«آیات زندگی» طرح ملی قرآنی کردن سبک زندگی/ اشاعه سبک زندگی اسلامی با افزایش اطلاعات قرآنی خانواده ها

خبرگزاری شبستان؛ گروه قرآن و معارف: فاطمه کریم اللهی_ آیت الله خامنه ای در یازدهم مرداد سال 90 در دیدار با جامعه قرآنی كشور فرمود: یكي از چیزهائي كه می تواند تدبر در قرآن را به ما ارزاني بدارد، حفظ قرآن است. ما حافظ قرآن كم داریم و من قبلاً گفتم كه در كشور ما حداقل باید یك میلیون نفر حافظ قرآن باشند - حالا یك میلیون كه عدد كمي است نسبت به این جمعیتي كه ما داریم - اما حالا چون دوستان الحمدللَّه یك مقدماتي فراهم كرده‌اند، كارهائي را مشغول شده‌اند و دارند برنامه‌هائي را فراهم می كنند براي اینكه ان‌شاءاللَّه حفظ راه بیفتد، ما هم امیدمان بیشتر شده و به جاي یك میلیون، می گوئیم ان‌شاءاللَّه ما باید 10 میلیون نفر حافظ قرآن داشته باشیم.

و به دنبال این سخنان بسیاری از سازمان ها، موسسات و نهادهای قرآنی و فرهنگی دست به كار شدند تا گوشه ای از كار را به عهده گیرند و در تربیت حافظان قرآن سهمی داشته باشند.

مؤسسه قرآنی و فرهنگی بیت الاحزان حضرت زهرا(س) یکی از صدها ها موسسه ای است که در راستای لبیک به صحبت های مقام معظم رهبری در راستای تربیت 10 میلیون حافظ قرآن قدم های خوبی تا کنون برداشته است برای تهیه گزارش از فعالیت های این موسسه و تشریح برنامه های آن گفت و گویی با حجت الاسلام علیرضا شاهسونی؛ مدیر مسئول مؤسسه قرآنی بیت‌الاحزان حضرت فاطمه زهرا (س) استهبان و عضو هیئت مدیره اتحادیه تشکل‌های قرآنی کشور  انجام داده ایم که  در ادامه مشروح آن قابل ملاحظه است.

برای آشنایی بیشتر با موسسه قرآنی بیت الاحزان حضرت زهرا(س) لطفا در خصوص آغاز فعالیت و شعب موسسه توضیح بفرمایید؟

مؤسسه قرآنی بیت الاحزان حضرت زهرا(س) با یاری پروردگار متعال و استعانت از حضرت فاطمه زهرا (س) در سال 1375 به همت جمعی از روحانیون دهستان خیر از توابع استهبان فارس فعالیتهای خود را آغاز نمود. مؤسسه بیت الاحزان حضرت زهرا (س) که فعالیت خود را از نقاط محروم و روستایی آغاز کرده هم اکنون علاوه بر مناطق روستایی در استان های برخوردار هم دارای شعبه می باشد. سنگ بناي اصلی مؤسسه که با کمک هاي مردمی در ساختمانی قدیمی واقع در روستاي ماهفرخان از توابع شهرستان استهبان کار خود را آغاز کرد، اما در حال حاضر با داشتن یک ساختمان مرکزي، دوازده مرکز شبانه روزی حفظ و تفسیر یک ساله قرآن و ۱۷۰ شعبه روزانه در ۱۵ استان کشور ( فارس- بوشهر- کرمان- سیستان وبلوچستان- یزد- خوزستان- تهران- زنجان- قم – آذربایجان شرقی- خراسان رضوی - همدان- خراسان جنوبی- لرستان و خراسان شمالی) عمده فعالیت خود را بر بر اجرای طرح های کلان قرآنی چون طرح رحله، مراکز شبانه روزی و طرح ملی آیات زندگی متمرکز نموده است.

یکی از فعالیت های موسسه قرآنی بیت الاحزان تربیت حافظ در یک سال در مراکز شبانه روزی است در خصوص توضیح می فرمایید؟

یکی از تاثیرگذارترین فعالیت‌های مؤسسه قرآنی فرهنگی بیت الاحزان حضرت زهرا (سلام الله علیها) راه اندازی مراکز شبانه روزی حفظ و تفسیر یک ساله کل قرآن کریم می‌باشد. از ابتدای تأسیس این مراکز شبانه روزی تاکنون شانزده دوره حفظ تخصصی یکساله کل قرآن کریم به صورت متوالی برگزار و نزدیک به ۱۶۰۰ نفر از جوانان علاقمند از سراسر کشور و برخی کشورهای خارجی در این مراکز موفق به حفظ قرآن کریم شده‌اند که در این میان نزدیک به ۱۰۰۰حافظ کل و ۶۰۰ حافظ اجزاء تربیت شده است.

در حال حاضر و در بیست و یکمین سال برپایی این مراکز،۱۲ مرکز شبانه روزی حفظ و تفسیر یک ساله کل قرآن کریم در استان‌های فارس( شیراز، فسا و استهبان) و یک مرکز ویژه خواهران در نیریز فارس اختصاص به خواهران دارد، خراسان رضوی ( مشهد مقدس) ، تهران ، خراسان جنوبی (بیرجند)،‌ همدان(ملایر) ،‌ لرستان( بروجرد) و خوزستان (آبادان) فعال می‌باشد.

ثبت نام این مراکز اردیبهشت ماه هر سال می‌باشد. در اواخر خردادماه از داوطلبان مصاحبه بعمل می‌آید. قبول شدگان در مصاحبه به دوره آزمایشی 40 روزه دعوت می‌شوند. هفته اول دوره با حفظ نصف صفحه از قرآن کریم آغاز و در هفته‌های بعد قرآن آموزان به ترتیب یک صفحه، یک و نیم صفحه و سپس 2 صفحه از قرآن کریم را حفظ می‌کنند.

کلاس‌های تفسیر، تجوید، اخلاق، اردوهای تفریحی، برنامه ورزشی، مراسم بزرگداشت جشن ولادت و مراسم شهادت ائمه اطهار(علیهم السلام)، قرائت ادعیه، تربیت دینی و کاربردی نمودن سبک زندگی اسلامی در راستای نیل به تمدن درخشان اسلامی مطلوب قرآن کریم از دیگر برنامه‌های این مراکز شبانه روزی است.

مطلع هستید که در کشور موسسات و نهادهای قرآنی بسیاری طرح های قرآنی در راستای تربیت حافظ قرآن اجرا می کنند اما متاسفانه در راستای همگیری و فراگیری نتوانسته اند موفق باشند، دلیل این مسئله چیست؟

سالیان سال است در کشور ما ایران، طرح های فراگیر و عمومی از سوی نهاد ها و سازمان ها و با حمایت مسئولان قرآنی کشور در راستای عمومی کردن فرهنگ حفظ قرآن اجرا می شود. اجرای طرح های حفظ موضوعی قرآن و یا حفظ جرء سی ام قرآن کریم و طرح هایی از این دست در همین راستا بوده است اما متاسفانه هیچ یک از این طرح ها نتوانست عموم جامعه را با قرآن و حفظ آیات این کتاب آسمانی مأنوس کنند و در واقع انس عمومی با قرآن در میان آحاد مردم ایجاد نشد. به نظر من دو مشکل در این راستا وجود دارد که باعث شده است این طرح ها وارد فاز عمومی تشوند.

اشکال اول این است که به نظر می آید حفظ جزء 30 قرآن کریم برای کسی که با قرآن و قرائت قرآن انس ویژه ای دارد، آسان باشد البته حفظ جزء 30 بسیار ساده به نظر می آید ولی یک جوان یا نوجوان یا فردی که با انس ندارد، حفظ جزء 30 برایش بسیار مشکل خواهد بود و این مسئله برای عموم جامعه و کسانی که تاکنون با قرآن انس نداشته اند قطعا کار سنگین و سختی خواهد بود؛ به همین دلیل استقبال خیلی کمی در جامعه در این طرح ها صورت گرفت و انتظاری که می رفت در اجرای این طرح ها از جامعه داشته باشیم، محقق نشد.

مشکل دوم این است که در راستای اجرای این طرح ها و در راستای استقبال عموم جامعه از آنها روش و الگوی آموزشی خاصی برای آنها اعلام و تعیین نشد. در واقع روش و نحوه اجرا در این طرح ها مشخص شده نبود. فکر می کنم همین که بگوییم با اجرای این طرح این مقدار جایزه به برندگان تعلق می گیرد، مردم علاقه مند به حفظ قرآن نمی شوند. موسسه قرآنی بیت الاحزان حضرت زهرا(س) با اجرای یک طرح قرآنی در راستای حفظ قرآن با توجه خاص به این دو نقیصه طرح ملی آیات زندگی را اجرا می کند.

فرمودید موسسه قرآنی بیت الاحزان حضرت زهرا(س) مجری برگزاری طرح ملی آیات زندگی است، بیشتر در خصوص نحوه اجرای این طرح قرآنی توضیح بفرمایید؟

طرح ملی «آیات زندگی» به همت مؤسسه قرآنی بیت‌الاحزان حضرت زهرا (س) راه‌اندازی و طی آن علاقه‌مندان هرهفته با یک آیه کاربردی قرآن آشنا و آن را حفظ می‌کنند. در این طرح ۵۰ آیه کاربردی قرآن که مفاهیم آن منطبق با موضوعات روز جامعه و زندگی است انتخاب شده است.

در طرح ملی آیات زندگی اولین مسئله در حفظ، حجم را کم و به محتوا افزوده ایم. حجم حفظ قرآن را به یک آیه و نهایتا دو آیه در هفته کاهش داده ایم که در سال 50 آیه می شود. نقیصه دوم طرح های قرآنی که روش آموزشی بود را با ایجاد و راه اندازی اپلیکیشن آیات زندگی مرتفع کرده ایم که علاقه مندان با نصب این اپلیکیشن قرآنی بر روی گوشی های خود آموزش های لازم را از طریق آن فرا می گیرند.

این اپلیکیشن برنامه مرور برای افراد دارد و آیات را به تناسب هر هفته و به تناسب نیاز تکرار می کنند. در واقع این اپلیکیشن به عنوان مربی کمک شخص می آید و مانند یک استاد به فرد کمک می کند تا مراحل حفظ آیات را به خوبی طی کنند. با اجرای این طرح آیات قرآن در زندگی شخصی افراد جاری و ساری می شود.

جمله ای مقام معظم رهبری دارند و آن این است که باید کاری کنیم تا آیات قرآن مثل ضرب المثل در دهان مردم قرار گیرد یعنی آیات قرآن به گفتار و گفتمان روزمره مردم جامعه تبدیل شود. در طرح ملی آیات زندگی در تلاش هستیم آیات قرآن را به یک گفتمان تبدیل کنیم و قرآن به گفتار روزانه مردم تبدیل شود.

نحوه استخراج این آیات چگونه بوده است و تا کنون تا چه مرحله ای در اجرای طرح ملی آیات زندگی پیش رفته اید؟

کارگروهی علمی متشکل از اساتید و طلاب حوزه علمیه و حفاظ، در موسسه بیت الاحزان ایجاد کرده ایم که ساعت ها و ماه ها وقت گذاشتند تا بتوانند این آیات را در پنج قالب اعتقادی، اخلاقی، اجتماعی، احکام و آیات سیاسی جمع‌آوری و از قرآن کریم استخراج کنند. این طرح در 10 سطح و در قالب 40 آیه انشاءالله اجرایی خواهد شد و آیات انتخابی آیات کاربردی و مبتلابه جامعه و آیاتی است که عموم مردم با آن درگیر هستند. برای استخراج آیات این طرح چندین بار آیات مد نظر از قرآن استخراج شده است و در خصوص آنها بحث و تبادل نظر صورت گرفته است که در نهایت طرح ملی آیات زندگی در 10 سطح و هر سطح 40 آیه نهایی شده است.

در طرح ملی آیات زندگی با این شمول حفظ یک آیه قرآن دارای متد آموزشی است یعنی در عین فراگیری و عمومی بودن دارای یک متد آموزشی است. گروه های مختلف که در این طرح شرکت می کنند در فضای مجازی به سرپرستی یک نفر به آموزش قرآن می پردازند که آن سرپرست آیات را هر هفته برای افراد زیرمجموعه خود ارسال می کند؛ در واقع افراد شرکت کننده در این طرح تحت سرپرستی یک نفر به عنوان مربی یا استاد مورد آموزش های فراگیر قرار می گیرند و در طول یک هفته از افراد سوال می شود. در طول یک هفته استاد راهنما روز شنبه آیه منتخب را ارسال می کند، روز یکشنبه تفسیر آیه مد نظر برای شرکت کننده ارسال، روز دوشنبه حدیثی در خصوص آن آیه برای فرد ارسال می شود، سه شنبه داستان منتخبی از آن آیه مد نظر برای مخاطب ارسال می شود، چهارشنبه یک شعر در رابطه با آیه مد نظر هفته برای فرد انتخاب و ارسال می شود و پنج شنبه بحث آزاد در خصوص آن آیه صورت می گیرد که به بحث آزاد می توانند به برداشت های فرد در خصوص آیه، نکاتی که در زندگی با آنها در تماس بوده، نقاشی، کارهای هنری و گرافیکی هر کس به سلیقه خود در بحث آزاد انجام می دهد و این فعالیت ها در گروه های مجازی برای استفاده گروه های مختلف انعکاس داده می شود. در واقع گفتمان سازی و فرهنگ سازی هر هفته در گروه های مجازی بین اعضا ایجاد می شود.

نحوه گرفتن آزمون از شرکت کنندگان طرح ملی آیات زندگی چگونه است؟

در پایان هر ماه از کسانی که یک سطح همه مراحل را به خوبی سپری کرده اند، آزمون گرفته می شود و به کسانی که یک سطح را به پایان برسانند و 40 آیه را فرا بگیرند، گواهینامه پایان سطح داده می شود. پایان هر سطح حدود 10 ماه است البته کسانی که هفته ای دو آیه فرا بگیرند در پایان پنج ماه گواهینامه سطح خود را دریافت می کنند.

کتاب راهنمایی برای طرح ملی آیات زندگی طراحی شده که در آن این موارد آورده شده است، البته این کتاب مخصوص مربیان و اساتید منتشر شده که در اختیار آنها قرار می گیرد البته احتمال دارد در آینده نزدیک به دلیل استقبال از این طرح در فضای مجازی نیز به صورت کتاب دیجیتال از سوی موسسه بیت الاحزان قرار گیرد.

14 هزار نفر در این طرح کار می کنند. بسیاری از خانواده ها را داریم که در فضای مجازی با تشکیل گروه های مختلف هر هفته یک آیه از آیات زندگی را در میان خود طرح می کنند و با بحث در خصوص مفهوم آن آیات دانش قرآنی خود را افزایش می دهند. اجرای طرح ملی آیات زندگی به این شکل در میان خانواده ها باعث گسترش پیوندهای خانوادگی و افزایش اطلاعات قرآنی و استحکام روابط خانوادگی و در نهایت اشاعه سبک زندگی قرآنی و اسلامی می شود. امیدواریم آحاد مردم و خانواده ها با راه اندازی گروه های اینچنینی به ما در راستای اهداف مان کمک کنند.

علاقه مندان برای شرکت در طرح ملی آیات زندگی چگونه و از چه طریقی می تواننند در آن شرکت کنند؟

کسانی که می خواهند در طرح ملی آیات زندگی شرکت کنند، می توانند به صورت رسمی به سایت بیت الاحزان به آدرس www.beytolahzan.ir مراجعه و طرح ملی آیات زندگی را انتخاب و به عنوان میزبان طرح ملی آیات زندگی ثبت نام کنند. بعد از ثبت نام همکاران ستاد طرح ملی آیات زندگی با این افراد تماس می گیرند و راهنمایی های لازم به آنها داده می شود.

طرح ملی آیات زندگی به صورت رایگان برگزار می شود و هیچ هزینه ای از شرکت کنندگان دریافت نمی شود. هم اکنون سطح یک و دو طرح ملی آیات زندگی در حال اجرا است البته این طرح از سال گذشته به صورت آزمایشی کار خود را آغاز کرده اما امسال به صورت جدی از سوی موسسه قرآنی بیت الاحزان به آن پرداخته شده است. علاقه مندان به شرکت در این طرح می توانند با حجت الاسلام علی اصغر همتی،‌ دبیر اجرایی طرح ملی آیات زندگی با شماره تماس ۰۹۱۷۸۲۳۱۹۵۳ تماس بگیرند.

ستاد هماهنگی کانون های فرهنگی و هنری مساجد کشور و معاونت قرآن وزارت ارشاد در راستای اجرای طرح ملی آیات قرآن چه کمکی را به موسسه قرآنی بیت الاحزان حضرت زهرا(س) می کنند؟ 

در بحث اجرای طرح ملی آیات زندگی با دو مجموعه هماهنگی های لازم صورت گرفته است که اولین مجموعه که با آنها به توافق رسیده ایم برای اجرا، ستاد هماهنگی کانون های فرهنگی و هنری مساجد کشور است و همین طور معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد. قرار است با همکاری این دو نهاد قرآنی طرح ملی آیات زندگی را اجرا کنیم و البته در صورت تصویب این طرح در کمیسیون تبلیغ و ترویج معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد است و تصویب نهایی در شورای توسعه فرهنگ قرآن کشور، طرح ملی آیات زندگی به عنوان طرح ملی و عمومی حفظ، ترجمه، تفسیر و تدبر قرآن معرفی و اجرا شود. پیش بینی ما برای مراحل بعدی این است که همه ارگان ها و دستگاه های متولی در اجرای این طرح ورود داشته باشند و طرح ملی آیات زندگی به عنوان برنامه منسجم ملی حفظ قرآن در کشور اجرا کنند.