کتابخانه‌های عمومی یکی از پایه‌های اصلی موفقیت در جوامع پیشرفته هستند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان در اهواز، «باربارا لیسون» امروز (سه‌شنبه 25 آذر) در همایش ملی کارکردهای اجتماعی کتابخانه های عمومی که به همت اداره کل کتابخانه‌های عمومی خوزستان برگزار شد، برگزاری این همایش یکی از اقدامات برجسته در ایران است اظهار کرد: کتابخانه های عمومی یکی از پایه‌های اصلی موفقیت در یک جوامع پیشرفته هستند.

رئیس منتخب ایفلا در خصوص فعالیت‌ها و برنامه‌های اخیر و فعلی که ایفلا برای اجرای نقش خود به عنوان صدای جهانی کتابخانه ها انجام می‌دهد اضافه کرد: ایفلا تلاش می کند تا پیش قدم شود و مشعل را برای مسیر کتابخانه‌ها به آینده روشن کند و به افرادی نیاز داریم که تمایل داشته باشند مشعل حمایت از کتابخانه را به دست بگیرند.

وی افزود: این علاقه و مشارکت نه تنها نیاز به تعهد مادام‌العمر و شخصی دارد، بلکه فرصت‌هایی را برای مشارکت با افراد جالب در داخل و خارج از دنیای کتابخانه فراهم می‌کند تا بتوانند کتابخانه‌ها را تحت تاثیر و همراهی خود در مسیرشان به آینده قرار دهند و به جستجو و تلاش برای تقدیر و تحول کتابخانه‌های به خاطر مراجعه کنندگانشان بپردازند، به طور خلاصه، این تعهد می‌تواند احساس رضایت شخصی و موفقیت شغلی عمیقی را به همراه داشته باشد.

بارابارا لیسون به عناصر اصلی نحوه کار ایفلا پرداخت و تصریح کرد: همانطور که می‌دانید، ایفلا صدای جهانی کتابخانه و حرفه اطلاع‌رسانی در جهان از جمله ایران است، با این ادعا، ایفلا قصد دارد پشتیبان و حامی توسعه حوزه کتابخانه باشد تا فرصت هایی را برای ملاقات و ارتباط با متخصصان از سراسر جهان و انتشار استانداردها و دستورالعمل‌های کتابخانه‌ای و اطلاعاتی فراهم کند.  

وی با اشاره به اینکه من از مبانی اصول دسترسی به اطلاعات، ایده‌ها و آثار تصویری و آزادی بیان استفاده می‌کنم که همه آنها در ماده 19 اعلامیه جهانی حقوق بشر گنجانده شده است عنوان کرد: چشم انداز ایفلا دستیابی به یک حوزه کتابخانه ای قوی و متحد است که از جوامع باسواد، آگاه و مشارکت پذیر برخوردار باشد.

رئیس منتخب ایفلا ادامه داد: ما به عنوان مأموریت خود، برای الهام بخشیدن، تعامل، توانمندسازی و ارتباط شما با حوزه کتابخانه جهانی تلاش می‌کنیم؛ ایفلا شرایط بسیار خوبی دارد تا تحول جهانی سراسر دنیا و جامعه دیجیتال را برای شما به ارمغان بیاورد و این امر ما را قادر می‌سازد تا برای مقابله با چالش‌های فعلی و احتمالی آماده باشیم. 

وی بیان کرد: تمام فعالیت‌هایی که اکنون توسط ایفلا انجام می‌شود، با رویکرد جدید ایفلا که بیان‌کننده عملکرد یک سازمان مشارکتی و فراگیر بوده و به دنبال پایداری است، توصیف شده‌اند، بنابراین، ایفلا  سخت تلاش می‌کند و به تبع آن آگاهی ما را متمرکز و مجموعه ذهن ما را به این باور برساند که کتابخانه‌ها واقعا در مشارکت اجتماعی، حمایت و پشتیبانی از مسائل مهم دنیای دیجیتال مانند سواد اطلاعاتی، تحول دیجیتالی، سواد دیجیتال و نوآوری دیجیتال، حفاظت دیجیتالی و فیزیکی، دسترسی آزاد و همچنین دسترسی باز، علم باز و قوانین حق کپی رایت عادلانه تاثیرگذار هستند و کارهای ایفلا تاکنون به جهت‌دهی حمایت از کار کتابخانه‌های جهان اختصاص یافته است.

بارابارا لیسون به  تعاریف کلیدی انجمن‌های کتابخانه ملی و کتابداری پرداخت و با بیان اینکه سواد، اطلاعات و دانش، میراث فرهنگی و ظرفیت‌سازی از جمله این کلیدواژه‌ها است ابراز کرد: یکی از موثرترین پایگاه‌ها برای فعالیت‌های ایفلا و توسعه آینده، گزارش روند ایفلا است که به طور مرتب به‌روزرسانی می‌شود و آخرین گرایش‌ها و تحولات جامعه جهانی را مستند می‌کند.

وی اذعان کرد: گزارش روند ایفلا ویژگی‌های تخصصی چند جانبه را از خارج از حوزه کتابخانه ارائه می‌دهد و برای کتابخانه‌ها، انجمن‌های کتابداری و ... موارد مهمی را در مورد روند اصلی پیشرفت‌های بلندمدت در جهان کتابداری فراهم می‌کند.

رئیس منتخب ایفلا در خصوص پروژه‌های اخیر و در جریان ایفلا که همه بر پایه منافع اعضای انجمن‌های کتابداری، کتابخانه‌ها و همچنین کتابداران است خاطر نشان کرد: مهم‌ترین هدف ایفلا با تمامی این پروژه‌ها گسترش دامنه اجرا و حمایت از کتابخانه‌ها در سطح ملی و بین‌المللی است.

وی با بیان اینکه حتی یک کتابخانه شخصی هم باید تحت حمایت و پشتیبانی فعالیت‌های حمایتگرانه در سطح محلی خود قرار گیرد تاکید کرد: اولین گام پروژه چشم‌انداز جهانی ایفلا با شعار «با یکدیگر آینده را خلق کنیم» است که قصد دارد ایفلا را به عنوان یک انجمن فراگیر و فدراسیونی مشارکتی تبدیل کند و منافع اعضای آن را به عنوان اهداف اصلی و اصول راهنما در برمی‌گیرد.

باربارا لیسون گفت: ایفلا نظرسنجی از اعضای خود برای درک بهتر آنچه که این افراد از انجمن‌های خود انتظار دارند انجام می‌دهد، این اولین نظرسنجی از اعضا بوده که ایفلا در طول این 90 سال بعد از تاسیس خود انجام داده است و نتایج این پژوهش در تمام فرایندهای پروژه چشم‌انداز جهانی تلفیق شد. 

وی با اشاره به اینکه بعد از این نظرسنجی، ایفلا یک فرایند مباحثه‌ای درباره فعالیت‌های هسته و اصلی کتابخانه‌ها را در سراسر جهان آغاز کرد افزود: با این رویکرد کاملا جدید، ایفلا کیفیت سازمانی فراگیر و مشارکتی را با توجه به همه ذینفعان در حوزه کتابداری نشان داد. 

رئیس منتخب ایفلا اضافه کرد: از بسیاری کارشناسان کتابداری تا آنجا که ممکن است انتظار می‌رود تا به طور فعالانه در این امر شرکت کنند و همچنین هر فردی که حرفی برای گفتن در حوزه توسعه کتابخانه در آینده دارد، بیان کند که نهایتا ما 22 هزار پاسخ آنلاین از سراسر جهان دریافت کردیم؛ سرانجام، در کنگره کتابخانه و اطلاعات جهانی ایفلا 2018 در کوالالامپور، گزارش پروژه چشم انداز جهانی به اعضایش ارائه شد.

وی با بیان اینکه این یک روش بسیار موفق برای ایجاد یک کار کتابخانه‌ای یکپارچه به عنوان یک هم افزایی شبکه ای موثر در بین انجمن های کتابداری و افراد بوده تصریح کرد: این اولین قدم از بسیاری از مراحل بعدی بوده که می‌تواند از یک رویکرد فراگیر و مشترک بهره ببرد و کار فوق‌العاده ایفلا را هماهنگ کند و کتابخانه‌های جهان باید طی سال‌های آینده آن را انجام دهند.

باربارا لیسون عنوان کرد: بر اساس نتایج فرایند چشم‌انداز جهانی، ایفلا کار بر روی یک راهبرد جدید برای فدراسیون را آغاز کرد، راهبرد که مبنای عمل و فعالیت‌های ایفلا برای سال‌های 2019 تا 2024 را فراهم می‌کند و به عنوان یک نقطه مرجع طراحی شده نه تنها برای مراکز واحدهای حرفه‌ای قدیمی ایفلا و دفاتر منطقه‌ای و زبانی بلکه برای همه اعضای ما و کل حوزه کتابداری است.

وی با اشاره به اینکه این باید بستری لازم برای انرژی جدید و ترازبندی جدید در تلاش‌های ما باشد ابراز کرد: این راهبرد مبتنی بر چهار حوزه راهبردی تقویت صدای جهانی کتابخانه‌ها، الهام‌بخشی و افزایش عملکرد حرفه ای، ارتباط دهی و قدرتمندسازی رشته و بهینه‌سازی سازمان است و در هر مسیر راهبردی چهار طرح اصلی چارچوب مند ارائه می شود که در اطراف آن همه می‌توانیم حوزه خود را توسعه دهیم و به چشم‌انداز خود برسیم.

رئیس منتخب ایفلا اذعان کرد: این راهبرد مبتنی بر این باور است که مردم، جوامع و سازمان‌ها برای رفاه اجتماعی، آموزشی، فرهنگی، مردم‌سالار و اقتصادی خود به دسترسی جهانی و عادلانه به اطلاعات، ایده ها و ابتکارات نیاز دارد؛ ایفلا متقاعد شده که ارائه خدمات کتابداری و اطلاع‌رسانی با کیفیت بالا به تضمین دسترسی کمک می‌کند.

وی بیان کرد: این راهبرد یک اعتقاد اصلی دارد که این تعهد است که همه اعضای فدراسیون را قادر می‌سازد بدون توجه به تابعیت، معلولیت، جنسیت، موقعیت جغرافیایی، زبان و ... در فعالیت‌های خود شرکت کرده و از فعالیت‌های آنها بهره‌مند شوند، این راهبرد چشم‌انداز و جهت گیری مشخصی را برای کار سازمان ما و همه کسانی که در آن شرکت دارند تعیین می‌کند. 

باربارا لیسون تاکید کرد: بیشتر از این، به عنوان یک نقطه مرجع برای تسهیل همکاری و پشتیبانی از هم ترازی مرزها، در انواع کتابخانه‌ها و در تمام سطوح کار کتابخانه طراحی شده، یک چیز واضح است، این راهبرد بدون مشارکت حوزه کتابخانه قابل نمی‌توانست توسعه یابد و تنها با همکاری و حمایت انجمن‌ها، نهادهای کتابخانه و افراد و با حمایت شما می‌تواند توسعه یابد.

وی با اشاره به اینکه اگر پیگیری برای کار عملی انجام نشود، راهبرد به تنهایی هیچ ارزشی ندارد ابزار کرد: یکی از مهمترین پروژه‌های فعلی را که ایفلا در سه سال گذشته انجام داده و حامی بین‌المللی است که آی اِی پی نیز نامیده می‌شود، آی اِی پی پروژه ظرفیت­ سازی است که ایفلا از طریق آن کمک می‌کند تا کتابخانه‌های جهان با توجه به اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد، از نظر سیاستی و رهبردی به عنوان نهادهای مهم، بیشتر دیده شوند؛ آنها نقشه راهی جهانی برای توسعه پایدار و عادلانه در همه جای دنیا ارائه می‌دهند. 

رئیس منتخب ایفلا به نقش کتابخانه‌ها به ویژه از نظر دسترسی آزاد به اطلاعات، مشارکت‌های اجتماعی و ارتقای سطح سواد اطلاعاتی در سراسر جهان مهم دانست و افزود: ایفلا از این فرصت برای آغاز این برنامه گسترده با استفاده از دستور کار توسعه پایدار سازمان ملل استفاده کرد تا به سیاستمداران و تصمیم گیرندگان سطح بالا نشان دهد که دستیابی به اهداف توسعه پایدار سازمان ملل از طریق فعالیت‌های کاری کتابخانه‌ها بهتر انجام خواهد گرفت؛ این اهداف توسعه پایدار مبنایی بسیار مهم برای خدمات ما به مردم و کل جامعه است.

وی ادامه داد: آنها به تمام جنبه‌های مشارکت­ های اجتماعی اشاره می‌کنند که کتابخانه‌ها که قبلاً به جامعه اعطا کرده‌اند و البته آنها باید کتابخانه‌ها را برای ارتقای مشارکت و تعهدات خود برای فعالیت‌های اجتماعی برانگیزند، این‌ها عمدتاً اهداف توسعه پایدار برای فعالیت‌های کتابخانه هستند که یکی از این اهداف آموزش است و هیچ آموزشی بدون کار کتابخانه‌ها امکان‌پذیر نیست.

باربارا لیسون عنوان کرد: آموزش و یادگیری مادام‌العمر موضوعاتی هستند که باعث ارتقای آموزش فراگیر، عادلانه و با کیفیت می‌شوند و دستیابی به اطلاعات برای دستیابی به هدف آموزش برای همه ضروری است، این مبنایی را برای دانش و توسعه مهارت‌های تفکر انتقادی و شهروندی مردم‌سالار فراهم می‌کند.

وی بیان کرد: به ویژه کتابخانه‌ها نه تنها با تهیه ابزار جمع‌آوری اطلاعات به صورت آنلاین، بلکه با داشتن مهارت‌های تجزیه و تبدیل آنها به دانش مفید، نقش اساسی در آموزش دارند.

رئیس منتخب ایفلا به توسعه پایدار یک جامعه پیشرفته اشاره کرد و ادامه داد: یکی دیگر از اهداف توسعه پایدار، اشتغال و رشد است؛ دستیابی به اطلاعات یک عامل کلیدی در دستیابی به شرایط مناسب برای رشد اقتصادی پایدار و اشتغال است.

وی با بیان اینکه فناوری اطلاعات و ارتباطات تقریباً در هر جنبه از اقتصاد جهان نقش مهمی دارد و اینترنت کلید توسعه است تاکید کرد: فناوری اطلاعات و ارتباطات بلافاصله افراد را به دنیا متصل می‌کند، آنها فرصت‌های آموزشی را گسترش می‌دهند و جرقه خلاقیت و نوآوری را می‌زنند و در را به سمت خدمات مالی جهانی باز می‌کنند.

باربارا لیسون خاطر نشان کرد: آنها درها را به روی افرادی که از لحاظ تاریخی محروم بوده‌اند، از جمله زنان، جوانان و افراد دارای معلولیت باز می‌کنند اما فناوری اطلاعات و ارتباطات تنها زمانی به توانایی کامل اقتصادی خود می‌رسند که افراد مهارت‌های لازم برای استفاده معنادار از اطلاعات را کسب کنند. 

وی یاد آور شد: کتابخانه‌ها موسساتی هستند که مردم می‌توانند یاد بگیرند چگونه از فناوری‌های مدرن به طور معناداری برای اهداف شخصی و همچنین برای مهارت‌های حرفه‌ای خود استفاده کنند.

رئیس منتخب ایفلا تصریح کرد: هدف بعدی توسعه پایدار توانمندی و عدالت است؛ دانش نه تنها قدرت است بلکه این امر برای پیشرفت در کاهش نابرابری در جوامع و کشورها ضروری بوده و بیش از هر زمان دیگر از طریق فناوری‌های دیجیتال توزیع می‌شود، به این معنی که مسیر پیشرفت، از طریق دستیابی معنادار به اطلاعات است. 

وی اذعان کرد: بسیار مهم است که اتصال دیجیتال در همه جا قابل اعتماد و به اندازه کافی سریع باشد، بنابراین افراد فقیر و نادیده گرفته شده بتوانند از مزایای آن بهره‌مند شوند، با این حال، دسترسی به تنهایی کافی نیست.

باربارا لیسون اضافه کرد: فرصت‌های فراهم شده توسط فناوری باید مربوط به کسانی باشد که بیشترین جمعیت محروم را دارند و آنها نیز باید مهارت‌های استفاده از فناوری‌ها برای آنها نیز توسعه یابد، اینکه شهروندان بتوانند از این امر استفاده کنند یکی از مهمترین مسئولیت­ های اجتماعی موجود در کتابخانه‌ها است.

وی آخرین هدف توسعه پایدار در رابطه با کتابخانه‌ها را تغییر اقلیم دانست و اظهار کرد: تغییرات آب و هوایی نوید می‌دهد این که ما چطور و کجا زندگی کنیم را کاملاً تغییر دهد، مدت‌هاست که دانش درک کرده که چگونه فعالیت‌های انسانی جو سیاره را آلوده می‌کند و باعث می‌شود دمای کره زمین سریع‌تر از همیشه افزایش یابد، با این حال، بخش عمده‌ای از مردم از علل و شدت مشکل ناآگاه هستند یا از اطلاعات نادرست برخوردار هستند.

رئیس منتخب ایفلا افزود: اگر بخواهیم سیر انسانی تغییر آب و هوا را برطرف و از اکثر اثرات فاجعه جلوگیری کنیم، نیاز به دسترسی معنادار به اطلاعات وجود دارد، کتابخانه باید نقش اساسی در ارائه حقایق داشته باشد تا مردم را ترغیب کرده و علم تغییر اقلیم را درک کنند تا در این مبحث تأثیر بگذارد.

وی خطاب به کتابداران در کتابخانه‌های عمومی گفت: برنامه حمایتی بین‌المللی تلاش می‌کند تا به بخش کتابخانه توانایی ایجاد و ترویج سیاست مطلوب چارچوبی برای خدمات کتابخانه‌ای با ارزش افزوده به جامعه، تنظیم و اجرای دستورالعمل های اقدامات منطقه‌ای و ملی و بهبود و حتی گاهی خلق مهارت‌های حمایتی برای کتابداران را ارائه دهد.

باربارا لیسون یاد آور شد: هدف دوم برنامه آی اِی پی نیز بسیار مهم است، از آنجا که این برنامه به منظور تضمین دسترسی پایدار مردم به اطلاعات از طریق خدمات و برنامه‌های کتابخانه‌ای منجر به بهبود کار حمایت از سوی انجمن‌های کتابخانه‌ای و کتابداران در سطح ملی و منطقه‌ای و ارتقای سواد اطلاعاتی می‌شود، در حال حاضر ، 75 کشور از سراسر جهان در این برنامه آی اِی پی شرکت دارند.