به گزارش خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، یکی از مهمترین احادیثی که در اغلب اذهان متفاوتر می شود حدیث اقرء القران بالحان العرب می باشد. یعنی آن که قرآن را با الحان و نغمات عرب تلاوت کنید این حدیث معروف همواره مورد توجه عالمان و فقهای علم و فنون قرائت قرار گرفته است و هرکدام سعی بر اثبات و یا نفی آن داشتند.جدایی از نفی و یا اثبات این حدیث توجه به موضوعاتی همچون بررسی تاریخی سیر الحان عرب قبل از ظهور اسلام و در دوران حیات پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم بررسی تاریخی و ساختار شناسی موسیقی اهل سنت و ارائه ویژگی های الحان مورد ستایش شده در کلام پیامبر اهمیت ویژه ای پیدا خواهد کرد.
در حدیثی از پیامبر اکرم صلی الله علیه السلام منقول است قرآن را با آهنگ ها و اصوات عرب بخوانید و از موسیقی های اهل گناه کبیره بپرهیزید که پس از من اقوامی خواهند آمد و قرآن را به آهنگ غنا نوحه و رهبانیت می خوانند و این خواندن از گلوگاه آنان نمی گذرد در حالیکه قلوب آنان و به کسانی که ایشان را می پسندند واژگون است. از این حدیث می توان استنباط کرد که قرائت قرآن باید همراه با تقوای فنی قاری باشد به گونه‌ای که برخی از قاریان دوران طلایی کشور مصر دارای قابلیت های فنی و صداهای فاخر بودند اما همه داشته های خود را در تلاوت نمایان نمی کردند. متأسفانه در عصر نوین جهان قرائت، برخی از قاریان قران با نمایان کردن تحریرهای غیر متعارف و ملودی های سخیف سعی دارند به هر قیمتی تشویق مستمعین قرآن را جلب کنند.
قاری قرآن هنگام تلاوت باید توجه داشته باشد که کلام معبود الهی را می خواند و با متن های دیگر تفاوت فاخر دارد از این رو نمی تواند هر نوع تحویل و ملودی را در خواندن قرآن به کار بگیرد قاری قرآن در کنار فراگیری فنون تلاوت همواره باید خود را نهیب بزند که چگونه بتواند کلام وحی را به زیبایی هر چه تمام تر به گوش مستمعین برساند و قلب آنها را آماده پذیرش قرآن کند.
بنابراین گزارش استاد سعید پرویزی، قاری بین المللی قرآن کریم با اشاره به لزوم بهره مندی قاریان قرآن از الحان اصیل و تعریف تلاوت معنا محور به خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان گفت: اصالت لحن موضوعی است که متاسفانه به صورت عملی تعریف مشخصی ندارد به گونه‌ای که می‌توان آن را یک مفهوم انتزاعی در نظر گرفت.
وی افزود: تلاوت اصیل شامل ملاک ها و شاخص هایی همچون تناسب بیشتر با شأن و منزلت آیات قرآن دارد و رگه ها و شاخصه‌های حزن در این تلاوت پررنگ‌تر خواهد بود. کما اینکه در سفارشات علما و بزرگان دین آمده است که قرآن را با حزن بخوانید این تعریف مطلق نیست و نمی‌توان هر تلاوتی را که در آن حزین نباشد از شاخصه های تلاوت اصیل به دور دانست.
این قاری بین المللی تصریح کرد: به عنوان مثال استاد عبدالفتاح شعشایی از قاریان نسل طلایی مصر و قدمای عصر تلاوت، با تاکید بر عمق معنا و مفهوم آیات قرآن کریم مستمعین را مجذوب خود می کند.از طرفی دیگر استاد عبدالباسط محمد عبدالصمد نیز از قاریان مشهور مصری با غلبه صوت در تلاوت خود همه را مجذوب میکند در واقع در تلاوت این قاری نقش صوت پررنگ تر از هر عنصر دیگری است.
وی افزود: اما در بین همین قاریان نیز تمام تلاوتشان یکسان نیست به عنوان مثال استاد مصطفی اسماعیل در برخی از تلاوت های خود شاهکار کرده و نقش معنامحوری بسیار پررنگ تر است اما همین قاری تلاوت هایی نیز دارد که از لحاظ شاخص های معنا محوری در درجه پایین تری قرار داررند.
پرویزی عنوان کرد: ممکن است برخی از اساتید جنبه معنامحوری در تلاوت شان کمرنگ باشد. به همین دلیل نمی‌توان یک تعریف و المان دقیقی از تلاوت های معنا‌محور و یا اصیل ارائه داد تا بتوان به راحتی قاریان معنا‌محور را از سایر قاریان تمیز داد. از طرفی نیز ارائه تعریف مناسب و دقیق برای شناسایی قاریان با اصالت امری ضروری است اگر این تعریف و شاخص وجود داشته باشد می‌توان قاریان با کیفیت و همچنین معنا‌محور را از سایر قاریان مشخص کرد و سایرین را از گردونه این نوع تلاوت ها خارج نمود.
بنابراین گزارش استاد محمدحسین لطفی نیا، قاری و مبتهل بین المللی قرآن در گفتگو با خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، با اشاره به این نکته که قاریان قران باید بدانند که هنگام تلاوت از چه لحنی استفاده می کنند و متناسب با شأن ایات باشد گفت: قاری هنگام خواندن قرآن باید بداند که آیات الهی به اندازه که خداوند متعال عظمت و بزرگی دارد دارای ارزش است. نکته مهم در بیانات احادیث اهل بیت علیه السلام به تصریح اشاره شده است که قرآن و کلمات آن به عظمت پروردگار عالم است و خداوند متعال در آیات قرآن کریم تجلی پیدا میکند. لذا قاری قرآن هنگام تلاوت آیات الهی باید به این نکته توجه ویژه داشته باشد پیش از شروع آداب تلاوت قرآن را همچون طهارت ظاهری و طهارت باطنی را به خوبی رعایت کند.
وی افزود: قاری قرآن وقتی متوجه از متن کلام آیات الهی باشد باید پیام این کلمات را به خوبی متوجه شود و بداند که مقصود خداوند متعال از گفتن این جملات چیست و در قالب یک لحن و آهنگ متناسب با آن جمله و کلام به تلاوت قرآن بپردازد.انسان هیچ وقت نمی تواند اشعار حافظ ایا سعدی را در قالب ریتم هایی که متناسب با وزن شعری نیست بخواند و به طریق اولا ایات قرآن کریم نیز به همین ترتیب است که نمی‌توان با هر لحن و آهنگی آن را تلاوت کرد.نکات مهم در اجرای مهارت لحنی قاری ایجاد یک آهنگ اصیل تطبیق وزانت کلان با وزانت لحن است. در واقع همان گونه که در کلام و آیات الهی وقار وجود دارد باید در لحن تلاوت کننده آیات الهی نیز این وقار و سنگینی وجود داشته باشد.این اتفاق نمی افتد مگر آنکه آهنگ و نوع صدا گذاری ها به گونه‌ای باشد که شنونده متوجه کلام خدا شود و قلبش نسبت به آن خاشع گردد.
از مطالب مطروحه می توان چنین استنباط کرد که تحقق اصوات لهوی در برخی معانی مطرح، مثل الحان برآمده از آلات موسیقی، آواهای طربانگیز و آواز ملازم با معاصی، به دلایل متعدد، در تلاوت قرآن کریم چندان متصور نیست. از سوی دیگر، به نظر می رسد صوت لهوی به مفهوم «الحان متناسب با مجالس لهوی» منحصراً در تلاوت قرآن، متصف به عنوان حرمت باشد.
این نوع اصوات لهوی، آسیب زاترین نوع آواها در تلاوت حرفه ای قرآن کریم هستند. فقهای اهل سنت، صوت لهوی را موضوع حرمت شرعی قرار نداده و تنها از عنوان غناء استفاده کرده اند. این مسأله می تواند تأثیر بسزایی در نحوه تعامل قاریان شیعه مذهب با شیوه های معمول قاریان سنی مذهب در ایجاد سبک ها و نغمات قرآنی، داشته باشد.فقهای شیعه چندان که در تبیین حکم و موضوع شرعی غنا کوشیده اند، در تعریف مفهوم صوت لهوی، توجه نشان نداده اند «حال آنکه تبیین صحیح این مفهوم و تحدید موضوع و حکم شرعی آن، رابطه وثیقی با مبحث غنا دارد.
نظر شما