آثار ادبی منتشرشده درباره شهدای هسته‌ای حرفه ای نیست 

خبرگزاری شبستان، سرویس فرهنگی، مریم داوری: «محسن فخری زاده» رییس سازمان پژوهش و نو آوری وزارت دفاع عصر جمعه، هفتم آذر مورد حمله تروریستی قرار گرفت و به درجه والای شهادت نائل شد. فخری زاده  از دانشمندان موثر و رده بالای حوزه تحقیقات علمی و یکی از چهره‌های تاثیرگذار علم موشکی ایران بود. نام محسن فخری‌زاده به عنوان یکی از پنج شخصیت ایرانی در فهرست ۵۰۰ نفره قدرتمندترین افراد جهان از سوی نشریه آمریکایی فارن پالیسی منتشر شده است. این متخصص برجسته در صحنه مبارزه با کرونا از پیشگامان بود و کیت تشخیص کرونا به دست مجموعه تحت مدیریت ایشان در وزارت دفاع ساخته شد.در پی شهادت این دانشمند برجسته گفتگویی با محوریت کتابهای منتشر شده در حوزه شهدای هسته ای با «اکبر صحرایی»، نویسنده ای که در حوزه دفاع مقدس و شهدا قلم می زند، ترتیب دادیم که بدین شرح است:

چقدر توانسته ایم شهدای هسته ای را در قالب کتاب به مردم معرفی کنیم؟

متاسفانه در زمینه شهدای هسته ای کارهای بسیار اندکی انجام شده است. بنده در این حوزه چند کار در مورد شهید روشن و مقدم دیدم. در مورد شهدای هسته ای نیز مانند بسیاری از حوزه دیگر کار نشده است. می توان گفت که از نظر کمی در حوزه کتاب با محوریت شهدای هسته ای دچار ضعف هستیم. متاسفانه ما نتوانستیم شخصیت علمی و معنوی شهدای هسته ای را به مردم نشان دهیم و از جنایات ددمنشانه دشمنان پرده برداری کنیم.

آیا همین آثار بسیار اندک توانسته است موثر واقع شود؟

خیر. مثالی می زنم. یک دفعه بعد از شهادت حاج قاسم سلیمانی 7-8 کتاب در رابطه با ایشان منتشر شد که حرفه ای نبودند. این کارهای غیر حرفه ای و سطحی باعث سیرابی کاذب می شود و آسیب زاست. کار ادبیات کار یکی دو ماهه نیست که بشود بعد از شهادت عزیزی در عرض دو ماه کتابی خوب و موثر نوشت و به بازار عرضه کرد. بر این اساس کارهایی که فوری بعد از شهادت عزیزی به چاپ می رسد و عرضه می شود بیشتر به خاطر پول است نه معرفی آن شهید بزرگوار.

یعنی کتابهایی که در مورد شهدای هسته ای نوشته شده است از نظر کیفیت، درجه پایینی دارد؟

بله متاسفانه. بیشتر کارهای صورت گرفته در مورد شهدای هسته ای سطحی و شعاری است. کتابهای منتشر شده در مورد شهدای هسته ای بیشتر در قالب خاطره و روایت است. می توان گفت که کار حرفه ای در مورد شهدای هسته ای صورت نگرفته است.

چرا کارهای صورت گرفته در مورد شهدای هسته ای از کیفیت لازم برخوردار نیست؟

 اکثر نویسندگانی که در این حوزه قلم زدند، تازه کار بودند؛ به همین دلیل نتوانستند آثار خوبی به جامعه ارایه دهند. بنده کاری از نویسنده حرفه ای و قابل اعتنا در قالب رمان و یا آثار کودک و نوجوان که جذاب باشد، ندیدم. متاسفانه باید گفت که کتابهایی که با محوریت شهدای هسته ای نوشته شده است از نظر کمی و کیفی درجه خوبی ندارد.

لازمه انتشار کتاب کیفی در مورد شهدای هسته ای چیست؟

کار در مورد شهدای هسته ای نیازمند یک برنامه ریزی دقیق دارد؛ به عنوان مثال کارهایی در مورد شهید سلیمانی صورت گرفت که بیشتر جنبه تجاری داشت. بعد از شهادت ایشان چندین کتاب به بازار آمد که به خاطر شوق و ارادت مردم نسبت به ایشان به فروش رفت اما این کارها قابل اعتنا و کیفی نبودند. کیفیت کار مسئله مهمی است. اگر کار خوبی در مورد شهدای هسته ای صورت گیرد، آن کتاب خوب به فیلمنامه و سپس به فیلم و مجموعه های تلویزیونی تبدیل می شود. متاسفانه ما در مورد شهدای هسته ای مانند بقیه حوزه ها سطحی برخورد کردیم، ضمن اینکه نویسندگان حرفه ای وارد این حوزه نشدند. متاسفانه بودجه ای برای این کار در نظر نمی گیرند. ناشران برای فروش و سود بیشتر خود از نویسندگان تازه کار استفاده می کنند. در حال حاضر نیز جمعیت کثیری وجود دارند که اسم خود را نویسنده گذاشته اند. بدین ترتیب کتاب در مورد شهدای هسته ای منتشر می شود اما از کیفیت لازم برخوردار نیست و بیشتر این کارها، کاسب کارانه بوده است نه یک کار حرفه ای. در این حوزه نه برنامه ریزی داشتیم و نه از نویسندگان حرفه ای کمک گرفتیم.

چرا نویسندگان حرفه ای در مورد شهدای هسته ای کتاب نمی نویسند؟

 این کاری درازمدت است که بیش از یک سال طول می کشد. اگر بخواهیم اثری فاخر تحویل جامعه دهیم، حداقل یک سال زمان می برد. دلیل دوم این است که اینگونه حوزه ها، حوزه های ریسک پذیری هستند، نیاز به اطلاعات و همچنین همکاری برخی ارگان ها با نویسندگان دارد. برخی ارگان ها همکاری نمی کنند و می گویند این مسایل در حوزه محرمانه جای دارد و بدین ترتیب دست و پای نویسنده بسته می شود. ارگان ها باید وارد کار شوند و به نویسندگان حرفه ای کمک کنند زیرا نوشتن در مورد شهدای هسته ای و شهدای دفاع مقدس از نوشتن داستان و مسایل اجتماعی بسیار سخت تر است.

اگر نکته ای باقی مانده است، بفرمایید.

عمده کارهای مطرح در حوزه رمان و فیلم در غرب توسط نویسندگان حرفه ای انجام می شود. رمان ها تبدیل به فیلمنامه می شود و فیلمنامه به شرکت های بزرگ فیلمسازی سپرده می شود و بدین ترتیب رمان و فیلم با کیفیت بالا عرضه می شود. در ایران برخی از ناشران تعدادی نویسنده ضعیف و متوسط را اجیر می کنند و می خواهند با کمترین هزینه و بیشترین سود، کتاب چاپ کنند. اینگونه کتاب ها عرضه می شود و به فروش هم می رسد اما ماندگار نمی شود زیرا اثر گذار نیست. به عنوان مثال برخی از این ناشران  بعد از شهادت بزرگمردی، کتابی در موردش چاپ می کنند . مردم در اوج شور هستند و کتاب را تهیه می کنند اما می بینندکتاب پاسخگوی آنها نیست . بدین ترتیب مخاطب پس زده می شود. فراموش نکنیم که اثر سطحی و غیر حرفه ای بیشتر از آنکه مفید و موثر باشد، مخرب و آسیب زاست.