وبینار «بررسی تأثیر گفتگو و همکاری ادیان در حوزه آموزش دینی بر حفظ ارزش‌های دینی و مقابله با افراط گرایی»

به گزارش خبرگزاری شبستان، رایزنی فرهنگی کشورمان با همکاری و مشارکت نخبگان و فرهیختگان ایران و فیلیپین، وبینار «بررسی تأثیر گفتگو و همکاری ادیان در حوزه آموزش دینی بر حفظ ارزش‌های دینی و مقابله با افراط گرایی» را با همکاری دانشگاه دلاسال فیلیپین و حوزه علمیه کشورمان برگزار کرد.

بنابر گزارش روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، این وبیناربا شرکت حجه الاسلام سید مفید حسینی کوهساری استاد دانشگاه و حوزه و معاون بین الملل حوزه های علمیه ایران اسلامی و رئیس دانشکده و چند تن از اساتید دانشگاه دلاسال فیلیپین و با مشارکت بیش از 200 نفر از اساتید و دانشجویان و خبرگان دینی دو کشور در بستر زوم و همزمان در فیس بوک و یوتیوب برگزار شد.

وبینار به مدیریت "  بای بادو" استاد دانشکده الهیات دانشگاه کاتولیک سانتاتوماس مانیل آغاز شد.

 بای بادو مجری نشست، در ابتدا مقدمه ای را در چرایی ابتکار رایزنی فرهنگی ج.ا.ایران در برگزاری این نشست علمی بیان و سپس مرتضی صبوری رایزن فرهنگی ج.ا.ایران در مانیل ضمن خوشآمدگویی به مهمانان جلسه ، به تبیین مسئله مورد بحث در سمینار پرداخت.

مرتضی صبوری دراین وبینار در سخنانی اظهار داشت: مقوله آموزش در زمینه های مختلف ، اعم از مذهبی و غیر آن ، از اهمیت اساسی در زندگی بشر برخوردار است. طبق تعالیم قرآن کریم ، آفرینش انسان با تعلیم و بعثت پیامبر گرامی اسلام (ص) نیز  با قرائت و تعلیم آغاز شد. و اساساً یکی از اهداف رسالت پیامبران الهی تعلیم و تربیت مردم و رشد آنها و دعوت آگاهانه انسان به سوی خداوند است.

صبوری افزود: خداوند در قرآن كريم در زمينه آموزش ديني مي فرمايد از آنجا كه همه افراد نمي توانند كار خود را ترك كنند و به دنبال فراگیری علوم ديني بروند ، بعضي از افراد بايد وقت خود را به فراگيري علوم ديني اختصاص دهند و سپس اين علوم را به افراد ديگر بياموزند. بنابراین ، از نظر اسلامی ، یادگیری علوم دینی و آموزش آنها ، امری مهم و وظیفه و تکلیف شرعی است. اما یک نکته بسیار مهم و اساسی در یادگیری علوم دینی و آموزش و تبلیغ آن ، مسئله نحوه یادگیری و تبلیغ آن است.

 رایزن فرهنگی در ادامه سخنان خودگفت: با توجه به اختلاف نظر در روش آموزش علوم دینی و تبلیغ آن ، در طول تاریخ ادیان ، ما شاهد افراط و تفریط بسیاری بوده ایم. از یک طرف ، در آموزش علوم دینی و تبلیغ آن ، برخی فقط به ظاهر متون مقدس توجه می کنند و کاری به تاویل و باطن متن ندارند و به اقتضائات زمان و مکان توجه نمی کنند و از طرف دیگر برخی صرفاً به عقل تکیه کرده اند و غیر از تأیید عقل چیز دیگری را نمی پذیرند. و از آنجا که عقل محدودیت خاص خودش را دارد و زندگی بشر حداقل از نظر ظاهر نیز روند تکاملی دارد ، آنها دائماً مجبور می شوند دانش قبلی را رد کرده و نتیجه گیری های جدید را بپذیرند ، و این امر ، تعالیم دینی را در وضعیت سیالیت و عدم اطمینان قرار می دهد و ایمان را دستخوش آسیب می سازد.

مرتضی صبوری در تکمیل سخنان خود خاطرنشان ساخت:در تاریخ ادیان ، افراط گرایان دینی را می بینیم که فقط به ظاهر متن مقدس توجه کرده و بر اساس آن حکم می کنند و در نتیجه ، جنایات بسیاری را به نام دین مرتکب می شوند. و از طرف دیگر ، روشنفکرانی را می بینیم که به نام عقل و آزادی ، اعتقادی به هیچ حرمت دینی ندارند و همه امور دینی را قابل نقد می دانند و به نام نقد ، به مقدسات دینی توهین می کنند ، مانند آنچه که اخیراً در فرانسه اتفاق افتاد.

صبوری درادامه این وبینارافزود: در این وبینار ما بر آن هستیم که با کمک برخی از اساتید از ایران و فیلیپین به موضوع فوق بپردازیم و زوایای همکاری ادیان در حوزه آموزش دینی را روشن نماییم و مشارکت سائر دوستان حاضر در نشست نیز به غنای بحث کمک شایان توجهی خواهد کرد.

بعد از سخنان رایزن فرهنگی ، مدیر نشست فرصت را در اختیار حجه الاسلام حسینی کوهساری معاون بین الملل حوزه های علمیه ایران قرار داد.

حسینی کوهساری ضمن قدردانی از رایزنی فرهنگی و همه کسانی که در هماهنگی و برگزاری این وبینار تلاش کرده اند ، افزود: گفتگوی میان ادیان نه برای شرایط خاص و موقعیت های ویژه است ، بلکه همه انسانها بعنوان موجود انسانی دارای اشتراکات خاصی با یکدیگرهستند و همه انسانها می توانند بر اساس منطق و عقل و افکار خود با یکدیگر به صحبت و تبادل نظر بپردازند، به گونه ای که این گفتگو با انسانهای گذشته و آینده نیز امکان پذیر است.

سخنران ضمن تشریح چگونگی این گفتگوها افزود، تئوری های گوناگونی در زمینه دیالوگ میان ادیان مطرح است که می توان آن ها را حداقل به سه دسته تقسیم کرد.

1-   تئوری نخست این که ما باید همه ادیان را در هم ذوب کرده و به یک دین برسیم که این تئوری بر اساس عقل و فلسفه مشروعیت ندارد

2-   تئوری دیگر مبتنی بر اشتراکات ادیانی است و معتقد است می توانیم تنها بر روی تشابهات ادیان تکیه کنیم .

3-   تئوری پلورالیسم دینی که تفاوت ها و تشابهاتی را در بین ادیان قائل است.

کوهساری درادامه سخنان خود افزود :ادیان دارای تشابهاتی هستند که باید به آن توجه کرده و روی نکات مشترک تکیه کنیم، زیرا با مراجعه به کتب مقدس تشابهات زیادی را می یابیم که از آن ها بی خبر هستیم و چون آنها را نمی دانیم بر روی اختلافات تکیه می کنیم و بعضا به اختلافات دامن می زنیم ، حال آنکه اگر خود انبیا حضور داشته باشند هیچ اختلافی بین آنها بروز نخواهد کرد و این اختلاف در بین پیروان آنها است که بیشتر ناشی از عدم آشنایی از یکدیگر و اطلاع صحیح از آموزه های دینی بین خودمان ناشی می شود.

سخنران افزود: اسلام و مسیحیت دارای تشابهات زیادی هستند و از تعداد 114 سوره قرآن، بیش از 40 سوره در مورد مسیحیت سخن گفته است و در مواردی بر تعامل با اهل کتاب تاکید کرده است و یک سوره نیز ویژه حضرت مریم مادر عیسی مسیح است .

معاون بین الملل حوزه های علمیه ایران  با استناد به آیات قرآن ،دین مسیحیت را بسیار نزدیک به اسلام خواند حسینی کوهساری درادامه سخنان خود خاطر نشان ساخت:زیرا در مسیحیت همواره سخن از فرهنگ عشق و محبت برده می شود و هدف مسیحیت غلبه بر اسلام نیست. البته کسانی هستند که اهدافی در این زمینه ها دارند اما مسیحیت واقعی چیز دیگری است.

وی در ادامه افزود: از نظر اسلام ، ادیان از آدم تا به بعد به صورت متوالی دنبال هم آمده اند و اسلام تنها دین را دین اطاعت از خداوند و تسلیم در برابر او می داند. سخنران فرازهایی از تعلیمات تشیع را بیان و افزود ما احادیث زیادی از امامان خود داریم و لذا مسیحیان و مسلمانان نزدیک به یکدیگر هستند.

سخنران گسترش سطح گفتگوها برای حل مسائل را از وظایف رهبران و مدرسین علوم دینی دانست و افزود :برگزاری دوره های مشترک آموزشی و توجه بیشتر به گفتگو و تعامل ادیان ، راه را برای شناخت بیشتر و صحیح تر از یکدیگر و جلوگیری از سوء تفاهمات باز می کند و دو دین بزرگ اسلام و مسیحیت می توانند از طریق همکاری خود ، نقش پررنگی در کاهش آلام بشری داشته باشند و با کمک یکدیگر جلوی سوء استفاده دیگران علیه ادیان را سد نمایند.

سخنران بعدی " کورپوز " استاد الهیات دانشگاه دلاسال مانیل بود. وی درسخنانی افزود: به عنوان مدرس دروس دینی کاتولیک در دانشگاه لازم بود که از نزدیک روابط موجود میان مسیحیان و مسلمانان فیلیپین را مشاهده نمایم و این مهم هنگامی حاصل شد که پدر روحانی " سباستین دی آمبرده" کشیش برجسته ایتالیائی که در فیلیپین به سر می برد ، مرا به میندانائو دعوت کرد و من از نزدیک تعامل بین پیروان دو دین اسلام و مسیحیت را مشاهده کردم.

وی افزود :تجربه دوم من شرکت در برنامه های " کنفرانس اسقف های کاتولیک فیلیپین" واقع در مانیل بود که بر تجربیات من افزود و سومین تجربه من که در واقع عمده ترین تجربه من است تدریس دروس کاتولیک به دانشجویان دانشگاه بود که همواره پیگیر دیالوگ میان ادیان بوده اند.

کورپوز در بخش دیگری از سخنان خود افزود: به سه نتیجه مهم در مورد گفتگوی اسلام و مسیحیت در فیلیپین رسیده ام، نخست این که اسلام یکی از سریعترین ادیان در حال گسترش جهانی از جمله در جنوب شرقی آسیاست و نه تنها مسلمانان قریب به یک سوم کل جمعیت جهان را تشکیل داده اند بلکه 42 درصد از جمعیت آسیا را نیز شامل می شوند و در جنوب شرقی آسیا نیز حضور مسلمانان در کشور های برونئی، مالزی، اندونزی، تایلند و البته در فیلیپین ( میندانائو) دیده می شوند به گونه ای که آمار آنها به مرز بیش از 240 میلیون نفر رسیده است.و به استثناء تیمور شرقی ، فیلیپین تنها کشور جنوب شرقی آسیاست که با جمعیت 109 میلیونی خود به عنوان یک کشور مسیحی محسوب می شود که قریب به هشتاد درصد کاتولیک، ده در صد پروتستان و ده در صد نیز سایر ادیان است و در این میان ، مسلمانان 5 درصد کل جمعیت این کشور را تشکیل می دهند و 40 درصد کل جمعیت مجمع الجزایر میندانائو را مسلمانان تشکیل می دهند و نظر به اینکه سال آینده ( 2021 میلادی) مصادف با پانصدمین سال ورود مسیحیت به فیلیپین است لذا وجود جامعه این کشور به عنوان جامعه چند فرهنگی ، اهمیت برگزاری چنین نشست هایی را دو چندان می کند.

کورپوز،این استاد دانشگاه وقوع حادثه 11 سپتامبر در آمریکا، پیدایش داعش و اقدامات جماعت الاسلامیه در فیلیپین و محاصره سال 2017شهر مراوی در میندانائو را از جمله مهمترین عواملی دانست که اسلام هراسی را در منطقه و در فیلیپین گسترش داده است.

 او با اشاره به وجود سوره مریم در قرآن و گفتار قرآن در مورد عیسی مسیح اظهار داشت: همین پذیرفته شدن مقدسات مسیحیت توسط قرآن می تواند عامل عمده برای بیان اشتراکات ما و مسلمانان باشد ولی متاسفانه دخالت های مغرضانه مانند آنچه که در فرانسه اتفاق افتاد ، دیدگاههای منفی را به وجود آورده است. او عقیده به یک خدا، قبول عیسی مسیح به عنوان فرستاده خدا ، پذیرش بهشت و آخرت، داشتن کتب مقدس، توسل به دعا و پیروی از مراسم عبادی روزه که برای مسیحیان در ایام عید پاک است را از عوامل مشترک میان دو دین اسلام و مسیحیت قلمداد کرد وافزود، واتیکان با آگاهی کامل از ادیان غیر مسیحی سخنی از رد آنها نبرده است بلکه در شورای دوم بر لزوم احترام به ادیان مختلف تاکید شده است.

سخنران بعدی خواهر روحانی دکتر " اوریا آرابیت " عضو انجمن مدرسین دروس دینی فیلیپین  و استاد دانشگاه دلاسال مانیل بود. وی مبحث و عنوان وبینار را از زوایای مختلف گفتمان، تاریخی، گفتمان عملی ، گفتمان تجربه دینی و گفتمان زندگی مورد تجزیه و تحلیل قرار داد و به بیان تجربیات عملی یکی از دوستان مسلمان خویش که به خاطر مسلمان بودن قادر به استخدام در جایی نشده بود ، پرداخت و با اشاره به سوابق تاریخی درگیری های مسلمانان و مسیحیان در فیلیپین گفت: دیدگاههایی منفی در مورد مسلمانان فیلیپین است که آنها را به عنوان مردمی معرفی می نماید که غیر متمدن و کینه توزهستند و متقابلا  دیدگاههایی در مورد مسیحیان است که آنها را  کسانی می دانند که سرزمین های متعلق به مسلمانان را اشغال کرده اند . مشارالیها تاکید کرد که این دیدگاهها باید با همکاری دو طرف تغییر کند.

وی با ارائه مستنداتی افزود: دید کلی نشان می دهد که اسلام در قرون 14 و 15 به صورت صلح آمیز و از طریق بازرگانان به فیلیپین آورده شد در حالی که ورود مسیحیت در قرن شانزده و همراه با استعمار اسپانیا بود. موج مهاجرت مسیحیان به سرزمین های میندانائو درصد جمعیت مسلمانان و مسیحیان را تغییر داد و این خود یکی از عوامل نارضایتی مسلمانان شد. این خواهر روحانی خواستار ایجاد امکانات آموزشی مساوی میان مسیحیان و مسلمانان و افزایش مراوده و گفتگو میان آنها شده و افزود این امر خود از عوامل کاهش اختلافات خواهد بود.

 با اتمام سخنرانی صاحبنظران و با توجه به افزایش تعداد شرکت کنند گان وبینار که به مرز 225 نفر رسید سوالات متعددی از سوی برخی از شرکت کنند گان مطرح شد که عمده ترین آن ها بر اساس لزوم ادامه چنین نشست ها و چگونگی مقابله با چالش ها بود که سخنرانان هریک به نوبه خود پاسخ های مقتضی را ارائه نمودند.

دکتر بای بادو مدیر جلسه نیز در جمع بندی مطالب ، اظهار داشت : پاپ فرانسیس به عنوان بالاترین رهبر روحانی کلیسای کاتولیک در جهان بر روی لزوم توجه به آموزش به عنوان عاملی در برقراری ارتباطات با پیروان دیگر ادیان تاکید و در این راستا ملاقات مهمی را با شیخ الازهر انجام داد که منجر به امضاء تفاهم نامه ای در زمینه برادری و گفتگوی میان ادیان شد.

 بای بادو وجود افراط گرایان  را به عنوان یکی از عمده ترین عوامل بروز چالش ها برشمرد و تاکید کرد از طریق برگزاری دوره های مشترک دینی در دانشگاهها و مدارس دینی و اهتمام به گسترش و تعمیق گفتگوهای دینی و نشستهای مشترک دینی همانند آنچه که رایزنی فرهنگی ایران در مانیل انجام داده است ، می توان شناخت از یکدیگر را بیشتر کرد و با رفع شبهات و سوء تفاهمات جلوی افراط گرایی را گرفت و همزمان ادیان باید در حفظ و حراست از مقدسات دینی و حفظ حریم آنها ، موضع مشترکی داشته باشند.

 وی اضافه کرد : کثرت حضور افراد در این وبینار نشان می دهد که علاقمندی و نیاز بسیاری برای ادامه چنین نشستهایی بین ایران و فیلیپین وجود دارد و رایزنی فرهنگی ایران نیزتشویق به تنظیم وبینارهای دیگر می شود.

در اختتام نشست نیز رئیس دانشکده الهیات دانشگاه دلاسال از حسن اهتمام رایزنی فرهنگی ایران برای هماهنگی و همکاری با دانشکده خویش جهت برگزاری این نشست علمی تقدیر و تشکر نمود.