمنان و خراسان شمالی و گلستان قرار دارد و با توجه به وسعت این پارک در استان گلستان مدیریت آن را به محیط زیست استان گلستان واگذار کردند.

در حوزه محیط زیست مرز سیاسی معنا و مفهوم ندارد و اکولوژیک معنی دارد ولی این مهم به مفهوم آن نیست که نسبت به موضوع جغرافیایی منفعل عمل می کنیم بلکه وظایف ما براساس مرزهای محیط زیستی تعریف شده است.

در بحث حیات وحش میانکاله در  بهمن و اسفند سال گذشته که تلفات پرندگان وحشی را شاهد بودیم گرچه مدیریت پناهگاه با استان مازندران بود ولی در شهرستان بندرگز و بندرترکمن از روز نخست نسبت به این مهم وارد عمل شدیم و تلفات را مدیریت کردیم.

*در خصوص اطفاء حریق منطقه حفاظت شده میانکاله چه همکاری انجام  دادید؟

حریق منطقه حفاظت شده میانکاله از روز یکشنبه و در ساعت دو 30 دقیقه بامداد رقم خورد و تا نیمه های شب نیز اطفای حریق در چند مرحله به طول انجامید.

از لحظه وقوع حریق در شهرستان بندرترکمن حضور یافتیم و تعاملاتی نیز به منظور اطفای حریق با همکاران ما در استان همجوار مازندران اتفاق افتاد و چندین مرحله مهار شعله های آتش اتفاق افتاد ولی به دلیل وزش باد شدید از بخش های مختلف آتش شعله ور می شد.

*آتش چه خسارتی در این منطقه به بار آورد؟

آتش سوزی در محدوده جغرافیایی استان مازندران اتفاق افتاد و در محدوده جغرافیایی استان گلستان مهار شد و برآورد خسارت از سوی استان مازندران اعلام می شود و قطعا بعد از کنترل آتش با جی.پی دقیقا مشخص می شود که چه میزان انارستان ها و بوته های گز و غیره در آتش سوزی خسارت دیده است.

این منطقه پناهگاه حیات وحش و حیواناتی مثل قرقاول، روباه و دیگر گونه ها به شمار می رود.

*برای جلوگیری از حریق در منطقه حفاظت شده استان گلستان چه تدابیری در دستور کار قرار گرفته است؟

در وقوع حریق در مناطق حفاظت شده تعاملات خوبی بین استان ها وجود دارد و برای مثال اگر در منطقه پارک ملی گلستان دچار آتش سوزی شویم محیط زیست استان همجوار خراسان شمالی وارد عمل می شود و در این رابطه و پیشگیری از حریق نشست هایی را نیز با فرمانداران شهرستان های مناطق حفاظت شده برگزار کردیم.

تلاش ما در مناطق حفاظت شده این است که قبل از آنکه حریق گسترده شود آن را شناسایی و مهار کنیم چرا که با گستردگی آتش سوزی هم خسارت افزایش پیدا می کند و هم آنکه اطفاء آن سخت تر خواهد شد.

در پارک ملی گلستان سابقه حریق طولانی مدت را داشتیم و با توجه به این مهم مناطقی که سابقه تاریخی آتش سوزی داشت را شناسایی کردیم و در این مناطق 10 چادر آتشبان را پیش بینی کردیم و نیروهایی در این چادرها به منظور دیده بانی آتش مستقر شدند تا در صورت بروز آتش سوزی بر اساس خطای انسانی، سهوی و یا عمدی وارد عمل شوند و از گسترش آن جلوگیری کنند.

با توجه به آنکه در بحث اطفای حریق و دیدبانی آتش با کمبود نیرو رو به رو بودیم به این منظور از ظرفیت بسیج استفاده شد و  تفاهم نامه با سپاه نینوا استان گلستان منعقد کردیم تا از ظرفیت نیروهای بسیج برای برپایی چادر آتشبان استفاده شود.

احداث آتش برها از دیگر اقداماتی است که پیش بینی شده است و می تواند به جلوگیری از گسترش آتش کمک کند.

تجهیز امکانات اطفای حریق از دیگر موضوعاتی است که در دستور کار قرار گرفته است و به این منظور 12 میلیارد ریال اعتبار برای پارک ملی گلستان اختصاص یافت گرچه از متوسط کشوری میزان تجهیزات اطفای حریق ما فاصله دارد ولی در تلاش هستیم که با تداوم تجهیز امکانات اطفای حریق به این میانگین نزدیک شویم.

راه اندازی گروه های واکنش سریع و آموزش نیروهای محیط زیست در قالب گروه های واکنش سریع از دیگر موضوعاتی است که پیگیری می شود.

یکی از مهمترین ظرفیت هایی که برای اطفای حریق می توانیم به کارگیری کنیم استفاده از جوامع محلی است و به این منظور با 13 روستای حاشیه پارک ملی گلستان جلساتی برگزار کردیم و هر روستا یک گروه 12 نفره برای اطفای حریق ساماندهی کرده است و این افراد آموزش های لازم به منظور اطفای حریق سپری کردند و  برای آنها نیز گواهی نامه آموزشی صادر شده است.

*این اقدامات چه تاثیری در بحث مهار آتش سوزی در برداشته است؟

فرهنگ سازی با استفاده از ظرفیت رسانه، تشکل های مردمی، جوامع محلی و دستگاه های دولتی و تعامل بین محیط زیست و آتش نشانی، منابع طبیعی باعث شده  است که بتوانیم آتش سوزی را به خوبی کنترل کنیم.

در مناطق محدود محیط زیست تقریبا میزان آتش سوزی در سال 97 و  98 از نظر تعداد برابر بود و در هر سال  23 مورد حریق در مناطق تحت مدیریت محیط زیست گزارش شد ولی مساحت که در سال 97 طعمه حریق شد 500  هکتار گزارش شد و این میزان در سال 98 به 25 هکتار رسید و این مهم نشان می دهد که دیدبانی آتش و اقدامات کنترلی ما موثر واقع شده است.