دغدغه پسته کاران رفسنجان و اظهارنظرهای مسئولان/بازارهای جهانی را نباید از دست داد

 خبرگزاری شبستان - رفسنجان؛ مریم رضایی کمال آبادی

 

بوی خوش پسته تازه، شهر را مدهوش کرده، اواخر شهریور که می شود دوّمین محصول صادراتی غیر نفتی کشور به ثمر نشسته و کار برداشت آن آغاز می شود؛ کارگران در حال پسته چینی هستند، کامیون ها و وانت بارها پسته تر را از باغات به ترمینال های فرآوری می برند، صدای چرخ های پسته پوست کنی در هر کوی از رفسنجان شنیده می شود وکارگرانی در ترمینال های ضبط سنتی و مکانیزه کار فرآوری این محصول را انجام می دهند.

 

 

 

همه در تکاپو هستند تا این محصول را از درختان چیده و خشک کرده و به مصرف یا به فروش برسد. حال خوشی به همه دست داده است؛ موعد پهن شدن سفره و خوان الهی در رفسنجان رسیده تا همه بر سر این سفره بنشینند و از نعمت و برکت سفره بهره مند شوند؛ کشاورزان دسترنج یک ساله خود را برداشت می کنند تا بتوانند یک سال رزق زندگی را برای همسر و فرزندان فراهم کرده باشند؛ کارگرانی که از مناطق دور و شهرهای مجاور آمده اند تا چند روزی با دستان کارگری و زور بازو نان حلال را به دست آورند و با دست پر به سمت خانواده برگردند.

 

 

عمده مالکانی که دستی بر چرخه اقتصادی دارند با فروش محصول خود می توانند پولی به بدنه اقتصاد شهرستان تزریق و طرح هایی اجرا کنند و علاوه بر سودی که حاصل می کنند مهم تر از آن، زمینه اشتغال جوانان بیکاری که چشم امید به محصول کشاورزی پسته دوخته اند را فراهم کنند؛ خلاصه همه دست به دست هم می دهند تا از این خوان و نعمت الهی فوایدی نصیب خود و جامعه شود.

 

 

 

پسته در رفسنجان در بیش از 86 هزار هکتار زمین کشت شده و تقریباً 46 هزار خانوار در این شهرستان از این راه ارتزاق می کنند؛ پسته هم مثل سایر محصولات کشاورزی برای ثمردهی، مشکلات و سختی های خاص خود را دارد.

 

پای دغدغه های 2 کشاورز رفسنجانی نشستیم که سال ها است در عرصه کشاورزی پسته مشغول هستند و مشکلات را به جان می خرند تا محصولی به دست آورده و برکت کشاورزی را به خانه و جامعه ببرند.

 

حسین ملایی ۶۰ ساله که شغل آباء و اجدادی اش کشاورزی است و از دوران کودکی کنار پدر کشاورزی را یاد گرفته، می گوید: در ایام قدیم جو، پنبه، ارزن، گندم و....کشت می کردیم و به مرور زمان و با پدیدار شدن کم آبی به پسته کاری روی آوردیم و بیش از چهل سال است که پسته کاری می کنم.

 

 

کشاورز پسته‌ کار رفسنجانی می افزاید: اگر ضرر هم بکنم باز هم علاقه دارم و از نو فعالیت کشاورزی را شروع می کنم؛ چون برکتی که کشاورزی دارد در هیچ شغل دیگری نیست، این شغل را انبیاء و معصومین (ع) هم داشتند.

 

 

وی که صاحب بیش از یک هکتار باغ پسته در رفسنجان است از مشکلات این حوزه می گوید و با بیان اینکه برداشت پسته کار بسیار سختی است، اضافه می کند: در حال حاضر با توجه به کم آبی، گرمازدگی و سرمازدگی، برداشت پسته نسبت به قبل بسیار کمتر شده و تناژ پسته در هر هکتار کاهش پیدا کرده است، همانطور که امسال امید داشتیم محصول خوبی برداشت کنیم اما گرمازدگی بیش از 30 درصد محصول را از بین برد و سال ۹۷ هم که به دلیل عدم تأمین نیاز سرمایی باغات، پسته خسارت دید و مثلاً در یک هکتار ۱۰ کیلو پسته هم برداشت نکردیم، سال بسیار بدی بود.

 

 

این کشاورز با بیان اینکه سیستم آبیاری باغ‌ خود را اصلاح کردم، بیان می کند: جوی‌ های آب که به روش سنّتی آب را به باغ‌ ها انتقال می داد، برچیده شده اند و با لوله ‌گذاری زیر سطحی، باغ‌ ها آبیاری می شوند تا آب هدر نرود، آب در رفسنجان حکم طلا دارد.

 

خیلی از باغ‌ ها به خاطر کم آبی خشک شده اند

 

ملایی هزینه اصلاح باغ‌ ها و برداشت پسته و قیمت نهاده های کشاورزی را بسیار بالا می داند و می گوید: قیمت کود و سم افزایش پیدا کرده، قیمت یک کیسه کود که قبلاً ۴۰ تا ۵۰ هزار تومان بود الان سه برابر شده و ۱۵۰ هزار تومان به فروش می رسد و حواله کود با قیمت مناسب هم مانند سابق به کشاورز داده نمی شود؛ مثلاً یک نمونه سم برای اینکه باغ ها شیره خشک نگیرند، لیتری ۵۰۰ هزار تومان است و اصلاً عادلانه نیست.

 

 

وی قیمت پسته را نسبت به هزینه هایی که برای برداشت پسته صرف می شود، بسیار پائین می داند و می گوید: پسته اگر کیلویی۲۰۰ هزار تومان هم به فروش برسد، بسیار کم است زیرا واقعاً هزینه ها بالا رفته و الان کارگر روزی بالای ۲۰۰دویست هزار تومان دستمزد می گیرد حالا قیمت نهاده های کشاورزی که چند برابر شده است، بماند.

 

 

این کشاورز پسته کار از مسئولان دولتی می خواهد که بازار پسته را ساماندهی کنند و تصریح می کند: مسئولان برای تسهیل خرید و فروش بازار ساز و کارهای بهتری در نظر بگیرند و به بازار صادرات با برداشتن دستورالعمل ها و بخش نامه های دست و پاگیر رونق ببخشند زیرا پسته یک کالای صادراتی است و مصرف بازار داخلی بسیار پائین است اگر پسته صادر نشود این کشاورز است که بیشترین خسارت را می بیند.

 

 

ملایی هم چند روزی است که کار برداشت محصول را آغاز کرده و روزانه 20 کارگر در این امر به کار گرفته می شود و می گوید توصیه های بهداشتی را به کارگران یادآوری می کنیم تا خدای ناکرده به بیماری کرونا مبتلا نشوند؛ آن ها ماسک می زنند و فاصله اجتماعی را هم رعایت می کنند.

 

امسال نسبتاً محصول خوبی در رفسنجان برداشت می شود

 

حسین حدادی کشاورز خرده مالک دیگری است که بازنشسته آموزش و پرورش است؛ او 60 سال سن دارد و قبل از بازنشستگی هم در کنار شغل معلّمی در حرفه کشاورزی و در یک هکتار باغ پسته فعالیت دارد.

 

او می گوید: سال های 97 و 98 رفسنجانی ها نتوانستند محصولی به دست آورند، امسال نسبت به دو سال قبل بهتر است با اینکه در مرداد ماه بخشی از محصول بر اثر گرمازدگی از بین رفت امّا جای شکر باقی است که همه محصول تباه نشد و زحمت کشاورز به باد نرفته است.

 

حدادی می افزاید: 3 روز است که کار برداشت را با روزانه 6 کارگر آغاز کردیم و محصول این باغ به مدّت یک هفته برداشت می شود.

 

وی از وضع گرانی دستمزد کارگران پسته چین گلایه می کند و  ادامه می دهد: در آخر روز باید به هر کارگر بالای 200 هزار تومان دستمزد بدهیم حال که من حقوق بازنشستگی دارم اما آن کسانی که تمام رزق و روزی شان از راه کشاورزی به دست می آید و طی دو سال اخیر محصولی هم نداشته اند چگونه می توانند بهای برداشت را پرداخت کنند؟ کاش مسئولان در حمایت از کشاورزان حین برداشت مبلغی به صورت تسهیلات به کشاورزانی که گردش مالی ندارند پرداخت کنند.

 

 

این بازنشسته آموزش و پرورش یکی از مشکلات عمده خرده مالکین را کم آبی و بحران آب عنوان می کند و از آنجایی که دولت تسهیلات اجرای طرح های نوین آبیاری را به باغات با مساحت کم پرداخت نمی کند پیشنهاد می کند: موتورپمپ هایی که خرده مالک هستند بهتر است تعاونی تشکیل دهند و رئیس و اعضای هیئت مدیره هم انتخاب شوند تا بر اساس تصمیم این تعاونی همه اراضی کشاورزی که از این موتورپمپ آبیاری می شوند به طور یکسان و یکپارچه سمپاشی و آبیاری شوند و در این راستا هم هر کشاورز خرده مالک سهم خود را پرداخت کند.

 

وی تصریح می کند: در این صورت دیگر باغات خشک نمی شوند، اراضی به آبیاری نوین مجهز می شوند، آب کمتر صرف می شود و در راندمان محصول هم مؤثر است، سموم به طور همزمان و یکپارچه در باغات و در یک زمان مشخص منتشر می شود، در فصل زمستان همه اراضی تعمیر می شوند.

 

 

روزانه 25 هزار کارگر محصول پسته در رفسنجان را برداشت می کنند

 

مجید فصیحی هرندی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان بیان کرد: هر ساله از 15 شهریور کار برداشت محصول پسته از باغات رفسنجان آغاز می شود و به مدت حدود 45 روز ادامه دارد امّا امسال به خاطر دیر رسیدن این محصول؛ کار برداشت از اواخر شهریور آغاز شد که روزانه 25 هزار کارگر مشغول هستند تا این محصول چیده و فرآوری شود.

 

فرماندار رفسنجان بیان کرد: در مدّت 45 روز بیش از یک میلیون نفر کارگر کار برداشت و فرآوری را انجام می دهند؛ که عده ای از کارگران بومی و تعدادی هم غیر بومی و مهمان از شهرهای مجاور هستند.

 

وی ادامه داد: در شرایط حاضر و وجود بحران کرونا افرادی که به رفسنجان جهت کمک به برداشت محصول سفر می کنند باید ساماندهی شوند تا هم از انتقال ویروس به شهرستان جلوگیری شود هم اینکه سلامتی آن ها هم به خطر نیفتد و پس از برداشت با سلامتی کامل راهی شهر خود شوند.

 

فصیحی هرندی بیان کرد: در مجموع و برای اینکه در طول سال کارگران فصلی و روزمزد با مشکل مواجه نشوند بهتر است شرکت های بخش خصوصی ورود کنند تا این کارگران ساماندهی شوند.

 

 

وی تصریح کرد: برای برداشت محصول پسته امسال به صورت موقّت مکانی واقع در میدان امام حسین(ع) در مجاورت شهربازی در نظر گرفته شده که 3600 متر مربع مساحت دارد و به امکانات سرویس های بهداشتی، محل استراحت و ... مجهز است و کارفرمایان و کشاورزان می توانند با مراجعه به این محل نیروی کار مورد نیاز را تأمین کنند.

 

 

فرماندار رفسنجان افزود: در جاهای دیگری  از شهرستان هم چنین فضاهایی تعیین شده از جمله در دهستان رضوان، کبوترخان، جوادیه فلاح، بخش فردوس و کشکوئیه مکانی برای اسکان موقّت کارگران در نظر گرفته شده است.

 

 

وی خاطرنشان کرد: اکیپ های بهداشت و درمان هم جهت کنترل رعایت موارد بهداشتی توسط کارگران و کارفرمایان به سطح شهر اعزام می شوند؛ همچنین طبق هماهنگی انجام شده در روستاها مقرر شد به صورت روزانه کارشناسان بهداشت از محل اسکان کارگران بازدید به عمل آورند.

 

 

60 هزار تن محصول پسته در رفسنجان در حال برداشت است

 

عباس حاج عبدالهی  هم گفت: امسال 60 هزار تن محصول پسته از 86 هزار هکتار باغ پسته در رفسنجان برداشت خواهد شد، پیش بینی ما در ابتدای سال جاری بیش از این بود امّا بروز گرمازدگی در مرداد ماه که بالای 37 درجه بود باعث شد 50 درصد محصول از بین برود.

 

رئیس جهاد کشاورزی رفسنجان بیان کرد: طی 2 سال گذشته محصول خوبی برداشت نشد اما امسال محصول نسبتاً خوبی داریم و باید تدابیری انجام شود و بخشی از درآمد حاصل از فروش این محصول برای انجام فعالیت های اقتصادی صرف شود که هم برای رفع معضل بیکاری مفید است هم اینکه اثرگذاری سودمندی در حوزه اقتصادی شهرستان خواهد داشت.

 

 

 

وی تصریح کرد: وقتی محصول از درخت چیده شد درختان پسته آزاد می شوند و نیاز به تقویت دارند که بهتر است کشاورزان برای تقویت بنیه درختان حتماً تعمیرات لازم در فصل پائیز و زمستان انجام دهند تا ضمن تقویت باغ، محصول سال آینده هم حفظ شود.

 

توسط بهداشت هم کارگاه های خانگی و مکانیزه فرآوری پسته بازدید به عمل می آید تا روند برداشت پسته با رعایت کامل مسائل بهداشتی انجام شود.

 

 

1700 کارگاه خانگی و مکانیزه فرآوری پسته در رفسنجان بازیدد شد

 

مجید رنجبر کاظمی گفت: جهت پیشگیری از شیوع ویروس کرونا در زمان برداشت محصول پسته از باغات رفسنجان و فرآوری این محصول در کارگاه ها،  طی یک ماه اخیر توانستیم 1700 کارگاه فرآوری پسته مکانیزه و خانگی را مورد بازدید قرار دهیم.

 

رئیس گروه سلامت محیط و کار معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان با اشاره به اینکه از خرداد ماه امسال برنامه ریزی ها جهت برداشت محصول پسته با کمترین خسارت بیماری کرونا؛ آغاز شده است، اظهار کرد: در خصوص برداشت محصول و فرآوری آن در کارگاه ها آن هم در زمانی که بحران کرونا وجود دارد از قبل تدابیری انجام شده و تا کنون طی جلساتی با مسئولان شهرستان از جمله فرماندار، اعضای ستاد مبارزه با کرونا، معاونین فرماندار، خشداران و دهیاران، مسئولان جهاد کشاورزی، کارگران و ... سعی کردیم برای ساماندهی کارگران و برقراری وضعیت مناسب فرآوری پسته در کارگاه ها با رعایت پروتکل های بهداشتی نظرات خوب و مثمر ثمر تبادل شود.

 

وی افزود: 5 هزار بروشور حاوی نکات رعایت پروتکل های بهداشتی جهت مبارزه باویروس کرونا در زمان برداشت این محصول، در سطح شهر و روستاها توزیع شده است.

 

 

رنجبرکاظمی بیان کرد: طی یک ماه اخیر 1200 کارگاه سنتی فرآوری پسته (خانگی) و 500 کارگاه فرآوری مکانیزه مورد بازدید قرار گرفتند که با توجه به اینکه برداشت محصول از اواخر شهریور آغاز می شود؛ در این بازدید ها هشدارها و تذکرات لازم کرونایی ارائه شد که 300 کارگاه مکانیزه و 900 کارگاه خانگی و سنتی موارد و نکات بهداشتی علیه ویروس کرونا را رعایت کرده اند و به بقیه هم هشدارهای لازم داده شد.

 

 

وی تصریح کرد: برآورد شده 2000 کارگر در ترمینال های ضبط پسته کار فرآوری را انجام دهند که از این تعداد یک هزار نفر از این کارگران بومی هستند و در طول سال معاینات پزشکی و سلامت آن ها بررسی می شود؛ این افراد در سامانه سیب ثبت نام شده اند و بیماریابی کارگران در این سامانه انجام می شود.

 

 

رنجبر کاظمی در مورد رعایت نکات بهداشتی در محل اسکان هم در این کارگاه ها گفت: حدود 200 کارگاه خانگی و مکانیزه مورد بازرسی قرار گرفتند که بیش از 180 مورد الزامات محل اسکان را رعایت کرده اند؛ از جمله این الزامات این است که به ازای هر متر مربع یک کارگر مستقر شود و استراحت کند، اگر محل اسکان سربسته باشد تهویه داشته باشد و فاصله بیشتر حفظ شود.

 

 

وی خاطر نشان کرد: تا کنون 380 جلسه با کارگران و متصدیان امر جهت فرآوری پسته با رعایت نکات بهداشتی در راستای مقابله با کرونا برگزار شد که طی این جلسات 2000 نفر شرکت داشتند و از این جلسات بهره مند شدند.

 

برداشت پسته با کنترل شیوع بیماری کرونا

 

دکتر احمد جمالی زاده در خصوص برداشت پسته در شرایط بیماری کرونا تأکید کرد: برداشت محصول پسته باید با رعایت پروتکل های بهداشتی انجام شود تا پس از برداشت شاهد آمار افزایشی بیماری کرونا ناشی از برداشت این محصول نباشیم.

 

 

 

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان بیان کرد: کارگرانی که برای برداشت محصول پسته به رفسنجان سفر می کنند 2 دسته هستند؛ عده ای دارای کارفرما هستند که از قبل با هماهنگی های انجام شده با کارفرماهای خود، مستقیماً به محل اسکان مراجعه می کنند و آنجا هم مسئولیت کامل رعایت مسائل بهداشتی و اسکان آنها بر عهده کارفرما است.

 

 

وی افزود: دسته دوم کسانی هستند که کارفرمای مشخصی ندارند و در واقع سرگذری هستند و بعد از رسیدن به شهرستان با گذشت چند روز کارفرمای مشخصی پیدا می کنند و یا به صورت روزانه برای افراد مختلفی کار می کنند؛ در مورد برای این افراد اردوگاه های موقتی در شهر رفسنجان، بخش ها و برخی روستاها در نظر گرفته شده است.

 

 

 

جمالی زاده تصریح کرد: کلیه کارگران ملزم هستند که مسائل بهداشتی اعم از استفاده از ماسک، رعایت فاصله اجتماعی در محل کار و اسکان را رعایت کنند، رابطان بهداشتی موظف هستند روزانه محل های اسکان را ضدعفونی کنند، کارفرما هم ملزم است آب آشامیدنی سالم، مواد غذایی و لوازم حفاظت فردی کارگران را تأمین کند.

 

وی با تأکید بر اینکه کارگران از تردد غیرضروری به سطح شهر و روستا خودداری کنند، گفت: نباید نسبت به کارگران بی توجه بود در غیر این صورت با موج جدید شیوع افزایشی بیماری کرونا در  رفسنجان مواجه خواهیم بود ضمن اینکه امکان انتقال بیماری توسط کارگران غیر بومی به محل زندگی آن ها هم وجود خواهد داشت لذا تدابیر باید به گونه ای باشد که نان آوران خانه و کارگران به سلامتی از بحران کرونا عبور کنند و در فصل برداشت هم بتوانند معیشت خانواده خود را تأمین کنند نه اینکه بیماری کرونا، ارمغان آن ها به همسر و فرزندان شان باشد.

 

 

دولت موانع صادرات پسته را برطرف کند

 

حجت الاسلام حسین جلالی هم یکی از مشکلات حوزه پسته را موانع بر سر راه صادرات این محصول عنوان کرد و گفت: با توجه به اینکه طی یک قرن تلاش مسئولان، بازار خوبی در زمینه پسته در دنیا به دست آوردیم نباید به خاطر موانعی که بانک مرکزی در مسیر صادرات ایجاد کرده برای صادرات و بازار پسته ایران خللی ایجاد شود.

 

 

نماینده مردم رفسنجان و انار در مجلس شورای اسلامی با اشاره به خشکسالی های پی در پی در رفسنجان افزود: طی 2 سال اخیر پسته خوبی برداشت نکردیم و آن طور که باید صادر نشده و اگر این محصول صادر نشود کشور رقیب منتفع می شود و بازار ایران را می گیرد.

 

 

وی با اشاره به اینکه سالانه بیش از ۱۵۰۰ میلیارد تومان ارز آوری به داخل کشور از ناحیه صادرات پسته صورت می گیرد؛ تصریح کرد: اگر امسال در بازار جهانی حضور نداشته باشیم بازارهای جهانی را که طی سال های گذشته در دست ما بود از دست خواهیم داد.

 

 

حجت الاسلام جلالی با اشاره به نگرانی هایی که برای صادرکنندگان پسته ایجاد شده است، بیان کرد: دولت با ایجاد تعهدات ارزی و باطل کردن کارت های بازرگانی باعث ایجاد مشکل برای صادرات پسته شده بنابراین باید موانع را برای صادرات پسته برطرف صادر کرد و قشر زحمت کش کشاورز هم آسیب نبیند و همچنین با حفظ بازار جهانی، شاهد  رونق اقتصادی در کشور خواهیم بود.

 

 

وی بستر کشت پسته در کشور را در 28 استان عنوان و خاطرنشان کرد: در این استان ها بیش از 5 میلیون نفر به طور مستقیم یا غیر مستقیم از صنعت پسته ارتزاق می کنند که نباید نادیده گرفته شوند و معیشت آن ها به خطر بیفتد.