خبرگزاری شبستان، سرویس فرهنگی- محمد پورعلم : سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به عنوان مهم ترین پایگاه فعالیت بین المللی جمهوری اسلامی در حوزه فرهنگ، مسئولیت معرفی فرهنگ و انتقال مولفه های فرهنگی ایران به سایر کشورهای جهان را برعهده دارد. انتشارات بین المللی الهدی از جمله موسسات زیرمجموعه سازمان فرهنگ و ارشاد اسلامی است که در طول بیش از سه دهه فعالیت، آثار مرتبط با فرهنگ ایرانی را در کشورهای خارجی تولید و منتشر کرده است. شهریورماه سال گذشته بود که «حجت الاسلام محمد اسدی موحد» به عنوان مدیرعامل تازه الهدی، فعالیت خود در موسسه را آغاز کرد. اسدی موحد که سابقه بیش از دو دهه رایزنی فرهنگی ایران در کشورهای مختلف را در کارنامه دارد، از زمان پذیرش مسئولیت موسسه الهدی کوشیده به فعالیت های این موسسه در عرصه داخلی و خارجی پویایی بیشتری ببخشد؛ گرچه همه گیری کرونا در ماه های گذشته، چالش هایی را برای مجموعه تحت مدیریت او به همراه داشته است. برای آشنایی بیشتر با فعالیت های موسسه الهدی در یک سال گذشته و افق های پیش روی این نهاد فرهنگی با «حجت الاسلام محمد اسدی موحد» به گفتگو نشسته ایم:
وقتی شهریور ماه سال گذشته پس از سالها فعالیت به عنوان رایزن فرهنگی ایران در چندین کشور، مدیریت انتشارات الهدی را بر عهده گرفتید، چه چشم اندازی برای این موسسه در نظر داشتید؟
در ابتدا لازم می دانم هفته کتاب و هفته بسیج را تبریک بگویم. بسیجی در حقیقت فردی است که با کتاب و کتابخوانی مأنوس است و با علوم انسانی و اندیشه اسلامی آشنایی دارد. بسیجی خوب کتابخوان خوب است؛ لذا ما از جامعه ایران به خصوص جوانان بسیجی انتظار داریم زمان بیشتری را به کتاب و کتابخوانی اختصاص دهند.
با توجه به تجربه فعالیت چندین ساله در زمینه فرهنگ بین الملل از رهگذر رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی در کشورهای مختلف، وقتی مدیریت انتشارات الهدی بر عهده من گذاشته شد، اساسنامه این نهاد را مبنای عمل قرار دادم. در این سند آمده الهدی موسسه فرهنگی، هنری و انتشاراتی با قید بین المللی است. از این نظر الهدی، موسسه ای منحصر به فرد در جمهوری اسلامی است که وظیفه خطیر انتقال فرهنگ و آثار فاخر جمهوری اسلامی ایران به خارج از کشور و همین طور دریافت آثار ارزشمند سایر کشورها و انتقال آنها به داخل کشور ارا برعهده دارد.
همین نکته به تنهایی ظرفیت فوق العاده الهدی را نمایان می کند. موسسه ای که در 35 سالی که از تاسیس آن می گذرد، گام های فراوانی در زمینه تبادل فرهنگی میان ایران و سایر کشورها برداشته و کتاب های خود را به 40 زبان دنیا ترجمه کرده است؛ به ویژه زبان هایی که سایر ناشران رغبت کمتری نسبت به آن ها داشته و دارند.
باید توجه داشت که رویکرد ترجمه آثار ایرانی به زبان های مختلف، به دیدگاه رسالتی موسسه الهدی بازمی گردد؛ چنان که تاکنون حدود دو هزار عنوان کتاب در زمینه هایی چون فرهنگ بین الملل، علوم انسانی و اسلامی، ادبیات و هنر از سوی انتشارات ما ترجمه و چاپ شده است.
از ترجمه و انتشار آثار ایرانی به زبان های مختلف سخن گفتید. این رویکرد چه ثمراتی برای فعالان فرهنگی داخل کشور دارد؟
موسسه الهدی ظرفیت فراوانی در ایجاد زمینه برای حضور ناشران داخلی در فضای بین المللی را دارد؛ ظرفیتی که هم برای نظام و هم ناشران داخلی ثمربخش است. بر این اساس الهدی مي تواند ازظرفيت حدود 60 نمایندگی فرهنگی جمهوری اسلامی در خارج از کشور و ارتباط با سفارتخانه های ایران ايجاد ارتباط میان ناشران داخلی و بين المللي را تسهیل نمايد.
این نکته از آن جهت حائز اهمیت است که سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی قرارگاه فرهنگی و علمی جمهوری اسلامی در خارج از کشور به حساب می آید که دیپلماسی فرهنگی ایران در کشورهای خارجی را مدیریت می کند.
در مدت حضور شما در انتشارات الهدی چه پتانسیل هایی در این مجموعه به فعلیت رسیده است؟
زمانی که مدیریت الهدی را پذیرفتم به نظرم رسید که برخی ظرفيتهاي این موسسه کمتر مورد توجه قرار گرفته است. یکی از این موارد بهره گیری از ظرفیت های موجود در داخل کشور بود. ما در ایران موسسات فرهنگی متعدد و ارزشمندی داریم که هر ساله کتب ارزشمندی تولید می کنند اما این آثار راهی به فضای بین المللی نمی یابد. به عنوان نمونه انجمن حکمت و فلسفه ایران از جمله نهادهایی است که آثار ارزشمندی در زمینه فلسفه و اندیشه اسلامی منتشر می کند اما برای حضور در عرصه بین المللی نیاز به کمک دارد.
به همین منظور ما در ابتدا در اقدامی عمل گرایانه و جهادی تعدادی از آثار موسسه حکمت و فلسفه را برای دریافت بازخورد بین المللی به افغانستان فرستادیم، هنگامی که بازخورد مثبت این کتاب ها را دریافت کردیم با موسسه حکمت فلسفه در امضا صدد تفاهم نامه هستيم تا الهدی نماینده و معرف آثار آن ها در خارج از کشور باشد. کتاب های انجمن حکمت و فلسفه اکنون به تعدادی از دانشگاه های افغانستان اهدا شده است.
باید از همین تریبون آمادگی موسسه الهدی برای همکاری با فعالان و ناشران فرهنگی در ایران را اعلام کنم. رویکردی که با اجرایی شدن آن شاهد حضور پررنگ آثارعلمي و فرهنگي ایرانی در خارج از کشور خواهیم بود.
درباره همکاری با فعالان نشر داخلی سخن گفتید. همکاری با ناشران سایر کشورها به چه شکل خواهد بود؟
ظرفیت دیگر الهدی امکان ارتباط با ناشران بین المللی همسو با رویکردهای ایران است که از طریق آن علاوه بر انتشار آثار ارزشمند خارجی در داخل کشور می توان از آن ها به عنوان نمایندگان فروش آثار موسسه الهدی در سراسر جهان بهره برد.
در این زمینه می توان به هماهنگی های صورت گرفته برای معرفی آثار موسسه الهدی و سایر کتب ایرانی در یکی از کتابفروشی های مهم تونس اشاره کرد که بر اساس آن، بخشی از ویترین این کتابفروشی به آثار ایرانی اختصاص می یابد.
شیوع کرونا در ماه های گذشته چه تاثیری بر برنامه ریزی های موسسه الهدی داشته است؟
همان گونه که ذکر شد، انتشارات الهدی واجد ظرفیت های فراوان است اما شیوع کرونا در ماه های گذشته فعالیت های ما را با کندی همراه کرده است. مثلا قرار بود موسسه الهدی و ناشران ایرانی در 37 نمایشگاه بین المللی کتاب حضور یابند که کرونا این برنامه ریزی را با چالش جدی روبرو کرد. البته از آن جا که من به عنوان دبیر هماهنگی و پشتیبانی نمایشگاه های کتاب خارج از کشور نیز فعالیت می کنم، وظیفه الهدی است که در این زمینه ناشران داخلی را همراهی کند، به همین خاطر در ماه های گذشته با همه توان در نمایشگاه های مجازی کتاب دنیا همچون پکن، فرانکفورت و اندونزی حضور فعال داشتیم.
در معرفی آثار ناشران ایرانی به کشورهای خارجی، آیا فعالیت ناشران کوچک یا فعالان نشر در مناطق مختلف کشور مورد توجه قرار می گیرد؟
بله، تمرکززدایی سیاست موسسه الهدی است؛ به این معنا که نگاه ما تنها متمرکز بر ناشران تهرانی نیست. وقتی در نمایشگاه کتاب تبریز حاضر شدم با آثار ارزشمندی از ناشران شهرستانی روبرو شدم که به خاطر دوری از مرکز کمتر امکان معرفی پیدا می کنند. الهدی از این پس می کوشد ناشرانی از این دست را بیشتر از گذشته مورد حمایت قرار دهد.
زینب میرصیافی
نظر شما