به گزارش خبرگزاری شبستان، احتکار به معنای ذخیره و نگهداری کالای کمیاب در بازار و مورد نیاز مردم، به انتظار گران شدن بهای آن است. برخی قید خرید را در تعریف احتکار افزوده‌اند و گفته‌اند خرید کالا و و خودداری از عرضه آن به بازار، در صورت کمیاب شدن و نیاز مردم به آن، احتکار است. اما برخی دیگر حبس کالا را به صورت مطلق (از هر راهی به دست آورده باشد، مانند زراعت و تجارت) احتکار می‌دانند. به کسی که احتکار می‌کند، مُحْتکر می‌گویند. در روایتی پیامبر اکرم (ص) محتکر را معلون خوانده است.
از احتکار و احکام مرتبط با آن، در فقه (باب بیع)، حقوق و اقتصاد بحث می‌شود. شیخ انصاری آن را با عنوان مسأله احتکار طعام مطرح کرده است. همچنین در جوامع روایی شیعه بابی به روایات احتکار اختصاص یافته است.
حکم فقهی احتکار
درباره حرام بودن یا کراهت احتکار میان فقها اختلاف است. بنا بر آنچه که به مشهور فقیهان شیعه نسبت داده‌اند در صورتی که کالایی به اندازه کافی در بازار وجود نداشته باشد و نگهداری آن موجب ضرر به سوق المسلمین شود، احتکار آن حرام است. شهید اول، احتکار طعام را در ذیل تجارت‌های مکروه ذکر کرده اما شهید ثانی در شرح لمعه حرمت آن را در صورت نیاز مردم به آن، قوی‌تر دانسته و به شهید اول نسبت داده که در کتاب دروس، قائل به حرمت احتکار شده است. برخی از فقیهان گفته‌اند در صورتی که کالای احتکار شده، مورد نیاز مردم باشد و در بازار نیز یافت نشود، حاکم می‌تواند محتکر را مجبور کند تا کالایش را بفروشد؛ اما نمی‌تواند کالای او را تسعیر(قیمت‌گذاری) کند.
فلسفه حرمت احتکار، جلوگیری از اختلالِ نظام و ایجاد عسر و حرج برای مردم ذکر شده است.
فقیهان شیعه برای حرمت یا کراهت احتکار به روایاتی از پیامبر(ص) و امام صادق که در جوامع روایی شیعه آمده و فرمان امام علی به مالک اشتر مبنی بر جلوگیری از احتکار استناد شده است. در یکی از این روایات، کلمهٔ کراهت به کار رفته است، برخی از فقیهان، از این کلمه، حرمت و برخی دیگر کراهت را استنباط کرده‌اند.
بنابراین گزارش،کانال فقه و احکام رهبر معظّم انقلاب اسلامی در شبکه مجازی به‌نشانی (leader_ahkam@) استفتایی جدید از حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظّم انقلاب دربارۀ احتکارشده است که به آن پاسخ فرمودند.
سؤال: احتکار چه کالاهایی جایز نیست؟
جواب: احتکار هر کالایی که مسئولان مربوط طبق قوانین و مقررات نظام جمهوری اسلامی، ممنوع اعلام کنند، جایز نیست.
نظر شما