چندجانبه گرایی راه بُرون رفت از چالش‌های جهانی و رسیدن به صلح و امنیت است

به گزارش خبرگزاری شبستان، محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی در دومین روز پنجمین کنفرانس جهانی رؤسای مجالس اتحادیه بین المجالس (IPU) که از طریق ویدئو کنفرانس عصر امروز (پنج شنبه ۳۰ مردادماه) برگزار شد، به نکات مهمی از جمله «رهبری پارلمانی برای چندجانبه گرایی مؤثرتر با هدف ارمغان صلح و توسعه پایدار برای مردم و سیاره زمین» اشاره کرد. 

متن سخرانی رئیس مجلس در این نشست به شرح زیر است:

بسم الله الرحمن الرحیم

در آغاز سخن مایلم مراتب خرسندی خویش را از مشارکت در پنجمین کنفرانس جهانی روسای مجالس ابراز نمایم، همچنین از اتحادیه بین المجالس جهانی، پارلمان اتریش و سازمان ملل متحد برای برگزاری این نشست قدردانی می کنم. امیدوارم نتایج نشست، گامی مؤثّر برای همفکری و تقویت هرچه بیشتر همکاری میان پارلمان ها، و "همبستگی جهانی" برای همه ملت های، "صلح و توسعه پایدار" در راستای تحقق "چندجانبه گرایی" جهان باشد.

برگزاری کنفرانس جهانی روسای مجالس، در شرایط درگیری ملت ها با همه گیری ویروس کرونا، تاکیدی مجدد بر اراده قوی پارلمان ها به عنوان پژواک صدای ملت ها، در اهمیت همکاری چندجانبه است. بدون تردید، ویروس کرونا و همه گیری کووید-١٩ ، مانند مسئله تروریسم، پدیده مهاجرت، مواد مخدر و فقر، تبعات فراگیر و جهانی دارد.

از سوی دیگر تحولات جهانی نشان می دهد، بشریت در یک دوره گذار قرار گرفته است. دوره ای که نمی توان برای پایان آن، تاریخ مشخصی پیش بینی کرد. به نظر می رسد سازوکارهای سنتی حاکم بر نظام بین الملل و حفظ و تقویت سازوکارهای چندجانبه و سازمان یافته با تاکید بر اصل انصاف، عدالت، رعایت حقوق همه انسانها، یک ضرورت حیاتی برای بشر امروز است.

امروزه دستیابی به چندجانبه گرایی مؤثر و واقعی با چالش و فشارهای متعددی از جمله تفّکرات ناسیونالیستی، سیاست یکجانبه گرایانه، تروریسم اقتصادی، نقض سیستماتیک حقوق بشر و پاکسازی های قومی به ویژه در مناطقی از جهان مانند سرزمین فلسطین اشغالی روبروست که باید روش های جدید و مناسبی برای آن یافت.

قسمت عمده ای از این چالشها ناشی از اقدامات یکجانبه گرایانه و توسعه طلبانه ای است که دولتمردان آمریکا در دوره های مختلف تاریخی، اعمال نموده اند. حاکمان آمریکا، به جای پیوستن به پویش جهانی برای تشکیل جبهه متحد، علیه ویروس خطرناک کرونا، مشغول فرافکنی هستند و با سوء استفاده از شرایط همه گیری کووید-١٩ و بی اعتنایی به مرگ و رنج میلیون ها انسان مبتلا، صرفاً برای کسب منافع فوری خود تلاش می کنند. تمامی این اقدامات به ماهیت چندجانبه گرایی و توسعه فراگیر، آسیب جدی وارد می کند.

مواجهه جهانی با همه گیری کووید-١٩ نیز نشان داد که بشریت، امروز در یک شرایط متناقضی قرار دارد: چالش ویروس کرونا، جهانی است، اما پاسخها و اقدامات به این چالش های جهانی، پراکنده و غیرمتمرکز است.

از سوی دیگر، برخی کشورها، به توافقنامه ها و قوانینی که خود امضاء کرده و یا در تشکیل آنها، نقش اصلی را داشتند، عمل نمی کنند و به بنیان چندجانبه گرایی که همانا هدف متعالی آن، حاکمیت قانون است، حتی در این شرایط خاص نیز احترام نمی گذارند. امروز، آمریکا در راس نظام های سیاسی قانون شکن قرار دارد.

معتقدم یکی از چالش های جهانی امروز ما، بازتعریف و بازسازی چندجانبه گرایی ناقص گذشته و بازاندیشی آن است. همه گیری ویروس کرونا و تبعات اقتصادی و اجتماعی ناشی از آن، چنین چالشی را شدت بخشیده است. بر این اساس وقت آن فرارسیده است که ما به عنوان روسای مجالس و پژواک صدای واقعی مردم:

١ (چندجانبه گرایی واقعی را تبدیل به یک مطالبه عمومی در سطح جهانی کنیم؛ تا زمانی که این امر محقق نشود، سخن گفتن از دموکراسی و توسعه برای سیاره زمین بیهوده است.

٢ (باید ضمن بازتعریف چندجانبه گرایی، اقدامات چندجانبه را تعریف عملیاتی نموده و آن را در عمل به نمایش درآوریم. البته باید درنظر داشت که توجه بر چندجانبه گرایی در شرایط حسّاس امروزی، قدم مهمی است؛ اما گرفتار شدن در چارچوب گفتار درمانی درباره چند جانبه گرایی و چالش های آن، موجب نابرابری بیشتر در توسعه و در نتیجه، ناامیدی بسیاری از مردم جهان شده است. پس باید در عمل ثابت کرد که ایده ها، سیاست ها و برنامه ها در راستای تقویت چندجانبه گرایی واقعی و سودمند برای کمک به حل مشکلات ملتهاست.

٣ (در حال حاضر، این اعتقاد بیشتر تقویت شده که سازمان های بین المللی از جمله سازمان ملل متحد، یا نتوانسته اند به وظایف ذاتی خود در برقراری صلح، امنیت و تحقق توسعه پایدار عمل کنند، یا این که هویت و فلسفه عملکردی آنها تحت تاثیر اقدامات یکجانبه گرایانه و سلطه جویانه برخی کشورها قرار گرفته است.

در همین نشستهای مشترک بین المللی است که IPU و سازمان ملل به طور مشترک باید تلاش کنند تا اعتماد از دست رفته، دوباره حاصل شود. بایستی نتایج ملموس چندجانبه گرایی و همچنین اصلاحات ساختاری سازمان ملل برای عملکرد بهتر و اثرگذارتر، در یک کمیته مشترک بین IPUو سازمان ملل مورد بررسی جدّی قرار گیرد و نتایج آن در اختیار روسای کشورها و روسای پارلمان های جهان قرار گیرد.

٤ (باید با هرگونه طرح، اقدام و سیاست یکجانبه گرایانه و غیرقانونی در سطوح مختلف مخالفت کنیم و در پارلمان هایمان، قوانینی را در مخالفت با اقدامات مزبور تصویب کنیم. از دولت هایمان بخواهیم که در مناسبات خود در عرصه بین المللی، این موضوع را به طور جدّی مدنظر قرار دهند.

٥ (تجربه مدیریت و مواجهه با کرونا ویروس نشان داد که در سطح ملی و بین المللی نیاز به چندجانبه گرایی واقعی، فراگیر و سودمند برای کمک به ملت های جهان وجود دارد. این امر مستلزم ارائه مفهومی گسترده از چندجانبه گرایی با مشارکت مؤثر دانشگاهیان، رسانه ها، مؤسسات غیردولتی، مراکز فرهنگی دارای اصالت، بخش تجارت و اقتصاد، جوامع محلی و بسیاری از کنشگران غیردولتی در کنار کنشگران دولتی است که در این زمینه، نقش مجالس ملی و ایالتی- ملی، بسیار مهم و اساسی است.

در پایان مایلم اعلام کنم، در دنیای امروز، چندجانبه گرایی و همبستگی جهانی، یک گزینه نیست؛ بلکه مهمترین راه بُرون رفت از چالش های جهانی، رسیدن به توسعه، صلح و امنیت پایدار و عادلانه برای نسل های آینده بشریت است.

مجلس شورای اسلامی با اعتقاد به آثار مثبت چندجانبه گرایی واقعی و مؤثر و همبستگی جهانی در قبال چالش ها، متعهد به همکاری قوی و اثرگذار پارلمانی با پارلمانهای جهان می باشد.

از توجه شما سپاسگزارم/