به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، «نظارت بر حوزه کتاب» گزارش پژوهشی دوجلدی است که جلد اول آن، گزارشی از تجربه جهانی ممیزی است و جلد دوم، تاریخ ممیزی کتاب در ایران را بازخوانی می‌کند. جلد اول به همت محمد رضایی، فاطمه تشویق، نفیسه حصارکی، نیلوفر انسان و شیوا وزوایی و جلد دوم به کوشش محمد رضایی و هادی آقاجانزاده نگاشته شده است.
جلد اول این پژوهش قصد دارد نشان دهد آنچه که تحت عنوان ممیزی یا سانسور از آن یاد می‌شود، خاص کشور ایران یا برخی جوامع خاص نیست و از ممیزی به عنوان پدیده‌ای به گستردگی تمامی کشورها، یاد کرده است. در این پژوهش می‌خوانیم که نهاد ممیزی به شیوه‌های گوناگون خود را بر ملت‌ها تحمیل می‌کند. لذا شناخت این روش‌ها به ما کمک می‌کند با سازوکارهایی آشنا شویم که به‌گونه‌ای بسیار پیچیده و نادیدنی، دست‌اندرکار محدودسازی اندیشیدن و خردورزی در جوامع هستند.
این جلد از چهار بخش تشکیل شده که «ممیزی در جمهوری دموکراتیک آلمان»، «دیوار ممیزی: از اتحاد جماهیر شوروی تا روسیه»، «ممیزی کتاب در جنوب شرق آسیا» و «ممیزی، کتابخانه و کودکان: روایتی از ممیزی کتاب در ایالات متحده آمریکا» به ترتیب عناوین آنها هستند.
جلد دوم در ۱۰ فصل تدوین شده که فصل اول با عنوان «ممیزی چیست؟» به پیشینه پژوهش درباره سانسور در ایران می‌پردازد و مروری مفهومی بر سانسور دارد. «خوانش انقلاب اسلامی از دریچه ممیزی؛ انحلال اداره نگارش»، «نخستین دشواری‌های رودررویی با ممیزی پس از انقلاب اسلامی»، «بازگشت ممیزی دولتی»، «از قانون دولتی تا تاکتیک حاکمیتی»، «و سرانجام اصل ۲۴»، «ممیزی از نگاه کارگزاران تولید کتاب»، «گونه‌شناسی عمل ممیزی و تدبیرها» و «آینده ممیزی کتاب» به‌ترتیب عناوین فصل‌های دوم تا دهم هستند.
نویسندگان در پایان این جلد، سناریوهای محتمل و ممکن حوزه نشر در ایران را پیشبینی کرده‌اند که «هم‌افزایی مخرب»، «حوزه بی‌دفاع نشر»، «ممیزی مسئولانه» و «خودآیینی حوزه نشر» از آن جمله‌اند.
نظر شما