به گزارش خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، حضرت فاطمه(س) در طول زندگي كوتاه خود به عنوان دختر، همسر و مادر در شرايط و موقعيت هاي مختلف برخوردهاي بسيار آگاهانه و هوشمندانه اي داشت و همواره ياوري بي همتا براي حراست از ارزشهاي اسلامي بود.ترويج حجاب و صيانت از كرامت انساني زنان از پيامهاي الگوي رفتاري حضرت فاطمه زهرا(س) است كه بايد زنان مسلمان به ويژه زنان ايران به آن توجه داشته باشند و در جامعه امروز كه تمام زنان هر كدام به نحوي در جامعه مشغول به كار و فعاليت هستند با حفظ ارزشها به فعاليتهاي خود ادامه دهند تا حرمت و احترام زن در جامعه حفظ شود. لذا در این خصوص با حجت الاسلام «علیرضا نظری خرم»، پژوهشگر و مبلغ حوزه علمیه گفت و گویی انجام دادیم که مشروح آن در ادامه تقدیم حضورتان می شود.
مهمتریت درسی که ما می توانیم از ماجرای فدک حضرت فاطمه (س) بگیریم چیست؟
شناخت این شخصیت کامل و این بانوی بزرگوار نیازمند تأمل، مطالعه و بررسی گسترده‌ای است تا سبک زندگی صحیح را از ایشان بیاموزیم، همه ما انسان ها در زندگی شخصی و اجتماعی خود با مشکلات زیادی مواجه می شویم. برای حضرت فاطمه (س) نیز مسایلی مانند ماجرای فدک رخ داد که می توانیم از همین مسئله فدک برای حل مشکلات خود الگو بگیریم و راه درست را انتخاب کنیم. یکی از اقدامات ناپسند ابوبکر گرفتن فدک از حضرت فاطمه (س) بود. فدک منطقه ای بین خیبر و مدینه بود و همه ساکنان اش یهودی شمرده می شدند. پس از پیروزی مسلمانان بر یهودیان اهالی فدک با پیامبر اکرم (ص) مصالحه کردند که اجازه دهند نصف خیبر را در اختیار داشته باشند و نصف دیگر از آن مسلمانان باشد. بدین ترتیب یهودیان در سرزمین خود باقی ماندند تا هر ساله نصف درآمد خیبر را به مدینه ارسال کنند و با توجه به اینکه طبق آیات قرآن کریم هر چیزی که بدون جنگ و لشکرکشی به دست بیاید، انفال صاحب آن می شوند و از آن خدا و رسول خداست. خداوند هم در سوره انفال خطاب به پیامبر اکرم (ص) فرمودند: از تو درباره انفال سوال می کنند. بگو انفال مخصوص خدا و پیغمبر است لذا فدک طبق آیه انفال ملک شخصی پیامبر اکرم (ص) محسوب شد. پیامبراکرم (ص) هم آن را به فاطمه (س) واگذار کردند. تا زمانی که پیامبر اکرم (ص) در قید حیات بودند، حضرت فاطمه (س) در فدک کشاورزی می کردند و عایدات حاصل از آن را به فقرای بنی هاشم می دادند، اما بعد از رحلت ایشان ابوبکر آن را از تصرف دختر پیامبر اکرم (ص) خارج کرد و گفت این برای مسلمانان است.
حضرت فاطمه (س) بسیار ناراحت شدند و برای دفاع از حق خود خطبه فدکیه را در مسجد النبی ایراد کردند، سپس با ناراحتی به منزل برگشتند و با توجه به اینکه تحت تاثیر حوادث اخیر رخ داده قرار گرفته بودند، وقتی به منزل بازگشتند دیدند، حضرت علی (ع) در گوشه ای نشسته اند، با دلخوری خطاب به امیرالمومنین (ع) فرمودند: ای پسر ابی ابن ابیطالب چرا مانند جنین در شکم مادر که پرده نشین است، پرده به خود پیچیدی. تو همان علی هستی که در میدان نبرد گرگ ها را شکار می کردی. حال چه شده خانه نشین شده ای؟ سخنان فاطمه یک مقدار پرخاش آمیز بود. حضرت علی (ع) نگاهی به فاطمه (س)انداخت و با سخنان آرامش بخش فرمود: ای دختر برگزیده عالم، ای یادگار نبوت آن چیزی که خداوند برایت در نظر گرفته به مراتب بالاتر از آن چیزی است که تو را از آن محروم کردند. این سخن امیرالمومنین (ع) مانند مرهمی بر قلب فاطمه (س) نشست.حضرت فرمودند: پس در راه خداوند شکیبا باش و بگو خدا مرا بس است و خود را آرام کن. حضرت زهرا (س) با این سخن حضرت علی (ع) آرام گرفت و بلافاصله گفت «حسبی الله»؛ بنابراین این مقام رضا و تسلیم حضرت فاطمه (س) در برابر پند و اندرز امام زمان و ولی خود برای همه ما درس آموزنده ای است که باید وقتی در شرایط سخت و دشوار قرار می گیریم از آن الگوبرداری کنیم و ببینیم در آن شرایط دشوار ولی زمان ما چه راهی را برای هدایت پیشنهاد می کنند تا ما هم از آن پیروی و تبعیت کنیم.
با وجود اینکه دل حضرت علی (ع) هم به دلیل حوادث رخ داده پر بود،فرمودند: من همانند کسی هستم که خاشاکی بر چشم و استخوانی در گلویش است، ولی وقتی صلاح و مصلحت اسلام ایجاب می کند باید بنا به ملاحظاتی خویشتن دار باشم و آرامش خود را از دست ندهم؛ بنابراین حضرت فاطمه (س) با این تربیت عملی از امام زمان خود به همه ما آموخت که احیانا اگر در شرایط سخت در حق ما اجحاف شد به خاطر خداوند و به خاطر مصلحتی بالاتر که پروردگار برای ما در نظر گرفته است سکوت، تحمل و بردباری را در پیش بگیریم ، بنابراین در عین حال که خطبه فدکیه مسیری برای شناخت حضرت زهرا( س)محسوب می‌شود، صفات و خصلت‌های آن حضرت نیز ما را با سیره و سبک زندگی الهی ایشان آشنا می‌کند.
چرا حضرت فاطمه (س) را هانیه لقب داده‌اند؟
یکی از القاب حضرت فاطمه (س) هانیه به معنای عطوفت، مهربانی و دلسوزی است. مهربانی و دلسوزی این بانوی بزرگوار نسبت به پدر و خانواده خود از بدیهیات است. بهترین زن در دین مبین اسلام زنی است که نسبت به شوهر و فرزندان خود علاقه مند و دلسوز باشد، چون حضرت فاطمه (س) در این زمینه بی مانند بودند از سوی پدر بزرگوارشان لقب «هانیه» را دریافت کردند. علاقه حضرت فاطمه (س) به همسرشان در حد فداکاری بود تا جایی که جان خود را نیز فدای امیرالمومنین (ع) کردند. روزی که دشمنان به زور وارد خانه حضرت فاطمه(س) شدند تا حضرت علی (ع) را به اجبار برای بیعت به مسجد ببرند، کسی با فاطمه (س) کاری نداشت، ولی چون فاطمه (س) دیدند که شوهر و امام زمان اش در معرض هتک حرمت قرار گرفته است، جان خود را سپر بلای امام زمان خود کردند و با پهلوی شکسته و فرزند سقط شده به منظور دفاع از حریم ولایت و امامت راهی مسجد شدند و با سر دادن ناله و فغان گفتند، که دست از سر پسر عموی من بردارید. این ماجرای بسیار دردناک و کمرشکنی بود که پیامبر اکرم (ص) نیز خبر نوید را داده بودند و عاملان و دست اندرکاران این ماجرا را لعن و نفرین کرده بودند؛ بنابراین این دلسوزی و مهربانی حضرت فاطمه (س) باید سرلوحه زندگی ما قرار گیرد و نسبت به همسر، فرزندان، امام زمان و ولی فقیه خود هانیه باشیم.
الگوهای عملی و رفتاري حضرت فاطمه زهرا(س) برای زنان امروز جامعه چیست؟
مرحوم مجلسی در کتاب بحارالانوار نقل می کند،فرد نابینائی اجازه خواست که به منزل فاطمه(س) وارد شود، وی خود را از او پوشیده داشت رسول خدا(ص) به او فرمودند: چرا خود را پوشیده داشتی در حالى که او نابیناست و تو را نمی بیند؟ عرض کرد: اگر او مرا نمی بیند من او را می بینم، وقتی من نزدیک او باشم بوی مرا استشمام می کند؛ اینجا بود که پیامبر اکرم (ص) فرمودند: گواهی می دهم که فاطمه پاره تن من است. این عقیده فاطمه زهرا(س) است که در برابر مردان بیگانه و نامحرم چگونه حریم را نگه دارند و از اختلاط و معاشرت و برخورد با مردان نامحرم چگونه پرهیز کنند.ما در شرایطی زندگی می کنیم که حجاب، عفت و حیا در جامعه ما کمرنگ شده است لذا ترويج حجاب و صيانت از كرامت انساني زنان از پيامهاي الگوي عملی و رفتاري حضرت فاطمه زهرا(س) است كه بايد زنان مسلمان به ويژه زنان و دختران ما به آن توجه داشته باشند.
حضرت فاطمه(س) چگونه از حریم ولایت و امامت دفاع کردند؟
حضرت فاطمه (س) در حوزه عبادت،رسیدگی به خانواده، همسرداری، فرزندداری، اهتمام به پدر بزرگوارشان، توجه به همسایگان و فقرا یک الگوی نمونه هستند، هم در روایات شیعه و هم سنی داریم که حضرت فاطمه (س) نقش خاصی در شکل گیری شخصیت اجتماعی امیرالمومنین (ع) داشتند،تا زمانی که حضرت فاطمه (س) در قید حیات بودند، مردم به علی (ع) احترام ویژه ای قایل بودند، ولی بعد از شهادت ایشان مردم از امیرالمومنین (ع) روی برگرداندند. ما امروز در جامعه ای زندگی می کنیم که بسیاری از شاخصه های اسلامی در آن وجود دارد. مهمترین این شاخصه ها وجود حاکم و حکومتی است که جهت گیری، آرزو و آمالش حرکت در مسیر اهل بیت (ع) و دین مبین اسلام می باشد و نکته قابل توجه این است که ما هم می توانیم برای حاکم خودمان چنین نقشی ایفا کنیم.
ما باید آبرو، عزت و احترام برای حاکم و امام زمان خود قایل باشیم، همان گونه که حضرت فاطمه (س) چنین نقشی را ایفا کردند. هرچند حضرت علی (ع) آبرومند بودند ولی نکته اینجاست که حضرت فاطمه (س) به گونه ای رفتار کرده بودند که موجبات شخصیت و آبرومندی امیرالمومنین (ع) را فراهم کرده بودند؛ بنابراین تا زمانی که حضرت فاطمه (س) در قید حیات بودند، مردم حرمت و احترام حضرت علی (ع) را به خوبی حفظ می کردند. آیا ما هم می توانیم امروزه به گونه ای زندگی کنیم که با روش، منش و رفتار خود توجه مردم را نسبت به ولی فقیه و حاکم خود جلب کنیم؟ در حال حاضر در جامعه ما شخصیت ها و الگوهای زیادی وجود دارد که ما می توانیم آنها را سرلوحه و الگوی زندگی خود قرار دهیم که سردار سلیمانی که خود به تنهایی یک مکتب بود، یکی از این الگوها می باشد که با پیروی از آنها می توانیم موجبات آبرو برای اسلام و ولی فقیه زمان خود فراهم کنیم.
چگونه باید الگوهای فرهنگ فاطمی را متناسب با نیاز امروز جامعه نهادینه سازی کنیم؟
برای عینیت بخشی و عملیاتی کردن این مسئله ما باید ابتدا شخصیت حضرت فاطمه (س) را به خوبی بشناسیم و یک معیارهای کلی از زندگی این بانوی بزرگوار را که قابل تطبیق به همه زمان ها باشد را برداشت کنیم و آنها را با معیارهای زمان خود تطبیق دهیم؛ مثلا همسرداری حضرت اختصاص به زمان خاصی ندارد. ما می توانیم از زندگی و شخصیت این بانوی بزرگوار برداشت کنیم و آن را به پهنای تاریخ گسترش دهیم؛
هرچند نسبت به گذشته حجاب در جامعه ما کمرنگ شده است ولی من تردیدی ندارم که امروزه بخش زیادی از جامعه ما را زنان فاطمی تشکیل می دهند. بانوان شاغل زیادی در بیمارستان ها، دانشگاه ها و اماکن عمومی داریم که علاوه بر رعایت عفاف و حجاب، رسالت و وظیفه خود را هم به خوبی انجام می دهند. در گذشته زنان نقش خیلی تعیین کننده و تاثیر گذاری در جامعه نداشتند و فقط به وظایف خانه داری خودشان که البته مهمترین نقش زناهاست، عمل می کردند، ولی امروزه شاهد حضور حداکثری آنها در عرصه های سیاسی و اجتماعی هستیم، پس ما در ابتدای راه نیستیم، مادارن شهداء نمونه های بارز زنان فاطمی هستند که با تربیت دینی فرزندان خود 8 سال در برابر دشمن جنگیدند و در نهایت هم به شهادت رسیدند.
نظر شما