به گزارش خبرنگار گروه مسجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان،مسئله تحقیق و پژوهش به‌عنوان لازمه فعالیت‌های فرهنگی موضوعی است که همواره مورد توجه مدیران نهادهای فرهنگی بوده است.این مهم به ویژه در حوزه نهادهایی که با امور دینی در بسترهای اجتماعی مواجهند از اهمیتی دوچندان برخوردار است و پرداخت صحیح و با دقت نظر به این مقوله موجب تعمیق میزان اثربخشی عملکرد این نهادها خواهد شد. به مناسبت فرا رسیدن ۲۵ آذرماه، روز پژوهش گفت و گویی با «محمدعلی موظف رستمی»، محقق و پژوهشگر در حوزه مسجد پیرامون محورهای پژوهش در این عرصه ترتیب دادیم که در ادامه مشروح آن را می خوانید:
پژوهش هایی که در عرصه مسجد انجام می شود، باید در چه محورهایی باشد، که به نیازها روز پاسخ دهد؟
پژوهش هایی که در حوزه مسجد انجام می شود، باید با توجه به نیازها و ضرورت های روز انجام شود. به عنوان مثال امروز با توجه به شرایط کشور که تحت تحریم های همه جانبه دشمن قرار گرفته ایم، به نظر می رسد که توجه به موضوع اقتصاد مقاومتی که نقش اثرگذاری در کاهش تحریم های دشمنان دارد، راهکار مناسب در این زمینه می تواند باشد، بنابراین یکی از موضوعات مهمی که می تواند در پژوهش های مساجد مورد توجه قرار گیرد، ارائه راهکاره ها و ایده های مناسب برای بهره گیری از ظرفیت مساجد برای انجام کارهای پژوهشی در حوزه اقتصاد مقاومتی و مقابله با تحریم ها است. هر قدر بحث اقتصاد مقاومتی را با نگاه پژوهشی و علمی و با مسجد پیوند بزنیم می توانیم اثرات موفقیت بخشی در این زمینه کسب کنیم.
پژوهش در حوزه نیازهای روز، موجب توانمندسازی و مصون نگاه داشتن جامعه بویژه نوجوانان و جوانان در برابر هجمه های فرهنگی دشمنان، بدعت ها و تحریف هایی می شود که از سوی دشمنان بر مبانی دینی و انقلابی و نهضت اسلامی انقلاب ایجاد می شود.
با توجه به شرایط ناشی از شیوع کرونا و خدماتی که از سوی فعالان مسجدی در زمینه مهار این بیماری صورت می گیرد، آیا انجام کارهای پژوهشی و علمی نیز در پیشگیری و کاهش این بیماری تاثیرگذار است؟
درحال حاضر که با بیماری کرونا مواجه هستیم، جوانان مسجدی که از توان علمی و دانش بالایی برخوردار هستند می توانند با کارهای پژوهشی در این زمینه به کمک دانشمندان علمی کشور بشتابند. همچنان که بچه های مسجدی با کار جهادی در تهیه و تولید اقلام بهداشتی، ضدعفونی کردن معابر و خیابان ها، کمک به نیازمندان و نیز اجرای طرح شهید سلیمانی در کاهش این بیماری نقش اثرگذاری داشتند، با انجام کارهای پژوهشی و تحقیقی و ارایه ایده ها و راهکاره های مناسب می توانند برای مقابله با این بیماری نقش تاثیرگذاری ایفا کنند، زیرا که کار علمی و عملی دو بال مکمل در مبارزه با این بیماری محسوب می شوند.
راهکار مناسب برای گرایش جوانان مسجدی به تحقیق و پژوهش در مورد کارکردهای مسجد چیست؟
ضرورت دارد که بستر پژوهش در مساجد فراهم شود، تا شاهد حضور و رغبت جوانان مسجدی درپژوهش و تحقیق در مورد کارکردهای مسجد باشیم. اگر در این زمینه رغبت و تشویق صورت گیرد، گرایش جوانان مسجدی به سمت پژوهش بیشتر می شود.
یکی از فعالیت های پایگاه های بسیج و کانون های فرهنگی هنری مساجد فعالیت در زمینه مسائل دینی و اجتماعی است. ما می توانیم در کنار این فعالیت ها هسته های پژوهشی را در مساجد فعال کنیم تا با به کارگیری ابزارهای علمی و دانش، کمک کار در زمینه ارتقای سطح توانمندی عملی هسته های فرهنگی و تبلیغی باشند. همچنین، تشکیل هسته های پژوهشی در مساجد موجب تقویت ابداعات و ابتکارات در کنار فعالیت های فرهنگی و برنامه های مسجد می شود.
بسیاری از جوانانی که در دانشگاه ها تحصیل می کنند، از مساجد به این مراکز سوق یافته اند و دارای مدارج علمی شده اند، ضرورت دارد، که در زمینه کار پژوهشی در حوزه مسجد به عنوان هادی و یاریگر و با نظارت مستقیم، به جوانان مسجدی کارهای پژوهشی و مطالعاتی در زمینه مسجد را بیاموزند.
یکی از راه های افزایش تاب آوری افراد جامعه در برابر هجمه های فرهنگی دشمنان تقویت ذهنیت اهالی جامعه است، تا افکار افراد جامعه اغنا نشود، در برابر دشمن نمی توانیم تاب آوری داشته باشیم، این زمینه سازی ها در جامعه باید از طریق فعالیت های پژوهشی انجام شود. انجام فعالیت های پژوهشی در حوزه دین و مسجد از جمله این پژوهش ها است.
آیا کارهای پژوهشی انجام شده در عرصه مسجد نظامند هستند؟
متاسفانه در حال حاضر ما شاهد کارهای پژوهشی نظام مند در حوزه مسجد نیستیم، بلکه کارهای تحقیقی و پژوهشی که در این حوزه صورت می گیرد، با دغدغه خود نویسندگان انجام می شود، امروز با توجه به نیاز روز جامعه ما به تحقیق و پژوهش در عرصه مسجد نیاز داریم و ضرورت دارد که فرآیندی برای نظام مندی انجام پژوهش در این زمینه از سوی نهادها و دستگاههای دخیل در حوزه مسجد صورت گیرد و فضای پژوهشی برای اهالی علم و علاقه مندان به پژوهش در عرصه مسجد فراهم شود.
در حوزه پژوهش درباره مسجد اولویت بندی صورت نگرفته است. به عنوان مثال باید در دانشگاه ها اولویت های پژوهشی در زمینه مسجد در پایان نامه های کارشناسی ارشد و دکترا مورد توجه قرار گیرد.
درباره مسجد باید دستگاه های دینی و متولی مسجد در ارتباط با پژوهش به کار تحقیقی بپردازند و حتی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در بحث مساجد بین المللی به کار پژوهشی در حوزه مسجد ورود کند و در این زمینه اولویت ها و شاحص هایی را تعریف کنند.
موضوع دیگری که لازم است، مورد توجه قرار گیرد، بحث مطالبه گری در زمینه کارهای پژوهشی در حوزه مسجد است. دستگاه ها و نهادهای دینی باید در تبیین فعالیت ها و چشم اندازهای فعالیت های آینده خودشان کارهای پژوهشی انجام دهند و از پژوهشگران دینی نیز در این زمینه مطالبه گر باشند. ضمن اینکه با برگزاری جلساتی به منظور بهره گیری از ایده ها و پژوهش های آنها، کارکارشناسی در این زمینه انجام دهند. نتایج حاصل از این پژوهش ها بدون شک در سطح جامعه اثرگذاری بیشتری خواهد داشت.
چه کارکردهایی از کارکردهای مسجد مغفول مانده است و ضرورت دارد که مورد پژوهش و تحقیق قرار گیرد؟
در بحث کارکردهای مسجد، مساجد با دو کارکرد مواجه بوده اند، یکی کارکردهای اصلی که همواره از تاریخ صدر اسلام تاکنون در مساجد مورد توجه بوده است همانند کارکردهای عبادی، مناسکی، آموزشی، برنامه های دعا و تبلیغ و در کناراین کارکرد اصلی، کارکردهای فرعی نیز بر اساس متقضیات زمان و مکانی و شرایطی که در جو جامعه حاکم است، باید ایجاد شود.
در دوران شکل گیری انقلاب اسلامی، کارکرد فرعی مساجد، اطلاع رسانی بود و بعد از پیروزی انقلاب و در دوران دفاع مقدس هم در بحث دفاعی و نیروسازی مساجد فعال شدند. امروز در بحث مبارزه با کرونا هم مساجد فعال هستند و پژوهشگران مسجدی با توجه به شرایط مکانی و زمانی در مورد کارکردهای مساجد در شرایط امروز می توانند منفعلانه عمل نکنند و در بحث پژوهشی در این زمینه فعال شوند، آن موقع است که می توان نتایج قابل قبولی کسب کرد.
نظر شما