خبرگزاری شبستان - شیراز:
بزرگترین مسجد ایران، مسجدی است که با مساحتی حدود 2 هکتار در مقابل حرم مطهر حضرت شاهچراغ (ع) قرار دارد و بزرگترین مسجد کشور به شمار می رود.
این مسجد که مسجد «نو» یا «شهدا» خوانده می شود به عنوان مسجد جامع نیز شناخته می شود و قدمت ساخت آن به دوره اتابکان فارس باز می گردد که بر اساس روایت های تاریخی این مسجد، نذر «اتابک سعد بن زنگی» برای بهبودی فرزندش بود که ساخت آن از 598 تا 615 هجری قمری به طول انجامید.
وقوع زلزله در دوران مختلف موجب تخریب مسجد شد اما مرتبا مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته است و یک بار نیز در سال 895 هجری قمری توسط یکی از وزرای «ابراهیم شاه»، پادشاه هندوستان تعمیر می شود اما کاشی کاری بیرون این مسجد اخیرا به انجام رسیده اما طاق های درونی آن که با کاشی کاری منقوش به احادیث و آیات قرآنی مزین شده از دوره های مختلف باقی مانده است.
مسجد «نو» در شبستان خود 24 ستون عریض دارد و پیش از این در حیاط آن چناری وجود داشت که اکنون اثری از آن نیست.
توصیف یک مسجد کهن
در این مسجد که روزگاری با نام مسجد «اتابکان» نیز شناخته می شد، 2 بار در هفته آب نهری جاری بود که به آب خیرات «معین الدینی» تعلق داشت، یک شیراز پژوه با اشاره به تاریخچه ساخت مسجد «نو» در شیراز می گوید: ساخت مسجد در زمان «اتابک سعدبن زنگی» در سال ۵۹۷ هجری قمری آغاز می شود و در کنار جوی آب مسجد، وجود درختان تنومند باعث می شد تا صحن مسجد به 2 قسمت تقسیم شود.
«محمدرضا ثمر» می افزاید: از سایه این درختان برای انجام عبادت های عبادت کنندگان بهره گرفته می شد و محلی برای استراحت نمازگزاران در آب و هوای خوش نیز به شمار می رفت.
وی اضافه می کند: مسجد «نو» پس از مسجد «عتیق»، کهن ترین مسجد شیراز است که در نزدیکی محله های «بازار مرغ»، «سر باغ» و «درب مسجد» قرار دارد.
بر اساس گفته های افراد قدیمی شیرازی، این مسجد به آن خاطر اسم «نو» گرفت که بعد از مسجد «عتیق» که قدیمی ترین مسجد شیراز محسوب می شود، یک مسجد نو و جدید بود و به این خاطر این اسم را گرفت، در زمان قاجار و اوایل دوره پهلوی برنامه های ملی و مذهبی در آن گرفته می شد که اکنون عکس های آن وجود دارد، این مسجد و مسجد «عتیق» در طرفین حرم مطهر حضرت شاهچراغ (ع) قرار دارند و این حرم را چون نگینی در بر گرفته اند.
ثمر با توصیف معماری انجام شده در این مسجد بیان می کند: مسجد «نو» در زمره مساجد چهار ایوانی قرار دارد که با برداشتن چند دهانه ایوان ها در آن ساخته شده اند.
وی ادامه می دهد: قسمت شمالی مسجد نیز قرینه مسجد قسمت جنوبی ساخته شده و در 2 طرف طاق این قسمت، شاهد رواقی با ۱۲ طاق نمای آجری هستیم.
این شیراز پژوه با اشاره به از بین رفتن نقوش بالای حریم مسجد می گوید: بسیاری از نقوش از بین رفته و تنها نام «ناصرالدین شاه» قاجار باقی مانده است.
وی تاکید می کند: در سال‌های اخیر نیز تعمیراتی توسط سازمان میراث فرهنگی و اداره کل اوقاف و امور خیریه با هماهنگی ستاد نماز جمعه در این مسجد به انجام رسیده است و در حال حاضر در اختیار آموزش طلاب است و با شماره ۷۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
در مسیر یک بافت کهن
آنچه مساجد تاریخی را برای گردشگران متمایز می کند، قرار گرفتن آنها در بافت تاریخی شیراز است و گردشگر می تواند در مسیر رفتن به مسجد، با سبک و جریان زندگی بافت قدیمی شهر و پویایی آن آشنا شود و از فرصت بازدید از بسیاری از آثار دیگر نیز برخوردار شود که در توسعه گردشگری بافت تاریخی شیراز نیز نقش مهمی دارد.
این مسجد هم اکنون در اختیار حوزه علمیه فارس است و برخی برنامه های مذهبی نظیر تجمع مردم شیراز علیه توهین به پیامبر (ص) در آن به صورت عمومی برگزار می شود.
گزارش: محسن تورع
نظر شما