به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از گرگان، از پژوهش و خلاقیت به عنوان کلید تحول در تربیت یاد می شود و مقام معظم رهبری نیز در اهمیت موضوع پژوهش فرمودند «موضوع پژوهش و علم در کشور یک موضوع جدی است» اما متاسفانه آنگونه که باید در برنامه ها و توسعه کشور به موضوع پژوهش توجه نمی شود و لذا می بینیم در اجرای طرح ها حتی در مدت کوتاهی بازنگری صورت می گیرد.
در وصف اهمیت پژوهش نیز امیرالمومنین (علیه السلام) نیز می فرماید«برای ترقی و پیشرفت هیچ روشی بهتر از تحقیق و پژوهش نیست»، عدم پژوهش لازم در این زمینه گاهی خسارت های میلیاردی به بار می آورد که بیشتر آنها از سر عدم هماهنگی بین دستگاهی و توسعه های تک قطبی بدون در نظر گرفتن ابعاد اجتماعی و فرهنگی است.
با توجه به اهمیت پژوهش به نظر می رسد که باید بیش از گذشته دستگاه های اجرایی به این موضوع بپردازند و استفاده از ظرفیت های پژوهشگران قطعا می تواند راهبردهای تازه ای برای بن بست های اقتصادی و اجتماعی به وجود بیاورد.
برنامه های هفته پژوهش در استان گلستان از 15 تا 20 آذر در نظر گرفته شده است ولی امسال به دلیل شیوع ویروس کرونا علاقمندان به آخرین یافته های پژوهشی باید از طریق فضای مجازی نشست های تخصصی و نمایشگاه پژوهش و فن بازار استان را دنبال کنند.
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان یکی از دانشگاه هایی است که در طول سال های اخیر مطالعات و پژهش های زیادی را برای دستگاه های اجرایی استان اجرا کرده است و قطعا اهتمام به این پژوهش ها می تواند گره گشای بسیاری از مشکلات استان باشد، این موضوع بهانه ای شد که در خصوص پژوهش و اقدامات این دانشگاه پرسش های خود را در گفتگویی خبری از«علی نجفی نژاد»، رئیس دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان مطرح کنیم.
*در استان گلستان چه میزان برای پژوهش هزینه صرف می شود؟
تقریبا یک میلیارد تومان بودجه است که برای پژوهش در استان گلستان در نظر گرفته شده است و این بودجه به غیر از بودجه دانشگاه ها برای پژوهش است که از وزارت علوم اختصاص می دهد.
ساختار پژوهشی کشور به گونه ای است که هر ساله یک درصد از اعتبارات دستگاه های اجرایی در هر استانی توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی از مجموع آن اعتبار دستگاه کسر می شود و در اختیار کارگروه پژوهشی استان قرار می گیرد، کارگروه پژوهشی استان که متشکل از دستگاه های اجرایی است این اعتبارات را صرف پژوهش های اولویت دار استان می کند و پژوهش ها نیز براساس اعتباراتی که اختصاص داده می شود صورت می گیرد.
*چه طرح هایی از سوی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان بنا به درخواست دستگاه های اجرایی و استانداری انجام شده است؟
امسال 17 تفاهم نامه جدید با دستگاه های اجرایی منعقد کردیم و براساس آن 32 طرح پژوهشی سفارشی خارج از دانشگاه را پیگیری می کنیم.
طرح نجات خلیج گرگان یکی از طرح هایی بود که براساس کارگروه پژوهش استان و تاکیدات استاندار برعهده دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان نهاده شد.
این طرح با مشارکت مرکز مطالعات اقیانوس شناسی کشور انجام شد و خوشبختانه مطالعات این پروژه به اتمام رسیده و نتایج آن در اختیار دستگاه های اجرایی قرار گرفته است و براساس این مطالعه اتفاق افتاده بنا است اقدام احیایی برای خلیج گرگان اجرا شود.
یکی دیگر از طرح هایی که در سال 99 می توانیم نام ببریم طرح «استفاده از ظرفیت های طبیعی برای کنترل سیل» است که همانطور که مطلع هستید مسئله سیل در استان یک مسئله اولویت دار به شمار می رود که هر ساله خسارت های زیادی به بار می آورد و با استفاده از ظرفیت های طبیعی به منظور کنترل آب های ناشی از سیلاب ها می توانیم بهره ببریم.
این طرح بسیار کاربردی است چرا که از یک سو استان با کمبود آب و مسائل کمبود آب رنج می رود و کم آبی به عنوان یک چالش در استان مطرح است و از سویی دیگر سیلاب ها خسارت های زیادی به بار می آورد و یک طرح عالمانه می تواند تهدید سیل را به یک فرصت ذخیره سازی و استفاده بهینه از آن تبدیل می کند.
براساس یافته ها در این طرح می توانیم عنوان کنیم که اگر می خواهیم به صورت ریشه ای مشکل سیل را حل کنیم نیازمند مطالعه و مدیریت صحیح اراضی شیبدار هستیم، برای مثال یک اقدام ساده یعنی شخم اراضی کشاورزی شیبدار برخلاف جریان شیب زمین می تواند بیش از 50 درصد از ایجاد روان آب جلوگیری کند و با این اقدام می توانیم منشا رسوب رودخانه ها را کاهش دهیم.
منشا تولید رسوب رودخانه ها اراضی بالا دست هستند و در مدیریت سیل کار زیربنایی و مدیریت عرصه و پهنه هایی که تولید سیل و روان آب می کند بسیار حائز اهمیت است.
پس از سیل سال 80 بنا بود که 110 هزار هکتار از اراضی شیبدار استان گلستان تغییر کاربری پیدا کند چرا که این اراضی منشا روان آب ها بوده و این طرح بنا به دلایل مختلف به کندی پیش می رود و حدودا پس از 18 سال نزدیک به 20 درصد این پروژه پیشرفت داشته و اگر می خواهیم اتفاق مثبتی در استان رقم بخورد باید مدیریت اراضی در نظر گرفته شود.
یکی از طرح هایی که می تواند به مشکل و چالش آب کمک کند جمع آوری و ذخیره سازی آب باران است، همواره شکایت می کنیم استان کم آبی هستیم و دچار بحران آب می شویم واگر موضوع جمع آوری آب باران را ترویج کنیم هم در اراضی کشاورزی و هم در آپارتمان ها از طریق شیربانی ها حجم قابل توجه از بارندگی در پهنه استان را می توانیم ذخیره کنیم، در مجموعه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان نیز به این مهم اهتمام شده و طرح های متعددی جمع آوری آب باران از سطح پشت بام ها در پردیس دانشگاه ها اجرایی شده و دو سال برای فضای سبز دانشگاه از آب شهری استفاده نمی کنیم.
همچنین در راستای اقدامات پژوهشی دانشجویان و تهیه پایان نامه ها در درون دانشگاه توسط دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترا دانشگاه از طرق مختلف مثل معاونت علوم و فناوری حمایت می کند.
برخی از این پایان نامه ها کاربردی بوده و در دوران کرونا براساس یکی از پایان نامه های دانشجویان در خصوص تولید ماسک های نانو که نتایج آن پایان نامه بود ورود پیدا کردیم و توانستیم با همکاری 26 فارغ التحصیل دانشگاه نسبت به تولید ماسک های نانو اقدام کنیم.
*در سال گذشته چند طرح به دانشگاه منابع طبیعی اختصاص داده شد و امسال چند طرح در دستور کار دانشگاه منابع طبیعی قرار دارد؟
در سال گذشته 10 طرح سفارشی از سوی دستگاه های اجرایی به دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان واگذار شد که اعتبار این طرح ها بالغ بر 550 میلیون تومان بود که از طریق عقد قرارداد این طرح ها انجام شد.
در سال 99 اعتبار اجرای طرح ها به بیش از دو برابر افزایش یافت و یک میلیارد و 400 میلیون تومان طرح سفارشی از سوی دستگاه های اجرایی در اختیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان قرار گرفته است.
در مورد طرح های تحقیقاتی که از اعتبارات دانشگاه انجام می شود در سال 98 حدود 14 میلیارد ریال اعتبار برای اجرای پروژه های تحقیقاتی اختصاص یافت و در سال 99 این اعتبارات به بیش از 15 میلیارد ریال افزایش یافته است و این طرح ها در درون دانشگاه توسط محققان و اساتید دانشگاه انجام می شود.
بخشی از منابع پژوهشی دانشگاه صرف طرح هایی می شود که در مرز دانش قرار دارد و محقق و اساتید دانشگاه بسته به سطح علمی که دارند به برخی از تحقیقات وارد می شوند و لذا برخی از همکاران ما در تیم های بین المللی و کارهای در مرز دانش فعالیت می کنند.
شاید برخی از این پروژه های تحقیقاتی قابل اجرایی نداشته باشد ولی این تحقیقات بسیار راهگشا است و قطعا در سنوات آینده می تواند به طرح های کاربردی برای کشور تبدیل شود و برخی طرح ها نیز کاربردی است، به این مفهوم در یک حوزه نظری یافته های تئوری به گونه ای است که می تواند به یک کار اجرایی تبدیل شود.
جایگاه دانشگاه در حوزه پژوهش در کشور چگونه است؟
در رتبه بندی دانشگاه و موسسات پژوهشی ایران که از سوی وزارت علوم تحقیقات انجام می شود در سال گذشته دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی در رتبه دوازدهم قرار داشت، امسال نیز دانشگاه و موسسات کشور در حال رتبه بندی هستند و به نظر می رسد بتوانیم این رتبه را بار دیگر کسب کنیم و شاید هم رتبه ما بهتر از سال گذشته شود.
یکی از اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در حال حاضر جزو یک درصد دانشمندان برتر دنیا قرار دارد و سه نفر دیگر از اعضای هیئت علمی ما جزو دو درصد دانشمندان برتر دنیا هستند.
*راه اندازی نخستین مجتمع نوآوری تخصصی گلستان در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان به کجا رسید؟
پروژه مجتمع نوآوری دانشگاه از چند سال گذشته آغاز شده است و بخش قابل توجهی هزینه احداث این مجتمع نوآوری دانشگاه پرداخت کرده است.
در سفر دکتر «سورنا ستاری»، معاون علمی و فناوری رئیس جمهور به استان گلستان برای اجرای این پروژه چهار میلیارد تومان اعتبار در اختیار دانشگاه قرار داده شده تا بتوانیم این پروژه را تا پایان بهمن ماه به بهره برداری برسانیم.
این پروژه نخستین مجتمع نوآوری در این سطح در استان است و در این مجتمع تخصصی به موضوع حوزه آب، غذا و انرژی که یک کلاف به هم پیوسته و بسیار حائز اهمیت است پرداخته می شود با این اقدام امیدواریم استان گلستان به یک قطب پژوهش در حوزه آب، غذا و انرژی تبدیل شود.
*ارتباط دانشگاه با دیگر مراکز و بخش های خصوصی چگونه است؟
کمبود منابع اعتباری گاهی باعث شده که دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان پژوهش و ایده خود را با سایر دانشگاه ها و یا دستگاه های اجرایی پیش ببرد و ارتباط دانشگاه با دستگاه اجرایی خوب است ولی جای کار وجود دارد، دوست داریم ارتباط ما با دستگاه های اجرایی عمیق باشد و یافته ها به عنوان یک فعالیت اجرایی عملیاتی شود.
موضوع چالش های ارتباط دانشگاه ها با دستگاه های اجرایی و یا صنعت در سطح ملی بیشتر مورد بررسی قرار می گیرد و این موضوع تمام شدنی نیست.
نظر شما