به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، در دین ما توصیه زیادی بر برپایی مجلس عزا و شور و گریه بر امام حسین(ع) شده تا جایی که امام صادق(ع) فرمودند: «هرکس نام جد ما حسین نزد او برده شود و از چشمانش به اندازه بال مگسی اشک خارج شود، ثواب عملش را تنها خدا می‌داند و خدا نیز به جز بهشت برای او راضی نمی‌شود».
دلیل این همه اهمیت چیست؟ چرا باید بعد از گذشت هزار و اندی سال هنوز هم برای امام حسین(ع) مجلس بگیریم؟ چرا باید عاشورا و اربعین زنده بماند؟ اساسا دلیل این تأکیداتی که در روایات ما بیان شده برای چیست؟ اینها سؤالاتی است که ممکن است در ذهن بسیاری از ما وجود داشته باشد.
شاید یکی از دلایل لزوم گریه و گرامی داشتن یاد ونام امام حسین(ع) و اصحاب ایشان، مظلومیت و تنهایی و غربت آن حضرت و یارانشان و یک بحث احساسی باشد، اما این همه ماجرا نیست تا جایی که می‌توان گفت جواب همه این پرسش ها، یک جمله است: «روزی در سرزمینی امام معصومی غریب ماند و در غربت و تنهایی و مظلومیت به شهادت رسید، ما برای امام حسین(ع) اشک می ریزیم و گریه می کنیم و در مراسم اربعین شرکت می کنیم تا دیگر پیش نیاید روزی که امام معصومی غریب و تنها بماند و در غربت کشته شود».
بنابراین فلسفه ذاتی مجالس امام حسین(ع) بدون شک، کسب بصیرت و آمادگی برای قرار گرفتن در رکاب امام زمان(عج) است و به همین دلیل است که خیلی از بزرگان و عالمان دین، عاشورا را مقدمه ظهور و حسینی بودن را مقدمه مهدوی بودن می‌دانند به همین منظور همواره باید ببینیم که آیا ما نیز همچون یاران باوفای سیدالشهدا(ع) در خیمه ایشان هستیم یا همچون افرادی که حضرت رها کرده و رفتند، روزی امام زمان(عج) را تنها می گذاریم و می رویم.
با توجه به اهمیت مسأله ربط عاشورا و مهدویت و درک پیام خیمه امام حسین(ع) که امام سجاد(ع) پس از شهادت پدر بزرگوارشان آن را دوباره برپا کردند و این که چطور می توانیم در خیمه امام حسین(ع) قرار بگیریم، با حجت الاسلام والمسلمین «مهدی یوسفیان» عضو هیأت علمی و مدیر گروه مهدویت پژوهشگاه بین المللی المصطفی، استاد حوزه و دانشگاه، استاد مرکز تخصصی مهدویت و عضو انجمن علمی مهدویت حوزه علمیه قم گفت‌وگویی صمیمی ترتیب داده ایم که متن گفت‌وگوی یاد شده به این شرح است:
به عقیده شما پیام خیمه امام حسین(ع) که به دست امام سجاد(ع)، برپا شد چیست؟
یکی از وقایع شام عاشورا، سراپا کردن خيمه کاروان اهل بیت(ع) بود. عصر عاشورا و پس از شهادت امام حسين و یاران بزرگوارش، لشگریان عمربن سعد به خیام اهل بیت(ع) یورش برده و پس از غارت اموال و وسایل و هتک حرمت بانوان، خیمه ها را به آتش کشیدند و زنان و بچه ها به بیابان های اطراف فرار کردند.
با فروکش کردن آتش درگیری ها و آرام شدن اوضاع، حضرت زینب کبری(س) و به دستور امام سجاد(ع) از بقایای باقی مانده خیمه ها، خیمه نیم سوخته ای را آماده کرده و بانوان و کودکان را در خیمه جمع کرد.
دلیل برپاشدن دوباره خیام پس از شهادت امام حسین(ع)
ظاهر این عمل یعنی تهیه خیمه برای ایجاد سرپناهی برای بچه ها، امری عادی و طبیعی می نماید؛ ولی با دقت و تأمل به عمق این کار، می توان پیام بسیار مهمی را دریافت؛ بدین معنا که گویا حضرت زینب کبری(س) می خواهند بفرمایند که ای یزید و ای پیروان هتاک و جرار او! شما همه توان خود را به کار بردید تا به زعم خودکار حسین(ع) را یکسره کنید و او را از صفحه زندگی انسانها محو کنید، و در این زمینه از هیچ جنایتی فروگزار نکردید؛ ولی سراپا شدن این خیمه یعنی خیمه حسین ته هنوز پابرجا و استوار است، نام حسین و مرام و راه او زنده است.
جانشین او امام سجاد(ع) در جایگاه او قرار گرفته و جریان امامت را سرپرستی می کند، یاران او عوض شده اند، به جای عباس(ع)، حضرت زینب کبری(س) است و به جای على اكبر، سکینه و..، و این سربازان در آرایشی دیگر در جبهه حضور دارند و پیام کربلا و حسین(ع) را در همه جا گسترش می دهند.
اکنون جای این سؤال است که اگر خیمه حسینی (یعنی امامت) برقرار است و فقط یاران و نوع یاری متناسب با زمان تغییر می کند، اکنون که صدرنشین این خیمه حضرت امام مهدی(عج) است آیا ما درون خیمه آقا و مولایمان هستیم؟ به راستی چه علل و عواملی باعث میشود فردی همراه امام باشد، و یا از او فاصله بگیرد؟ چگونه شد که امثال حبیب بن مظاهر و زهیر بن قین و حربن یزید ریاحی در خیمه امام حسین(ع) حاضر شدند و کسانی مانند سليمان بن صرد خزاعی و عبیدالله بن حر جعفی از این قافله جا ماندند؟
حال که خیمه امامت تداوم دارد، ما چطور می توانیم امروز در خیمه امام زمان(عج) باشیم؟
برای آنکه بتوانیم در خیمه امام مهدی حضور داشته باشیم و تا آخر نیز در این خیمه باقی باشیم، ایجاد ویژگی ها و شرایطی در وجودمان حائز اهمیت است که از جمله آنها می‌توان به «معرفت امام» اشاره کرد.
یکی از شرایط بسیار مهم و اساسی این است که انسان امام و پیشوای خود را در مسیر حرکت تکاملی در بستر دین و زندگی بشناسد و معرفت صحیح داشتن به امام، مؤلفه اصلی حضور در خیمه ایشان است.
معرفت به امام در منابع دینی و روایی
فضيل بن يسار گوید: شنیدم امام محمد باقر(ع) فرمود: «مَنْ مَاتَ وَ لَيْسَ لَهُ إِمَامٌ فَمِيتَتُهُ مِيتَةُ جَاهِلِيَّةٍ وَ مَنْ مَاتَ وَ هُوَ عَارِفٌ لِإِمَامِهِ لَمْ يَضُرَّهُ تَقَدَّمَ هَذَا اَلْأَمْرُ أَوْ تَأَخَّرَ وَ مَنْ مَاتَ وَ هُوَ عَارِفٌ لِإِمَامِهِ كَانَ كَمَنْ هُوَ مَعَ اَلْقَائِمِ فِي فُسْطَاطِهِ یعنی کسی که بمیرد و امامی نداشته باشد، مانند مردم جاهلیت مرده، و هرکه بمیرد و به امامش آشنا باشد، تقدم یا تأخر این امر (ظهور و فرج) او را زیان ندهد. هرکه بمیرد و به امامش معرفت داشته باشد، مانند کسی است که در زیر خیمه امام قائم همراه او باشد».
فضيل بن يسار گوید: از امام صادق عه درباره قول خدای تعالی يَوْمَ نَدْعُو كُلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ؛ روزی که هردسته از مردم را با امامشان می خوانیم» (اسراء/۷۱) پرسیدم. حضرت فرمود: «ای فضیل! تو امامت را بشناس؛ زیرا هرگاه امامت را شناختی، تقدم یا تأخر این امر (ظهور) زیانت ندهد، کسی که امامش را بشناسد و پیش از قیام صاحب الامر بمیرد، مانند کسی است که در لشکر آن حضرت بوده است؛ نه، بلکه مانند کسی است که زیر پرچم آن حضرت نشسته باشد».
عمر بن ابان گوید: شنیدم امام صادق(ع) فرمود: «علامت را بشناس(یعنی امامت را بشناس)؛ چون او را شناختی، تقدم باتأخر این امر (ظهور) به تو زیانی نرساند، همانا خدای عزوجل می فرماید: «روزی که هر دسته از مردم را با امامشان می خوانیم» (اسراء/۷۱) پس هرکس امامش را بشناسد، مانند کسی است که در خیمه امام منتظر باشد».
معنای معرفت
شاید سؤال شود که معرفت امام به چه معنا است؟ همانطور که در تعابیر روایات ما آمده است، معرفت امام یعنی آگاهی و باور به این که او حجت خدا و امام واجب الاطاعه است، و باید در برابر امر او تسلیم بوده و برای امتثال و تحقق آن کوشا بود.
نقش استقامت در مسیر ولایت برای قرار گرفتن در خیمه امام زمان(عج) تبیین بفرمایید.
اتفاقا یکی از مهم ترین ویژگی های یاران و پیروان امام، استقامت و پایداری در راه اهل بیت(ع) است؛ چنان که یاران امام حسین(ع) چه در صحنه پیکار با سلاح شمشیر (مردان در عاشورا) و چه در صحنه اسارت و با سلاح زبان و رفتار، این استواری را از خود نشان دادند.
استقامت رمز موفقیت است
روایت جالبی در این مورد با این مضمون وارد شده است که «سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ علیه السلام عَنْ قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ اَلَّذِينَ قالُوا رَبُّنَا اَللّهُ ثُمَّ اِسْتَقامُوا فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ ع اِسْتَقَامُوا عَلَى اَلْأَئِمَّةِ وَاحِدٍ بَعْدَ وَاحِدٍ تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ اَلْمَلائِكَةُ أَلاّ تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ اَلَّتِي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ».
محمد بن مسلم گوید: از امام صادق(ع) از تفسير قول خدای عزوجل: «آن کسانی که گفتند پروردگار ما خداست و در آن پابرجا ماندند و استقامت کردند» (فصلت /۳۰) امام صادق(ع) فرمود: «بر ائمه یکی پس از دیگری استقامت کردند، «فرشتگان بر آنها نازل شوند با این پیام که نترسید و غم مخورید و مژده باد شما را به بهشتی که وعده دارید».
آیا می‌توان بدون داشتن خلق نیکو و اخلاق حسنه در خیمه امام زمان(عج) قرار گرفت؟
کسی که می خواهد حسینی باشد و در آینده نیز در خیمه امام زمان(عج) قرار بگیرد باید با اطرافیان، اهل و عیال و دوستان و حتی دشمنان خود با رفتار نیکو برخورد کند، دقیقا همان کاری که اهل بیت(ع) انجام می دادند و ما نیز که خود را شیعه و پیرو آنها می دانیم باید دقیقا همینطور عمل کنیم والا صرفا حرفی زده ایم و کاری از پیش نبرده ایم.
اخلاق نیکو مسیر ورود به خیمه مهدوی است
حدیث گرانسنگی از وجود نازنین امام جعفر صادق(ع) نقل شده است که بیان آن همین مسأله را یادآور میشود که اگر بخواهیم در خیمه امام زمان(عج) باشیم باید اخلاقمان را نیکو کنیم، حضرت در بیانی روشن فرمودند: «ألا اخبرکم بما لا یقبل اللّه عزّ و جلّ من العباد عملا الّا به؟ فقلت: بلی، فقال: شهادة ان لا اله الا اللّه و انّ محمّدا عبده و رسوله و الاقرار بما أمر اللّه، و الولایة لنا، و البرائة من اعدائنا یعنی الائمّة خاصّة و التّسلیم لهم، و الورع و الاجتهاد و الطّمأنینة و الانتظار للقائم علیه السّلام، ثمّ قال: انّ لنا دولة یجیئ اللّه بها اذا شاء ثمّ قال: من سرّه ان یکون من اصحاب القائم، فلینتظر و لیعمل بالورع و محاسن الاخلاق، و هو منتظر، فان مات و قام القائم بعده کان له من الاجر مثل أجر من أدرکه، فجدّوا و انتظروا هنیئا لکم ایتها العصابة المرحومة.»
ابوبصیر از امام صادق(ع) نقل می کند که فرمود: «آیا شما را خبر نکنم از چیزی که خداوند هیچ عملی را از بندگان بدون آن نمی پذیرد؟ (ابو بصیر گوید) عرضه داشتم: چرا بفرمائید، پس امام فرمود: گواهی دادن بر اینکه معبودی غیر از خداوند نمی باشد و اینکه محمّد صلّی اللّه علیه و اله و سلم بنده او و فرستاده او می باشد و اقرار نمودن بهر آنچه که خداوند به آن امر فرموده است و دوستی برای ما و بیزاری از دشمنان ما، یعنی امامان بخصوص، و تسلیم شدن به آنان و پرهیز و کوشش و تلاش و اطمینان داشتن و در انتظار قائم ما بودن و سپس فرمود: ما را دولتی در پیش است که هروقت خدا بخواهد آن را پیش خواهد آورد». سپس فرمود: «سپس فرمود: کسی که دوست دارد از اصحاب امام زمان باشد، باید به انتظار باشد و با همین حال انتظار، به پرهیز از گناه بوده و اخلاق نیکو داشته باشد، پس او منتظر است و اگر اجل او برسد و امام قائم پس از مرگ او قیام کند، پاداش او همانند کسی است که امام قائم را درک کند، پس بکوشید و به انتظار باشید، گوارا باد شما را ای گروهی که مشمول رحمت خدا هستید».
اخلاق نیکو یکی از سفارش های مهم دین است و حسن خلق نیز به معنای توجه به مکارم خوبان، رعایت ادب و احترام در همه موارد است.
جایگاه دین مداری و ولایت در مهدوی شدن را تبیین بفرمایید.
یکی از مهم ترین ویژگی های اصحاب و یاران امام عمل به دستورات دین است. انجام واجبات و ترک محرمات، پرهیز از موارد شبهه ناک و اموری که انسان را به سمت انحراف و تباهی سوق می دهد، از اولین وظایف یک شیعه و پیرو امامان بزرگوار است.
گفت‌وگوی خواندنی جابر و امام محمد باقر(ع)
جابر گوید: امام محمد باقر(ع) به من فرمود: «ای جابرا آیا کسی که ادعای تشیع می کند، او را بس است که از محبت ما خانواده دم زند؟ به خدا شیعه ما نیست، جز آن که از خدا پروا کند و او را اطاعت نماید. ای جابر! ایشان (شیعیان) شناخته نشوند، جز با فروتنی و خشوع و امانت و بسیاری یاد خدا و روزه و نماز و نیکی به پدر و مادر، و مراعات همسایگان فقیر و مستمند، و قرض داران، و یتیمان، و راستی گفتار، و تلاوت قرآن، و بازداشتن زبان از مردم جز از نیکی آنها، و آنها امانت نگهدار فامیل خویش باشند».
جابر گوید عرض کردم: یا بن رسول الله! ما امروز کسی را دارای این صفات نمی شناسیم. فرمود: ای جابر! به راه های مختلف مرو، آیا برای مرد کافی است که بگوید: «من على را دوست دارم و از او پیروی میکنم، و با وجود این، فعالیت دینی نکند؟! پس اگر بگوید: من رسول خدا را دوست دارم سپس از رفتار او پیروی نکند و به سنتش عمل ننماید، محبتش به پیغمبر، به او هیچ سودی ندهد، پس از خدا پروا کنید و برای آنچه نزد خداست عمل کنید، خدا با هیچ کس خوشی ندارد، دوست ترین بندگان خدای عزوجل و گرامی ترینشان نزد او با تقواترین و مطیع ترین آنهاست».
«ای جابر! به خدا جز با اطاعت به خدای تبارک و تعالی تقرب نمی توان جست، و همراه ما برات آزادی از دوزخ نیست و هیچ کس بر خدا حجت ندارد؛ هر که مطيع خدا باشد، دوست ما و هرکه نافرمانی خدا کند، دشمن ماست، ولایت ما جز با عمل کردن به ورع به دست نمی آید».
متشکریم از این که فرصت گرانسنگ خود را در اختیار خبرگزاری شبستان قرار دادید.
بنده هم از شما ممنونم و امیدوارم انشاءالله هرچه سریع تر بساط ویروس کرونا نیز از جهان برچیده شود تا بتوانیم امام حسین(ع) را در سال های آینده از نزدیک زیارت کرده و از این طریق خودمان را به خیمه امام زمان(عج) نزدیک کنیم.
نظر شما