به گزارش خبرنگار گروه غدیر و مهدویت خبرگزاری شبستان، بیست و پنجمین روز از آذرماه روز پژوهش نام دارد، به مناسبت فرا رسیدن این روز و به منظور بررسی الزامات و بایدهای پژوهش در عرصه مهدویت و کیفیت پژوهش های کاربردی در جامعه منتظر با حجت الاسلام «حسین الهی نژاد»، رئیس پژوهشکده مهدویت و آینده پژوهی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفتگویی ترتیب داده ایم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود:
پژوهش در حوزه مهدویت به عنوان آموزه ای که با آینده بشریت و افق روشن تاریخ، در ارتباط است چه الزامات و بایدهایی دارد؟
پژوهش در مهدویت امری ضروری است اگر بخواهیم مهدویت از آسیب های مدعیان و جریان های انحرافی مصون بماند و آسیب نبیند، باید این عرصه را با نگاه عمیق نقلی، عقلی و علمی بررسی کنیم و مهدویت و مباحث مهدوی و پژوهش های مهدوی را صرفاً با نگاه شورمحوری و ذوق‌محوری دنبال نکنیم بلکه آن را به سوی شعورمحوری و علم محوری و عقل محوری سوق دهیم و بر اساس آیات مستحکم قرآن و روایات صحیح السند، تنظیم و توجیه و تفسیر کنیم.
این شیوه از پژوهش های مهدوی چه برکات و آثاری برای جامعه منتظر دارد؟
هر چه مهدویت به این سمت و سو هدایت شود، یعنی در فضای علمی و آکادمیک و آموزشی قرار بگیرد و به سمت مباحث عقلی و دقیق نقلی تفسیر و تبیین شود مدعیان و سودجویان که می خواهند از این آموزه بهره های دنیایی ببرند، کمتر میدان جولان می یابند.
تا کنون هم آسیب های مهدویت و مهدویت پژوهی برای آن بوده که این آموزه را صرفاً با مباحث ذوقی، عاطفی و احساسی پیش برده و از فضای علمی و عقلی و داده های نقلی دور کرده ایم، وقتی جامعه از این منظر به مهدویت بنگرد بستر سودجویی فرصت طلبان فراهم می شود و با ادعاهای خود درصدد اغراض دنیایی برمی آیند.
علاوه بر این، لازمه مانع ایجاد کردن برای سوء استفاده مدعیان و جریان های انحرافی این است که مهدویت را از نگاه تطبیق گرایی، احساس گرایی، رویاگرایی و ملاقات گرایی دور کنیم تا پژوهش های مهدوی بر پایه های عقل و نقل انجام شود.
برای آنکه پژوهش های مهدوی بتواند گره گشای جامعه منتظران در عصر غیبت امام زمان(عج) باشد مثل مواجهه صحیح و علمی با تطبیق گرایی های نادرست از کرونا به مرگ سفید آخرالزمان، باید چه رویکردی را دنبال کنند؟
در این باره دو نکته قابل بیان است، نخست آنکه پژوهش های مرتبط با مهدویت باید با نگاه مسئله محوری و کاربردی و دوری از نگرش انتزاعی و غیرکاربردی انجام شود، اساساً پژوهش های مهدوی زمانی جواب می دهد و گره گشا است که با چنین نگاهی انجام شود اینکه مسئله جامعه چیست و چطور می توان با پژوهش مهدوی آن را مرتفع کرد؟
نکته دوم آنکه برخی پژوهش ها و تحقیقات آسیب‌زا است برای مثال تحقیقات تطبیق گرایانه و نگاه به برخی روایات بدون بررسی اتقان و سند آنها که سبب تحلیل های بدون پایه و اساس می شود. چنان که تطبیق ها و برداشت های ناروا تا کنون بسیار دامن مهدویت و جامعه منتظران را گرفته است.
توجه به این دو نکته حائز اهمیت است تا با نگاه تطبیق ها و مصداقی رفتن این موضوعات به نحوی تحلیل های نادرست روی این تطبیق ها بار نشود. باید توجه داشت تطبیق گرایی باید با نگاه اجتماعی، مردم شناسی، تطورات تاریخی و ... رخ دهد صرف رجوع و نظر به یک روایت و مرتبط کردن بحرانی مثل کرونا به نشانه های ظهور، آسیب زا و ضربه زننده است.
ناظر به نیاز بودن و روزآمدی پژوهش های مهدوی در مواجهه با بحران های جامعه منتظر چه اهمیتی دارد؟
یکی از نکات مهم در همه پژوهش ها ازجمله پژوهش های مهدوی، روزآمدی است اینکه بدانیم این موضوع برای مردم مسئله است یا نه و مسئله تبدیل به مشکل شده یا خیر؟ آنگاه بر اساس نیاز باورمندان و بررسی مسائل چالش زا باید رصد کنیم که کدام موضوع مسئله است و تبدیل به مشکل شده و طی آن چه چالش هایی بروز خواهد کرد.
اگر در این مسیر و با این شاخصه ها حرکت کنیم، پژوهش ها روزآمد می شود و چنین پژوهشی برآیند کارآمدی و کارکردی در جامعه دارد.
در گام دوم انقلاب که مقام معظم رهبری برای آن افق ساخت تمدن نوین اسلامی و زمینه سازی برای درک خورشید عظمای ولایت (ظهور) را ترسیم کرده اند، پژوهش های روزآمد و ناظر به نیاز مهدوی چه نقش و کارکردی خواهد داشت؟
رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب به مباحث مهدوی اشاره دارند. این بیانیه مربوط به چله دوم انقلاب است یعنی قدم اول برداشته شده و اکنون در چله دوم هستیم و باید به سمت خورشید ولایت عظمی حرکت کنیم.
بیانیه گام دوم گرچه محتوای غالب مهدوی ندارد اما جانمایه و پارادایم آن مهدویت است و مهدویت بر تک تک واژگان آن نفوذ دارد و نقشه راه به سمت جامعه موعود است. این بیانیه با این رسالت خطیر این وظایفه را مترتب می کند که متناسب با پارادایم غالب آن، مهدی پژوهان با نگاه تخصصی و عالمانه و با روزآمدی و کارآمدی به پژوهش بپردازند تا عمق این بیانیه تبیین شود و به سوی ظهور حرکت کنیم.
نظر شما