تجارت شهاب سنگ‌های میلیاردی از واقعیت تا دروغ

خبرگزاری شبستان، گروه اجتماعی، معصومه بدخشان: خرید و فروش های آنلاین که در سایت های آگهی رواج یافته است به میزانی که برای برخی ها فرصت است و می توانند کالاهای خود را به فروش بگذارند و از سوی دیگر هم خریداران کالاهای خود را با قیمت مناسب تر یافت کنند اما در مقابل هم  سود جویان شیاد وجود دارند که از عدم آگاهی مردم سو استفاده می کنند و اجناس تقلبی می دهند یا پول را دریافت می کنند و با خاموش کردن گوشی تلفن دیگر پاسخگو خریدار نمی شوند.

گسترش فضای مجازی و معاملاتِ آنلاین در روزگار ما سرعت بسیاری به خود گرفته است. شیوع ویروس کرونا هم مزید برعلت شد تا شاهد گسترشِ چندین برابریِ معاملات آنلاین باشیم. یکی از حوزه‌هایی که در چند ماه گذشته حجم معاملاتش در فضای مجازی بیشتر شده، بخشِ گوهرسنگ‌هاست.

متاسفانه در این بخش هم مانند دیگر عرصه‌های معاملات آنلاین، گاهی شاهد حضور کلاه‌بردارانی هستیم که متقاضیان را فریب و به آنها سنگ‌های قُلابی می‌فروشند.

در عرصه گوهرسنگ‌ها تشخیص سنگ‌های واقعی و اصل از دیگر سنگ‌ها بسیار دشوار است. تنها چند مرجع و موسسه خاص هستند که می‌توانند براساس آزمایش‌های علمی، اصالت یک سنگ را تایید یا رد کنند.

در سایت های آگهی می توان شهاب سنگ هایی را یافت که از 10 میلیون قیمت گذاری شده است تا چند میلیارد تومان، اما تا چه میزان میتوان به  این شهاب سنگ ها با قیمت های میلیونی و میلیاردی اعتماد کرد، فروش شهاب سنگ ها بسیار در سایت های آگهی به چشم می خورد در حالی است که به گفته کارشناسان این عرصه تاکنون در ایران اصالت 100 شهاب سنگ مورد تایید قرار گرفته است.

برای بررسی اوضاع کنونیِ بازار آنلاینِ گوهرسنگ‌ها، سراغ «مسعود کیانی»  مدیر موسسه گوهرشناسی و شهاب سنگ شناسی دانشگاه خوارزمی تهران رفتیم که در عرصه زمین شناسی و گوهرشناسی فعالیت می‌کند.

کیانی دکترای زمین‌شناسی است و مهمترین چهره‌ی حال حاضر کشورمان در عرصه شهاب‌سنگ محسوب می شود. کیانی در سال‌های گذشته تلاش کرده تا تازه‌ترین روش‌های علمی در عرصه تشخیص گوهرسنگ‌ها را وارد کشور کند و از آنها برای کاهش میزان کلاهبرداری در عرصه گوهرسنگ‌ها استفاده کند.

در ادامه متن گفت و گو با «مسعود کیانی» را می‌خوانید:

مدتی است که فروش سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی در برخی سایت‌ها رواج یافته است. این فروش آنلاین را چگونه ارزیابی می کنید؟

پس از همه گیری بیماری کرونا روی آوردن مردم به سوی خریدهای اینترنتی رشد قابل توجهی داشته است. اگر این فروش آنلاین کالاها در سایت‌های معتبر و مجاز تحت کنترل کیفی و قیمتی انجام شود می‌تواند رونق بازار را در پی داشته باشد.

متاسفانه سال جاری بر اثر کرونا یک و نیم میلیون شغل در کشورمان از بین رفت و اگر تقویت بازار مجازی را در دستور کار قرار می‌دادیم این مشکلات پیش نمی‌آمد.

مثال عینی این مسئله آمار رشد درآمد شرکت‌های فروش مجازی در داخل و خارج از کشور است.

به نظرتان این فروش‌های آنلاین می‌تواند به رونقِ بازار سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی کمک کند یا نتیجه دیگری در پی خواهد داشت.

در صورتی که بتوان بستر و استانداردهای لازم جهت فروش را فراهم کرد قطعا رونق قابل توجهی در این زمینه اتفاق خواهد افتاد. به خصوص اگر بتوان مراوده تجاری در زمینه فروش مجازی با خارج از کشور را در دستور کار قرار داد. چون ایران منبع گوهرسنگ‌های خاصی مانند فیروزه نیشابور، دمانتویید کرمان، عقیق‌های ایران و سنگ‌های کلکسیونی است.

آیا سایت‌ها و اشخاصی که امروزه در فضای مجازی اقدام به فروش سنگ به صورت آنلاین می‌کنند، از نظر شما صلاحیت لازم را دارند؟

متاسفانه در بخشی از این سایت‌های عمومی که بدون کنترل کیفی بارگذاری کالا را سایت انجام می‌دهند و هیچ گونه تاییدیه علمی و آزمایشگاهی در این زمینه صورت انجام نگرفته باعث کلاهبرداری‌های زیادی شده است.

به طور مثال سنگ‌های زیادی به عنوان شهاب سنگ یا الماس و یا یاقوت برمه در این سایت‌ها مورد فروش قرار گرفته که هیچ گونه اعتباری ندارد و بعضا شناسنامه‌های جعلی برای فروش راحت‌تر در سایت‌ها نشان داده شده است.

تا چه حد در این زمینه امکانِ کلاهبرداری وجود دارد؟

متاسفانه کلاهبرداری در فضای مجازی زیاد اتفاق می‌افتد. در حوزه گوهرسنگ‌ها این اتفاق را بیشتر شاهد هستیم. مثلا فروش اجناس جعلی، اجناس بی‌کیفیت، قیمت‌های گزاف و فروش مال غیر به دیگران.

که اینها فقط با نظارت متولیان سایت و مراجع ضی صلاح و نظارتی می‌تواند انجام پذیرد. 

سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی برای فروش به صورت آنلاین چه ویژگی و چه تاییدیه‌هایی باید داشته باشند؟

اصولا در سایت‌های معتبر جهانی سنگ‌ها با شناسنامه و سرتیفیکیت‌های معتبر از آزمایشگاه‌های مجاز و حرفه‌ای قابل فروش هستند و فروشنده‌ها دارای مجوز برای فروش اجناس هستند.

به طور کلی اصالت سنگ‌ها در کشورمان توسط چه مراجعی تایید یا رد می‌شود؟

مراجعی که در ایران متولی این امر هستند متاسفانه مختلف و گرفتن مجوز از آنها هم بروکراسی عریض و طویلی دارد. و حتی بخشی از آنها توان احراز صلاحیت افراد و آزمایشگاه را ندارد که این مراکز شامل شبکه آزمایشگاه فناور راهبردی معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری، صنف طلا و جواهر، وزارت صمت، سازمان استاندارد، دانشگاه، اتاق اصناف و اتاق بازرگانی می باشد.

برای خریداران سنگ‌های قیمتی چه توصیه‌ای دارید که آنچه می‌خرند، حتما اصل باشند و سرشان کلاه نرود.

توصیه‌ام این است که در مرحله اول در خریدهای قیمت بالا حتما با کارشناسان مربوطه مشورت شود و خریدها از طریق سایت یا صفحه‌های معتبر انجام و قیمت‌ها در جنس‌های مشابه همیشه مقایسه شود و سنگ‌هایی بخرند که دارای شناسنامه معتبر باشند.

شما به شهاب سنگ اشاره کردید آیا مرجعی برای شناسایی شهاب سنگ در ایران داریم؟

برای اولین بار در ایران آزمایش شهاب سنگ شناسی زیر نظرشبکه آزمایشگاه فناوری راهبردی معاونت علمی ریاست جمهوری در موسسه گوهر کیپا مرکز رشد دانشگاه خوارزمی و موسسه گوهرشناسی تحسین تعریف شد و این آزمایشگاه‌ها به طور رسمی در این زمینه شناسنامه‌های مربوطه را صادر می‌کنند.

طبق آمار گرفته شده حدود صد عدد شهاب سنگ کشف شده در ایران توسط این دو مرکز شناسایی و مورد تایید قرار گرفته است.

اعتبار و صلاحیتِ خودِ این آزمایشگاه‌ها چطور تایید می‌شود؟

مراجع مختلفی در ایران درباره گوهر سنگ‌ها ورود کرده‌اند که متاسفانه خیلی از آنها نقش تعریف شده تجاری و صنفی اساسنامه‌ای خود را رها کرده و برای گوهرشناسی و صدور شناسنامه برای گوهرسنگ‌ها هم مجوزِ راه اندازی آزمایشگاه‌های گوهر شناسی را صادر می‌کنند که این مسئله موجب آشفتگی در این بازار شده است. ولی در واقع این امر بر عهده مراکز علمی و استاندارد کشور است که توان تایید افراد و آزمایشگاه‌ها را از لحاظ توانایی صدور شناسنامه محرز کنند.

چیزی به عنوان شناسنامه‌های جعلی در بازار گوهرسنگ‌ها وجود دارد؟

متاسفانه یکی از معظلات مهم بخش طلا و جواهر کشور مربوط به شناسنامه‌های جعلی است که شامل آزمایشگاه‌های زیرزمینی و غیر مجاز و جعل شناسنامه آزمایشگاه‌های معتبر و مراکز علمی است.

علت این امر نبود انسجام و یک پارچگی و نبود بانک اطلاعاتی کامل از آزمایشگاه‌های مجاز در این زمینه است. افرادی که خواهان صدور شناسنامه برای جواهر خود باشند بتوانند صلاحیت آزمایشگاه مورد نظر را استعلام کنند و به مراکز معتبر مراجعه کنند.

یکی از معظلاتی که در چند سال اخیر با رشد شبکه‌های اجتماعی شکل گرفت حضور افراد کلاهبرداری است که خود را به عنوان کارشناس گوهرشناسی در این شبکه‌ها  معرفی می‌کنند و متاسفانه روز به روز به تعدادشان افزوده می‌شود.

این افراد کلاهبردار به صورت زیرزمینی فعالیت می‌کنند و حتی دیده شده که گاهی آپارتمان محل زندگی خود را به این امر اختصاص داده‌اند و هنوز هم مشغول فعالیت هستند.

در صحبت‌هایتان اشاره‌ای به یاقوت برمه داشتید. درباره این یاقوت و ویژگی‌هایش برایمان بگویید.

تمام یاقوت‌ها از لحاظ گوهرشناسی دارای مشخصات فیزیکی و شیمیایی تقریبا یکسانی هستن ولی بعضی از یاقوت‌ها با توجه به زیبایی و اهمیت‌های تاریخی خود خواهان بیشتری در سطح دنیا دارند و به عنوان برند در سطح دنیا معرفی می‌شوند. به طور مثال فیروزه نیشابور ایران با قدمت چند هزار ساله خود در دنیا به عنوان یک محک و برند در بین سایر معادن فیروزه دنیا معرفی شده است.

این امر در سایر گوهر سنگ‌ها نیز مشاهده می‌شود در بین روبی‌ها (یاقوت‌های قرمز) یاقوت قرمز معدن ماگوک میانمار(برمه) به عنوان شاخص و محک خانواده یاقوت‌ها معرفی شده است.

متاسفانه افراد زیادی ناآگاهانه یا آگاهانه و به صرف کلاهبردار سنگ‌های یاقوت خودشان را به عنوان یاقوت برمه معرفی میکنند و قیمت‌های نجومی از خریدار مطالبه میکنند که این امر در فضای مجازی کاملا مشهود است و باعث مال باختگی افراد زیادی شده است.