به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، همایون امیرزاده رئیس مرکز روابط‌عمومی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره تاثیر جشنواره «کتاب و رسانه» بر حوزه رسانه اظهار کرد: در این که تبلیغ در مصرف یک کالا موثر است تردیدی وجود ندارد؛ امروزه کالاهای بسیاری را می‌بینیم که ممکن است کیفیت خوبی نداشته باشند ولی بر اثر تبلیغی که در خصوص آن انجام شده است به کالایی دلخواه و عامه‌پسند تبدیل می‌شوند؛ پس این امر را بپذیریم که تبلیغ درحوزه کتاب به شکل‌های مختلف خود می‌تواند موثر واقع شود.
وی با اشاره به این که رسانه در ایجاد پل ارتباطی بین افکارعمومی و بخش‌های مختلف چون بخش خصوصی و دولتی، مخاطب‌یابی و روشن کردن ذهن مخاطبین بسیار موثر است بیان کرد: یعنی اگر رسانه استانداردهای لازم خود را داشته باشد می‌تواند زبان گویایی برای این اطلاع‌رسانی دقیق بوده و پل ارتباطی برای ساختن فکر و ذهن جامعه باشد. از این منظر اگر جشنواره کتاب و رسانه به استانداردهای خود نزدیک باشد و مولفه‌های اثر بخشی را بر اذهان مردم مورد توجه قرار دهد می‌تواند در بحث کتاب و کتابخوانی، ارتقای سطح آگاهی جامعه و توجه دادن اربابان جراید به این موضوع که خلا بزرگی در موضوع کتاب و کتابخوانی در رسانه وجود دارد جلب کند. به گمانم از این منظر می‌توان گفت که جشنواره متفاوتی است و تا حدودی نیز موفق بود.
رئیس مرکز روابط‌عمومی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره خلا موجود در جشنواره کتاب و رسانه گفت: اگر نام این جشنواره را کتاب و رسانه گذاشته‌ایم باید بازتعریفی از موضوع رسانه داشته باشیم؛ تا چند سال گذشته رسانه را در چهارچوب رسمی تعریف می‌کردیم، یعنی همین رسانه‌هایی که مجازی، مکتوب و تصویری بوده و مدیرمسئول، سردبیر و تعدادی پرسنل دارد را درگیر کار جشنواره کردیم.
وی با اشاره به این که حضور این رسانه‌ها در جشنواره خوب است چون درمیان محتوای رسانه‌هایی که تعریفی سنتی دارند نیز موضوع کتاب را کمرنگ می‌بینیم اظهار کرد: این امر که این جشنواره صاحبان رسانه را ترغیب می‌کند که جایگاه ویژه‌ای به کتاب اختصاص دهند بسیار خوب است، اما بپذیریم که در حال حاضر رسانه‌هایی که اسم و رسمی برهم زده و رسمیت دارند همه رسانه‌ها را شامل نمی‌شود. بنا بر تعریفی که اکنون در جامعه جاری و ساری است رسانه پوست‌اندازی کرده و تغییر شکل داده است.
وی افزود: امروز می‌توان رسانه را در شئونات مختلف جامعه و در شبکه‌های اجتماعی بیشتر جست‌وجو کرد. نه با یک نگاه ایدئولوژی بلکه با یک مفهوم کلان رسانه می‌گویم که امروز تریبون‌های فراوانی در جامعه ما هستند که در جایگاه رسانه نشسته و همان کارکرد را دارند. گمان می‌کنم این بخش را باید در جشنواره تقویت کرد و مورد توجه قرار داد. فکر می‌کنم یکی از خلاهای جشنواره این است و باید ظرفیت رسانه‌های پنهان و غیررسمی شناسایی و بکار گرفته شود.
امیرزاده فضا و سرانه کتابخوانی و مطالعه کشور را بسیار ضعیف دانست و گفت: بر اساس ظرفیت‌هایی که در ایران وجود دارد باید گره اساسی در میزان پرداختن به کتاب وجود داشته باشد که نیاز به تحلیل محتوا دارد. از عجایب روزگار است در کشوری که نُرم باسوادی آن بالای ۹۵ درصد بوده و علوم دانشگاهی به سرعت در حال رشد است، جامعه‌ای که اکثرا افراد آن سواد کلاسیک دارند و با دانش هستند سطح مطالعه چنین بوده و تیراژ کتاب‌ها به شدت پایین باشد.
وی در ادامه بیان کرد: عامل همه این موارد مولفه‌های اقتصادی نیست؛ مردم‌شناسی عمیق‌تری باید در جامعه صورت بگیرد تا دریافت که چرا مردم احساس نیاز به خواندن نمی‌کنند و چرا جامعه خود را از مطالعه و دانش‌افزایی مستغنی می‌داند.
وی ضمن بیان این که اصل ترویج کتاب باید با نیاز جامعه سنجیده شود و ابتدا باید جامعه را نسبت به مصرف کتاب نیازمند کنیم عنوان کرد: در مواجهه با بسیاری از افراد جامعه‌ای که همه چیز فهم است می‌بینیم که هر شخص از هر دری سخنی می‌گوید؛ این امر نشان دهنده این است که جامعه خود را مستغنی می‌داند. اگر در چنین جامعه‌ای محتوای خوبی هم تولید شود کسی سراغ آن نمی‌رود. هرگاه توانستیم عطش و هیجان جامعه را در موضوع کتاب و خواندن بالا ببریم و احساس نیازی در این زمینه ایجاد کنیم وضعیت بهتر می‌شود.
رئیس مرکز روابط‌عمومی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همچین اظهار کرد: باید نهاد خانواده زودتر از نهاد مدرسه احساس نیاز را در فرزندان ایجاد کند؛ نباید کانون خانواده را در حوزه کتاب و کتابخوانی رها کرد. متاسفانه سیستم آموزشی کشور در جهتی است که دانش آموز را برای موفقیت‌های کاذب و مطالعه کتب درسی ترغیب می‌کند و دانش‌آموزی که کتاب غیر درسی می‌خواند فرد سر به راهی خوانده نشده و اولین کسی که به او اعتراض می‌کند خانواده است. این فضا باید شکسته شود، هرگاه این مشکلات برطرف شود عطش جامعه به خواندن بیشتر می‌شود.
وی در ادامه گفت: نقش توزیع کنندگان کتاب در افزایش سرانه نرخ مطالعه بسیار مهم است؛ همچنین نقش حمایتی دولت و حاکمیت از موضوع کتاب نیز اهمیت دارد. نقش رسانه‌هایی چون صدا و سیما در این حوزه نیز بی‌بدیل است.
امیرزاده جشنواره کتاب و رسانه را بر ترویج کتاب و کتابخوانی موثر دانست و بیان کرد: اخیرا اتفاقات خوب و مبارکی صورت گرفته است و اگر این اقدامات و فعالیت‌ها نبود همین مدت زمان مطالعه نیز دچار ریزش می‌شد. یکی از عوامل در کنار ده‌ها عامل دیگر برای عدم کاهش این میزان از سرانه مطالعه، جشنواره کتاب و رسانه است. این جشنواره به سهم خود تلاش دارد توجه رسانه‌ها را به این موضوع جلب کند که مبحثی همانند کتاب نیز باید در محتوایی که به مخاطب ارائه می‌شود، مورد توجه قرار گیرد؛ از این منظر جشنواره به سهم خود نقش آفرین بود.
وی ضمن بیان این که جشنواره کتاب و رسانه در پرورش خبرنگاران تخصصی حوزه کتاب چندان اثرگذار نبود گفت: از این رو که اگر شمار خبرنگاران حوزه کتاب یا خبرنگاران کتاب محور را در طول ۱۰ سال گذشته مشاهده کنید به همین افراد می‌رسید. ما در حوزه خبرنگاران فعال حوزه کتاب زایش‌های چشمگیر نداشتیم، شاید در برخی موارد هم دچار افت شدیم. یعنی ممکن است کسانی که در ۲۰ سال گذشته درباره اهمیت کتاب در رسانه قلم می‌زدند را دیگر نداشته باشیم؛ قلم‌های جدیدی جایگزین شد ولی نسبت به مطالبه‌ای که درباره اهمیت کتاب وجود دارد قابل اعتنا نیست. درواقع همین تعداد نشریاتی که درحال حاضر به موضوع کتاب می‌پردازند در گذشته نیز وجود داشت.
وی درباره نقش جشنواره کتاب و رسانه در تشویق رسانه‌ها برای ورود به حوزه کتاب و ترویج کتابخوانی تصریح کرد: تلاش‌ها بیشتر فردی و خبرنگار محور بود. متاسفانه ممکن است دغدغه‌ای که خبرنگار دارد مدیرش نداشته باشد. تلاش‌های این جشنواره خوب و ارزشمند بود ولی هنوز یک عنصر خبری که درگیر تولید محتوا در حوزه کتاب است چندان نتوانسته به سردبیر خود بقبولاند که موضوع کتاب مهم است؛ رسانه باید فضای بیشتری در اختیار خبرنگار قرار دهد.
امیرزاده با اشاره به این که تمام ظرفیت‌های رسانه در خدمت اندیشه محوری یک خبرنگار برای تولید محتوا در حوزه کتاب قرار نگرفته و فاصله بسیاری با آن دارد اظهار کرد: اگر همین تعداد اندک خبرنگاران حوزه کتاب نبودند مشخص نبود که اصلا در رسانه‌ها مطلبی درباره مطلبی داشتیم یا خیر! به گمان من اگر این نقش فردی به نقشی جمعی تبدیل شود کتاب می‌تواند صاحب کرسی خوبی در رسانه شود. ما حدود ۳۰۰۰ رسانه مکتوب و قریب به ۶۰۰۰ پایگاه‌های خبری و اطلاع رسانی مجازی و تصویری داریم، اگر همه این رسانه‌ها در هفته فقط یک مطلب درباره کتاب منتشر کنند شمار قابل توجهی محتوا در خصوص کتاب تولید می‌شود.
وی افزود: امروز باید فانوسی بردارید تا ببینید در نشریه‌ای موضوع کتاب کورسویی می‌زند. اگر بتوان از طریق این جشنواره فعالیت‌های فرد محور خبرنگاران در عرصه کتاب را به یک فعالیت جمعی تبدیل کرد کمیت ما می‌تواند اتفاق بزرگی را برای کتاب و کتابخوانی در کشور شکل دهد.
همایون امیرزاده در پایان گفت: در کنار همه این موارد هیچ رسانه‌ای بهتر از رسانه صوتی و تصویری به ویژه صدا و سیما نیست؛ چون هم در هدایت جامعه و مخاطب برای پذیرش کالا و هم ایجاد ذائقه در افراد موثر است. جای تبلیغات کتاب در بین تبلیغات قوی و جذاب صدا و سیما خالی است. اگر رسانه‌ها از تمام ظرفیت‌های خود استفاده کنند می‌توان امیدوار بود که وضعیت کتاب و کتابخوانی بهتر خواهد شد.
بیست و هشتمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران از ۲۴ تا ۳۰ آبان ماه ۱۳۹۹ با شعار «دانایی؛ مانایی» برگزار می شود.
نظر شما