بصیرت و ایمان جامعه را از انحراف مصون نگه می دارد/حضرت فاطمه(س) الگوی بصیرت

خبرگزاری شبستان- گروه قرآن و معارف: ایام فاطمیه روزهایی که شیعیان به مناسبت شهادت حضرت فاطمه(س) عزاداری می‌کنند. درباره روز شهادت حضرت زهرا روایات و نقل‌های تاریخی مختلفی وجود دارد. در ایران دو روز (۱۳ جمادی‌الاول و ۳ جمادی‌الثانی)، روزهای احتمالی‌ شهادت حضرت زهرا(س) دانسته می‌شود. این دو روز و روزهای قبل و بعد از آن، به فاطمیه اول و فاطمیه دوم مشهورند. حضرت فاطمه (س) در دفاع از حریم ولایت نقش موثری داشتند. سوره کوثر، آیه تطهیر، آیه مودت و آیه اطعام و احادیثی چون حدیث بَضعه در شأن و فضیلت فاطمه نازل و نقل شده‌اند. در روایات آمده است که پیامبر(ص)، فاطمه(س) را برترین زن در دو عالم معرفی کرده و خشم و خشنودی او را خشم و خشنودی خداوند دانسته است.

با توجه به آغاز ایام فاطمیه و اهمیت جایگاه حضرت فاطمه (س) خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان گفت و گویی با حجت الاسلام «سید محمد جواد موسوی اصفهانی» استاد حوزه علمیه قم و تولیت مدرسه علمیه باقرالعلوم اصفهانانجام داده است که در ادامه می خوانید.

درخصوص سجایای اخلاقی، ویژگی ها و جایگاه حضرت فاطمه زهرا (س) توضیح دهید؟

حضرت خدیجه (س) برای پیامبر اسلام (ص) فرزند پسری به نام عبدالله به دنیا آورده بود که پس از مدتی از دنیا رفت. یکی از سران مشرکان به نام عاص بن وائل، پیامبر(ص) را هنگام خروج از مسجدالحرام ملاقات کرد. گروهی از سران قریش که این گفتگو را دیده بودند به محض ورود عاص بن وائل به مسجد از او پرسیدند: با چه کسی گفتگو می کردی؟ گفت: با آن «ابتر» بنابراین خداوند در حمایت از پیامبر(ص) خویش، سوره کوثر را نازل کرد و فرمود: «ای پیامبر(ص) ما به تو کوثر(خیر و برکت فراوان) عطا کردیم. پس برای پروردگارت نماز بخوان و قربانی کن و بدان که دشمن تو قطعاً بریده نسل و دم بریده خواهد بود.» حضرت زهرا(س) از هر بدی و ناپاکی به دور است و به دلیل اینکه در تمام مسائل یار و یاور پیامبر(ص) بود،‌ ام‌ابیها نام گرفته اند. «زکیه» یکی از اسامی فاطمه زهرا (س) است، چرا که دارای مقام عصمت و طهارت است، صدیقه، مبارکه و محدثه از دیگر القاب حضرت زهرا(س) است. برنامه‌ریزی و تقسیم کار یکی از مهم‌ترین الگوهایی است که می‌توانیم از حضرت زهرا (س) بگیریم، حضرت زهرا (س) همواره در جنگ‌ها یار و یاور حضرت علی (ع) بود و به‌عنوان یک زن در تمام مسائل دینی،‌ اخلاقی و اقتصادی، الگویی برای جامعه اسلامی می باشد.  حضرت زهرا (س) در کنار فعالیت های اجتماعی و سیاسی، شخصیت‌هایی همچون امام حسن(ع) و امام حسین(ع) و حضرت زینب(س) را برای جامعه اسلامی تربیت کرد. 

تحلیل تاریخی درخصوص اختلاف در سالروز شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) را بفرمایید؟

در ایام فاطمیه مجالس و محافلی برگزار می شود که امسال به دلیل شرایط خاص شیوع ویروس کرونا برگزاری مراسم های حضوری با محدودیت و تعداد کمی از جمعیت برگزار می شود و بیشتر مراسم ها در فضای مجازی و در شبکه های اجتماعی برگزار خواهد شد.

سالروز شهادت حضرت فاطمه (س) از چهل روز تا هشت ماه در منابع آمده است. نقل هایی وجود دارد و برخی روایات داریم و از قول مورخین روایت هایی در خصوص سالروز شهادت حضرت فاطمه (س) مطرح شده است اما آنچه که برای ما بسیار اعتبار دارد، دو روایت 75 و 95 روز است که در تمام محافل شیعی مورد توجه است و در این ایام مجالس روضه و بیان معارف اهل بیت (ع) به طور مفصل برگزار می شود. در خصوص 40 و 45 روز نیز در روایات آمده است اما از آنها به روایت ضعیف یاد می شود؛ بنابراین روایت اول صحیح است چرا که می گویند حضرت فاطمه (س) سریع به نزد پدرشان حضرت محمد (ص) برگردانده شد که این امر با 45 روز سازگاری دارد.

کدوام روایت درخصوص ایام فاطمه اول یا فاطمیه دوم واقع است؟

اختلاف در خصوص زمان شهادت حضرت فاطمه (س) عوامل مختلفی دارد. یکی از این عوامل می تواند طرز کتابت باشد. در قدیم روی عبارات و الفاظ نقطه نمی گذاشتند و وقتی خطوط و روایات دارای نقطه شده اند، احتمال می دهند از این جهت اختلافاتی در سالروز شهادت حضرت فاطمه (س) ایجاد شده باشد. علت دیگری که در خصوص مشخص نبودن زمان دقیق شهادت ایشان مطرح است، این است که حضرت فاطمه (س) سر الله است و بنا بوده همه مسایل مربوط به ایشان مخفی باشد؛ بنابراین شاید نخواستند به طور مشخص محل دفن و سالروز شهادت ایشان مشخص باشد؛ بنابراین در سالروز شهادت ایشان اختلاف نظرهایی وجود دارد.

عواقب عدم بصیرت مردم نسبت به ولی و امام زمان خود چه می تواند باشد؟

انحراف از حق و واقعیت از پیامدهای نداشتن بصیرت است. بصیرت اصل موفقیت در همه امور است. اگر بصیرت در کار نباشد، انسان حرکتی که انجام می دهد از آن شناختی ندارد و درباره افق و چشم انداز آن هیچ برآوردی نخواهد داشت. شبهات و ضعف اطلاعات باعث ایجاد انحراف می شود، همان طور که در زمان حضرت امیرالمومنین (ع) دشمنان شبهاتی مطرح کردند به طوری که حتی ایشان را مرتد اعلام کردند که این موضوع شامل عدم بصیرت مردم آن دوران بود.

با وجود اینکه همه غدیر را دیده بودند و اعتراف می کردند که پس از پیامبر اکرم (ص) حضرت علی (ع) اشرف خلق بوده است اما هوای نفس اجازه نداد و در برابر اهل حق و فرموده های پیامبر اسلام ایستادند که این امر بیانگر عدم بصیرت مردم در آن زمان است البته از این نکته نباید بگذریم که بسیاری از مردم آن دوره بصیرت داشتند اما التزام ایمانی و اعتقادی نداشتند. مشاهده می کنیم که در آن دوران اتفاقاتی که برای امام علی (ع)، امامت و دنیای اسلام رخ می دهد بخشی ناشی از عدم بصیرت بود و بخشی نیز از عدم التزام ایمانی و اعتقادی مردم آن زمان نشات می گیرد.

 برای بصیرت افزایی چه راهکارهایی در عصر حاضر ارائه می دهید؟

در همه زمان ها اگر بخواهیم نسبت به معارف دینی قوی و استوار باشیم، باید ابتدا باورها و ایمان را تقویت کرده و بعد از آن بصیرت داشته باشیم و در نهایت به هر دوی آنها التزام و تعهد عملی داشته باشیم. انسان اگر بصیرت و ایمان را در کنار هم داشته باشد و به آنها التزام عملی نیز داشته باشد در برابر انحراف و شبهات مصون خواهد بود. شناخت امام زمان خود، افزایش آگاهی و دشمن شناسی، می تواند در بصیرت افزایی کمک کند. در کنار آگاهی و دانش نسبت به مسائل مختلف جامعه باید مومن و عامل به اعتقادات و باورهایمان داشته باشیم. التزام عملی به باورها و ایمان می تواند ما را در بصیرت افزایی یاری دهد.