هفتمین دعای صحیفه سجادیه گره‌گشای سختی‌ها و مشکلات است

به گزارش خبرنگار شهرستان های استان تهران خبرگزاری شبستان کتاب صحیفه ی سجادیه اثر غنی و با ارزش امام سجاد (ع)،در خانه ی برخی از ما متاسفانه کنار گذاشته شده و خاک میخورد.به همین جهت ما دست به کار شدیم تا مطالب این کتاب را در اختیار شما خوانندگان عزیز قرار دهیم.

در همین راستا با حجت الاسلام غلامعلی قدیریان مدیر ستاد هماهنگی کانون های فرهنگی هنری مساجد استان تهران گفتگویی در باب دعای هفتم صحیفه سجادیه داشته ایم. دعوت می شود تا شما عزیزان ادامه ی این مطلب را مطالعه فرمایید.

هفتمین دعای صحیفه سجادیه بسیار زیباست و شاید خواندن آن گره گشای حال نه چندان خوب برخی از ما بخاطر سختی ها و مشکلات باشد.

کمی در مورد اولین فراز دعای هفتم از کتاب صحیفه سجادیه برای ما توضیحاتی بدهید.

ابتدا ترجمه ی فارسی آن را برایتان میخوانم،حضرت میفرمایند: ای کسی که گره های مشکلات و امور ناگوار به وسیله او باز میشود،ای کسی که از شدت سختی ها و گرفتاری ها بوسیله او کم میشود،و ای کسی که رهایی یافتن از ناخوشی ها و رسیدن به آسایش از او درخواست می شود.

در اینجا و هر 3 دعای بعدی حضرت کاملا به گره گشایی خدا و اینکه تنها نجات بخش ما و ناجی ما خداست اشاره بسیار زیادی میکنند.

مشکلاتی که برای ما انسانها در زندگی پیش می آید عوامل مختلفی دارد،این مشکلات گاهی بخاطر اعمال خود ما،برای امتحان الهی،و گاها بخاطر این است که این مشکلات آدمی رو متوجه خدا بکند،چرا خیلی از ما بدلیل اتفاقاتی از خدا دور می شویم و خدا را از یاد می بریم و باید توجه داشت این سختی ها برای مومنین پاک کننده گناهان و برای کفار عذاب است.

حضرت جایی در دعا میفرمایند"حد الشدائد":تعبیر «حدّ الشدائد» اشاره به این است که حادثه های سخت، به آخرین حدّ سختی رسیده و تنها به کمک پروردگار برطرف می شود و در این دعا از خداوند می خواهیم که این جور سختی ها را برطرف کرده و آنها را برای ما آسان کند و اضطرابی که به واسطه آنها برای انسان پیش آمده را به آرامش تبدیل کند.

حضرت در تمام این دعا به این موضوع اشاره شدید دارند که تنها و تنها خداست که میتواند ناراحتی ها و گرفتاریهای سخت و آسان را از مومنین برطرف کند،و نه هیچکس دیگری،پس فقط از خداوند باید تقاضای یاری داشت.

امام سجاد درباره ی ضرورت تحمل مشکلات در پنجمین و ششمین دعا چه فرموده اند؟

وَ قَدْ نَزَلَ بِي يَا رَبِّ مَا قَدْ تَكَأَّدَنِي ثِقْلُهُ،وَ أَلَمَّ بِي مَا قَدْ بَهَظَنِي حَمْلُهُ.

ایشان در فراز 5  فرموده:خداوندا،مشکلاتی که بر من نازل شده که تحمل سنگینی آنها برای من سخت است،و گرفتاری آن مرا از تحمل ناتوان کرده.

نزّل به معنای فرود آمد است و شاره به این دارد که حوادث پیش آمده به صورت ناگهانی بوده و به گونه ای نبوده که بشود از آنها جلوگیری کرد. در این جا امام علیه السلام خداوند را با صفت «ربّ» صدا می کند تا از مقام ربوبیت خدا کمک بگیرد و در حقیقت اشاره می کند که خدایا تو مالک ما هستی صاحب اختیار ما هستی ، ما می دانیم که تو ما را دوست داری هر مشکل و سختی که از جانب تو بر ما باشد،باعث پرورش ما میشود.

فراز6: وَ بِقُدْرَتِكَ أَوْرَدْتَهُ عَلَيَّ وَ بِسُلْطَانِكَ وَجَّهْتَهُ إِلَيَّ.

ترجمه ی این فراز میشود،با قدرت خودت آن (مشکل) را به من داده ای و با سلطه ی خودت آن را متوجه من کرده ای.

با توجه به بحثی که ابتدا بیان کردیم که گاهی مشکلات ثمره ی کارهای خود فرد است.سوال پیش می آید که این ترجمه با آن حرفهایی که قبلا زدیم جور نیست،تکلیف چه می شود؟

باید بگویم درست است که بسیاری از گرفتاری های انسان ها به جهت اعمال بد آنهاست، اما با توجه به این که خداوند متعال آن اعمال ناپسند را علت گرفتاری قرار داده، می توان گرفتاری را به خداوند نسبت داد، چون هیچ چیزی بدون اراده او انجام نمی شود، قرآن کریم در مورد کافران می فرماید: «ختم الله علی قلوبهم وعلی سمعهم» (خداوند بر قلب ها و بر شنوایی آنها مهر زده است) (بقره 7). واضح  است که خاموشی قلبها و گوشهای آنها _ که موجب می شود آنها از درک حقایق محروم شوند _ نمی تواند بدون علت و دلیل باشد، چون چنین چیزی لازمه اش جبر است، اما خاموشی دلها و گوشهای آنها به خاطر اصرار آنها بر کفر و لجاجت در مقابل حقّ است، خداوند متعال فرموده است: «بل طبع الله علیها بکفرهم فلا یؤمنون الا قلیلا» (بلکه خداوند به سبب کفر آنها بر قلب هایشان مهر زده، به همین جهت جز اندکی ایمان نمی آورند.) (نساء: 155)

بنابراین گرفتاری هایی که به جهت اعمال انسان برایش پیش می آید ، هم می تواند به خداوند نسبت داده شود، چون هر کاری با اراده ی خدا صورت می گیرد و هم می تواند به خود شخص نسبت داده شود، چون او عمل را انجام داده و باعث آن شده است.

البته این احتمال هم وجود دارد که منظور از بلاهایی که خدا برای ما قرار داده و از او می خواهیم آنها را بر طرف کند، آن دسته از بلاهایی باشد که لازمه زندگی دنیاست.

امام در فراز هفتم به چه اشاره میفرمایند؟

می فرمایند که: فَلَا مُصْدِرَ لِمَا أَوْرَدْتَ: مشکلاتی که تو بر ما وارد کرده ای، کسی جز تو نمی تواند آن را برگرداند.

وَ لَا صَارِفَ لِمَا وَجَّهْتَ: و آنچه را تو بر ما متوجه ساخته ای و ما را با آنها روبرو کردی کسی جز تو نمی تواند از ما برگرداند.

وَ لَا فَاتِحَ لِمَا أَغْلَقْتَ: و آنچه را تو بسته ای  و گره هایی که در کار ما انداختی  کسی جز تو نمی تواند آن را باز کند.

وَ لَا مُغْلِقَ لِمَا فَتَحْتَ: و آنچه را تو باز کرده ای کسی جز تو نمی تواند آن را ببندد.

وَ لَا مُيَسِّرَ لِمَا عَسَّرْتَ: و آنچه را تو مشکل ساخته ای کسی جز تو نمی تواند آن را آسان کند.

وَ لَا نَاصِرَ لِمَنْ خَذَلْتَ: و کسی را که تو رها کنی دیگری نمی تواند او را یاری کند.

بنابراین وقتی همه اینها به خداوند بر می گردد، کسی جز او نمی تواند آنها را برطرف کند و انسان مؤمن باید برای حلّ مشکلات خود خدا پناه ببرد و توکل بکند.

قرآن کریم می فرماید: «ما يَفْتَحِ اللَّهُ لِلنَّاسِ مِنْ رَحْمَةٍ فَلا مُمْسِكَ لَها وَ ما يُمْسِكْ فَلا مُرْسِلَ لَهُ مِنْ بَعْدِهِ وَ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ» (چون رحمتى را خدا براى مردم بگشايد، بازدارنده‏اى براى آن نيست، و چون بازدارد، بعد از او فرستنده‏اى برايش وجود ندارد، و او تواناى شكست‏ناپذير و حكيم ‏است.) (فاطر 2)

نتیجه این است که هم درد از اوست و هم درمان از او و جز خود خداوند کسی توان حل مشکلات را ندارد.

معنای فراز پایانی چیست و به چه چیزی اشاره دارد؟

حضرت میفرمایند که: پروردگارا! به جهت مشکلات و سختی هایی که برای من نازل شده، به شدت در تنگنا هستم،به طوری  که طاقت و توانم کم شده است. خدایا به جهت تحمل کردن مشکلاتی که وجود دارد، غم و اندوه شدید سرتاسر وجودم را گرفته است.و اما تنها تو قادر هستی که از آنچه من به آن گرفتار شده ام و در آن افتاده ام برطرف کنی. حالا که چنین است مشکلات مرا برطرف ساز، هرچند سزاوار این لطف از جانب تو نباشم،ای صاحب عرش عظیم.

بازهم حضرت به شدت اشاره به این دارد که فقط و فقط خداوند گره گشای کار ماست و این نهایت جهل و نادانی آدم است اگر فکر کند کسی غیر از خداست که او را نجات میدهد.هر چیزی تحت اراده خداست پس حتی اگر دکتری باعث شفای بیمارش میشود در حقیقت این خداست که ارداه میکند تا پزشک بنده ی بیمارش را نجات دهد،پس پناه بردن به درگاه هر کسی غیر از خدای متعال سودی ندارد.

و خداوند در قرآن می فرماید: «إِنْ يَنْصُرْكُمُ اللَّهُ فَلا غالِبَ لَكُمْ وَ إِنْ يَخْذُلْكُمْ فَمَنْ ذَا الَّذِي يَنْصُرُكُمْ مِنْ بَعْدِهِ وَ عَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ» (اگر خدا شما را يارى كند، هيچ كس بر شما چيره و غالب نخواهد شد، و اگر شما را واگذارد، چه كسى بعد از او شما را يارى خواهد داد؟ و مؤمنان بايد فقط بر خدا توكل كنند.) (آل عمران، 160)