به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، استاد محمدرضا شجریان علاوه بر اینکه استاد بی بدیل آواز است در هنرهای سنتی ایرانی از جمله خوشنویسی دارای درجه ممتاز هنری است، حفظ حلقه های ارتباطی با هنرهای سنتی دیگر از جمله خوشنویسی ایرانی از جمله خصوصیات ارزشمند استاد شجریان است او از حضور سید حسین میرخانی برغانی از خوشنویسان معاصر که در کمانچه نوازی هم مهارت داشت بهره مند شده است، باید گفت خوشنویسی بواسطه ارتباط عمیقی که با ادبیات دارد همواره مورد توجه هنرمندان و اهالی موسیقی قرار گرفته و آنها از جنبه های زیباشناسانه آن بهره برده اند تا آنجا که می توان استاد شجریان را هنرمند خوشنویس هم نامید. با این وصف میراث های هنری برجای مانده از استاد شجریان بسیار است که هر کدام را باید جداگانه مورد بررسی قرار داد.
«حجت امانی» هنرمند نقاش و خوشنویسی درباره خط نستعلیقی که استاد شجریان در آن تبحر داشتند به خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان می گوید: خط نستعلیق استاد شجریان بهره گرفته از مکتب کلهر یا شیوه جدید بود که از حضور سید حسین و سید حسن میرخانی و همچنین ابراهیم بوذری درک کرده بودند که همگی از سرامدان شیوه عمادالکتاب و نهایتا میرزای کلهر بودند. قطعاتی که از استاد شجریان باقی مانده است نشان می‌دهد که علاوه بر این ذوق شخصی خود را نیز افزوده است همچنین ایشان در نوشتن شکسته نستعلیق نیز دارای ذوق و سلیقه بودند.
محمدرضا شجریان در سال ۱۳۴۶ به تهران آمد و با احمد عبادی آشنا شد. سپس در کلاس‌های اسماعیل مهرتاش شرکت کرد. در همین سال برای یادگیری خوشنویسی در انجمن خوشنویسان نزد ابراهیم بوذری رفت. شجریان از سال ۱۳۴۷، خوشنویسی را نزد حسن میرخانی ادامه داد. او در سال ۱۳۴۹، درجه ممتاز را در خوشنویسی به دست آورد. شجریان در خط به پیشرفت های قابل توجهی دست یافت و مورد توجه استادان خود قرار گرفت و نمونه خطی از او در دارالکتاب سید حسین میرخانی در کنار آثار امیرخانی، سلحشور، مافی و شمس انصاری آمده است و حتی استاد حبیب اله فضایلی نیز در کتاب «تعلیم خط» به خط وی اشاره کرده است.
« استاد شجریان» درباره اینکه چرا در دوره استادی خوشنویسی شرکت نکرده است می گوید: «در دوره استادی شرکت نکردم ، باید یک کتاب مینوشتم ولی من حوصله ی این کارها را نداشتم فقط میخواستم خطم خوب شود».
او ارتباطش را با انجمن خوشنویسان ایران تا اوایل دهه ۶۰ حفظ کردو پس از آن تنها در بزرگداشت ها و همایش های خوشنویسی شرکت کرد و کار ارائه داد. شجریان با تاسیس شرکت «دل آواز» کار خوشنویسی آلبوم های «بیداد»، «آستان جانان» و «خلوت گزیده» را خود نیز انجام داد.
استاد شجریان ، استاد حسن کسایی و استاد ناصر فرهنگ فر از جمله هنرمندان موسیقی هستند که خوشنویس نیز بودند، آواز در موسیقی سنتی جلوه ای بر زیبایی شعر و ادبیات ایرانی می افزاید و خوشنویسی نیز چنین است .
حجت امانی درباره ریشه های مشترک موسیقی سنتی و هنر خوشنویسی به خبرگزاری شبستان می گوید: از نظر حکمی و نظری موسیقی سنتی و خوشنویسی ریشه های مشترکی در فرهنگ و سنت ما دارند بگونه ای که خوشنویسی و موسیقی هر دو زیبایی را از پوسته کلمات بیرون می کشد تا آنجا که فراتر از جمله و معنای ظاهری آن برسد و تنها زیبایی مجرد آن را متجلی می کنند ازین روست که هر دو روح ناظر را به وجد می آورد و خاطره ازلی را در ذهن ما دوباره به ارمغان می آورند.
«محمدرضا شجریان» در سال ۸۶ در نشستی با عنوان «هم‌اندیشی اهل ادب و هنر» درباره درباره ارتباط موسیقی با سایر رشته‌های هنری می گوید: هر هنرمندی باید جامعه خود را بشناسد و مادامی که با آداب و رسوم و فرهنگ کشورش آشنا نباشد، موفق نخواهد بود و از سویی آشنایی هنرمندان با سایر هنرها گامی بهتر در جهت موفقیت است. سال‌ها پیش زیر نظر حسین میرخانی آموزش خوشنویسی دیدم. هرچند که از آن به بعد خط را رها کردم و به سوی موسیقی رفتم؛ اما طی این دوران از آموزش خط چیزهایی یاد گرفتم که به تدریج در آواز نیز به کمکم آمد و کمکم فهمیدم که بین این دو هنر وجه اشتراکاتی وجود دارد. او درباره کتابت به عنوان سخت ترین بخش هنر خوشنویسی نیز اظهار کرد: آنچه در کتابت اهمیت دارد، کشیدگی کلمات است؛ یعنی در هر خط نباید بیشتر از دو کشیدگی وجود داشته باشد. با علم به این موضوع بعدها یاد گرفتم که در کار خوانندگی نیز این کشش‌ها به مانند خط است و اگر زیاد شوند کار آواز را به هم می‌ریزد.
پیش از این آثار خوشنویسی استاد محمدرضا شجریان به همراه منتخبی از آثار خوش نویسان معاصر در سال 1389 در نمایشگاهی در تالار وحدت به نمایش درآمد.
استاد محمدرضا شجریان خوشنویس قابلی بودند که به این هنر تنها برای خوب نوشتن و الهام در موسیقی استفاده کردند.
نظر شما