ضرورت راه‌اندازی شورای هماهنگی نهادهای فرهنگی/ عملکرد مجموعه‌های فرهنگی در سال‌های اخیر قابل دفاع نیست

خبرگزاری شبستان _ اهواز، یکی از مهم‌ترین مسائلی که همواره با آن مواجه هستیم مشکلات فرهنگی و اجتماعی در جامعه است که متاسفانه روز به روز بر آنها افزوده می شود و و با وجود نهادهای مختلف فرهنگی هنری در جامعه اما نیازمند شورایی متمرکز به عنوان متولی امر فرهنگ جهت هماهنگ کردن برنامه‌های فرهنگی و جلوگیری از جزیره ای کار کردن مجموعه های فرهنگی هستیم.

به منظور بررسی بیشتر وضعیت مجموعه های فرهنگی و اجتماعی گفت وگویی با «حجت الاسلام فائز فائزی» معاون فرهنگی اجتماعی و رئیس امور قرآنی اداره کل اوقاف و امور خیریه خوزستان انجام دادیم که مشروح آن را در ذیل می خوانیم.

شبستان: وضعیت فعالیت مجموعه ها و نهادهای فرهنگی در جامعه چگونه است؟

حجت الاسلام فائزی: در ابتدا باید عنوان کنیم در صورتی که دستگاه های متولی فرهنگ باهم هماهنگ باشند باعث هم افزایی و همگرایی در مسائل مختلف به ویژه فرهنگی می شود و امورات فرهنگی با یک مدیریت ویژه و صحیح و همچنین دقیق تری پیگیری و انجام خواهند شد.

امروز با حجم بسیار بالایی از هنجارها و معضلات فرهنگی و اجتماعی روبه رو هستیم که روز به روز بر تعداد آنها افزوده می شود، اگر خواهان مقابله صحیح و اصولی با این معضلات و مشکلات فرهنگی هستیم لازم است که دستگاه های فرهنگی تحت یک برنامه خاص و منظم اقدامات مختلف خود را انجام دهند.

به عنوان مثال نهادهایی همانند اوقاف، سازمان تبلیغات، فرهنگ و ارشاد اسلامی، بسیج و ... همواره اقدام به برگزاری برنامه های ملی و مذهبی را در جامعه می کنند که اگر به شمایل کلی این برنامه ها نگاه کنیم مشخص می شود بسیاری از این برنامه ها در موازات یکدیگر بوده اند.

شبستان: برای افزایش کیفیت فعالیت ها و اقدامات نهادها و مجموعه های فرهنگی چه اقدامی باید صورت گیرد؟

حجت الاسلام فائزی: امروزه بیش از پیش ضرورت راه اندازی و ایجاد یک شورای متمرکز هماهنگی نهادها و سازمان های فرهنگی احساس می شود، تشکیل این شورا تاثیر بسیاری در یکپارچه سازی فعالیت های فرهنگی در جامعه خواهد داشت و از موازی کاری جلوگیری می کند.

این شورا می تواند سالانه برنامه ها و اقدامات فرهنگی در جامعه را دسته بندی کرده و هر مجموعه را متولی بخش خاصی از آن کند، به طور مثال ما در سبک زندگی اسلامی وقتی به بیلان کاری اداارت توجه می کنیم همه این طرح ها را برگزار می کنند اما نتیجه ای که باید در سطح شهر دیده را نمی‌بینیم.

راه اندازی شورای هماهنگی نهادها و سازمان های فرهنگی می تواند نقش یک ناظر را در برگزاری اقدامات فرهنگی در جامعه داشته باشد، بدین شکل وقتی به مجموعه دستور داده می شود که در سال جاری باید موضوع حجاب را پیگیری کند نتیجه این کار نیز باید از آن مجموعه خواسته شود و به همین نحو در سایر موضوعات میان همه مجموعه های فرهنگی تقسیم بندی مناسبی بر اساس ظرفیت ها و توانایی ها صورت گیرد.

شبستان: یکی از مهمترین انتقاداتی که به مجموعه های فرهنگی می شود این است که کار فرهنگی را پیگیری نمی کنند و تنها به ارائه یک گزارش اکتفا می شود به نظر شما راهکار این مسئله چیست؟

حجت الاسلام فائزی: در چند وقت اخیر خوشبختانه دستگاه قضا در کشور اقدامات بسیار ارزشمندی در زمینه دستگیری مقسدان اقتصادی و مدیریتی ارائه داده و در استان خوزستان نیز به صورت جدی به مسئله فاضلاب ورود کرده و نتایج مطلوبی حاصل شد.

دستگاه قضا در پیگیری خود به دنبال افرادی بود که از وظایف خود تخطی و ترک فعل کرده بودند و همین عدم انجام وظایف محوله باعث بروز بحران در استان خوزستان شد که خوشبختانه اکنون مراحل قانونی خود را طی می کند، اما در موضوعات فرهنگی اینگونه نیست زیرا متولی خاصی برای موضوعات فرهنگی مختلف وجود ندارد و همین امر سبب می شود که هیچ گاه هیچ دستگاهی نسبت به ترک فعل فرهنگی بازخواست نشود.

با توجه به اینکه هزینه های هنگفتی برای فعالیت های فرهنگی و اجتماعی تخصیص داده می شود اما به دلیل نبود هم پوشانی و هم افزایی میان مجموعه های فرهنگی پراکنده کاری صورت می گیرد و این پراکندگی باعث می شود اهداف فعالیت های فرهنگی به درستی در جامعه تحقق نیابند؛ قطعا راه اندازی یک شورای متمرکز می تواند بسیاری از ناهماهنگی ها و موازی کاری ها را بر طرف کند.

شبستان: آیا اقدامی برای همسو کردن نهادها و مجموعه های فرهنگی در جامعه صورت گرفته است؟

حجت الاسلام فائزی: یکی از مهم ترین مشکلاتی که همواره با آن مواجه بودیم موضع گرفتن مجموعه های فرهنگی برای ادغام و همسو کردن فعالیت ها بوده و این در حالی است که همه می دانند اگر دستگاه های فرهنگی با یکدیگر ادغام و فعالیت های هدفمند داشته باشند هم مدیریت کار افزایش یافته و هم رصد فعالیت ها و شناخت نقاط ضعف و قوت بیشتر می شود.

برای این مهم می توان متولیان مسجد را مثال زد، بعضا مشاهده می شود که 20 الی 23 نهاد خود را متولی امر مسجد می دانند در حالی که تنها متولی مسجد هیئت امنا بوده که متشکل از امام جماعت، پایگاه بسیج و تعدادی از معتمدین است و دستگاه ها و نهادهایی که با عنوان های مختلف از نهادهای هلال احمر تا مجموعه های خیریه و ... می خواهند در مسجد فعالیت کنند باید زیر نظر هیئت امنا فعالیت خود را داشته باشند.

امروزه شاهد هستیم که برخی دستگاه ها برنامه هایی را ارائه می کنند که بستر اجرای آن مسجد است، این موضوع باید شفاف سازی شده و به همگان اعلام شود که برای برگزاری و اجرای طرحی در مساجد باید از کانال هیئت امنا اقدام شود.

شبستان: نقش مساجد در فعالیت های فرهنگی چیست و آیا امتیاز بندی و سطح بندی برای مساجد وجود دارد؟

حجت الاسلام فائزی: مساجد حتما باید سطح بندی شوند و دلیل آن این است که برخی مساجد هستند که در کلان شهری فعالیت کرده و از نظر فرهنگی یک شهر را پوشش می دهند و همچنین برخی مساجد هستند که به صورت استانی فعالیت می کنند قطعا لزوم سطح بندی برای شناسایی مساجد فعال وجود دارد.

تعداد نوجوانان، دانشجویان، طلبه ها، اقشار نخبه و ... در سطح بندی بسیار تاثیر گذار است در صورتی که مساجد دسته شده و اگر دستورالعمل معینی برای فعالیت های در مسجد ارائه شود آن زمان می توانیم تنها یک متولی برای مسجد معرفی کرد و همه فعالیت ها از کانال آن انجام شود.

راه اندازی شورای هماهنگی نهادها و سازمان های فرهنگی می تواند نقش تاثیرگذاری در دسته بندی مساجد داشته باشد، این شورا می تواند دستورالعمل ها و اقدامات لازم را به صورت کتابچه تهیه کرده و به هیئت امنا تحوبل دهد تا اعضای هیئت امنا بتوانند با دقت بیشتری بر فعالیت های مسجد نظارت کنند.

از نکات دیگری که باید به آن توجه داشت این است که باید اجرای فعالیت فرهنگی را در اختیار مردم قرار داد، با توجه به اینکه مسجد مکانی مردم محور است این نقش را می تواند به خوبی ایفا کند، این در حالی است که مدیریت کلان برنامه های فرهنگی توسط شورای هماهنگی راهبری شده و اجرای آن در اختیار مساجد و مردم باشد.

اکنون مجموعه به صورت مستقل پاسخگوی اتفاقات درون مسجد نیست و اگر اتفاقی در مسجد رخ دهد کسی پاسخگو نیست و دلیل آن این است که نهادهای مختلفی اکنون در مسجد فعالیت دارند و تنها راه برون رفت از این معضل این است که مجموعه ها و نهادهای فرهنگی امورات مساجد را از طریق هیئت امنا پیگیری کنند.

به نظر بنده دستگاه ها همسو باید ادغام شوند اگر این اتفاق صورت نگیرد و سیاست های سالانه یکی نشود اقدامات فرهنگی در جامعه نتیجه بخش نخواهد بود هرچند که تاکنون زحمات و تلاش های فراوانی صورت گرفته اما عملکرد مجموعه های فرهنگی در سال های اخیر قابل دفاع نیست.

شبستان: وضعیت جامعه قرآنی و فعالیت های قرآن در استان خوزستان چگونه است؟

حجت الاسلام فائزی: در موضوعات قرآنی همانگونه که مشخص است اتحادیه موسسات قرآنی، سازمان اوقاف، وزارت ارشاد در فعالیت دارند و هزینه های بسیار خوبی را صرف فعالیت های قرآنی می کنند اما وقتی وارد جامعه قرآنی می شویم می بینیم که نارضایتی در جامعه قرآنی فراوانی است.

اگر با مجموعه های قرآنی صحبت شود متوجه می شویم که برای برگزاری یک کلاس آموزشی و ... تا چه اندازه با مشکل مواجه هستند و تنها دلیل این نارضایتی در جامعه قرآنی این است که آن هزینه های هنگفت قرانی در دستگاه های مختلف خرد شده و هزینه های ناچیزی باقی می ماند.

به طور مثال سازمان اوقاف و امور خیریه متولی برگزاری یکی از مهم ترین رویدادهای قرآنی جهان اسلام است اما در خصوص برگزاری کلاس های آموزشی و کارورزی برای شرکت کنندگان اعتباری ندارد تا بتواند شرکت کنندگان خود را برای مسابقات تقویت کند اما در مقابل می بینیم که برخی دستگاه ها اعتبارات مطلوبی را دارند و همچنین ساختمان های خوبی را ایجاده کرده اند اما از آنها استفاده لازم برده نشده است.

بنابراین اگر خواهان این هستیم که در موضوعات مختلف مذهبی و فرهنگی و قرآنی با مشکل روبه رو نشویم ابتدا باید شورای هماهنگی نهادها و سازمان های فرهنگی ایجاد شده و در مرحله دوم مسئولان کشوری و همچنین نمایندگان مجلس در نحوه فعالیت های فرهنگی جامعه بازنگری صورت دهند.