به گزارش خبرگزاری شبستان در کرمانشاه، وقف یکی از برترین مصادیق احسان و نیکوکاری است که در سامان دهی زندگی فردی و اجتماعی، نقش فراوانی دارد. این سنت حسنه که از پیامبر و ائمه(ع) برای ما به یادگار مانده است، از عوامل اثرگذار شکوفایی تمدن و پیشرفت در عرصه های گوناگون جوامع اسلامی به شمار می رود.
ازاین رو، وقف می تواند در جنبه های گوناگون حیات اجتماعی و فردی انسان، مانند فرهنگ، اقتصاد و دیگر عرصه ها، نقش سازنده ای داشته باشد و فرهنگ «وقف» یکی از سنت‌های حسنه اسلامی است که درباره ثواب و فضیلت آن بسیار زیاد در منابع فقهی یاد شده تا حدی که از آن بنام صدقه جاریه نام برده می شود.
همچنین، وقف یکی از عمده‌ترین زیرساخت‌های اقتصادی جهان اسلام و از ارزش‌های مطرح شده در جهان‌بینی دینی است که مورد توجه مردم قرار گرفته است. و یکی از راههای کمک به همنوع خود وقف است .
در همین راستا خبرنگار خبرگزاری شبستان در کرمانشاه با حمید خسروانی پور رئیس اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان های اسلام آباد غرب و سرپل ذهاب گفتگویی ترتیب داده که با هم می خوانیم.
معنی لغوی وقف چیست؟مفهوم حبس کردن مال در وقف چیست ؟
وقف در لغت به معني ايستادن و ساكن و حبس كردن است.وقف عبارت است اینکه عین مال حبس و منافع آن تسبیل (جریان یافتن ) شود .مقصود از حبس عین جدا ساختن ملک (فک ملک ) از دارائی مالک و مصمون داشتن آن از نقل و انتقال است .«وقف نگهداشتن اصل ملك و جاري ساختن منفعت است»
یكى از بارزترين مصداق هاى تزكيه، صدقه است و كاملترين مصداق صدقه، وقف است كه به واسطه آن، اصل مال انسان ثابت مى ماند و فرع آن نيز بادوام و ثباتِ آن اصل، جريان خواهد داشت و هيچ صدقه اى چون «وقف» چنين مزيتى جاودانه ندارد.
وقف چند نوع است؟
وقف به اعتبار موقوف علیهم به دو دسته تقسیم می شود. وقف خاص که استفاده‌کنندگان از موقوفه، اشخاص، اقشار یا گروه خاصی‌‌اند؛ همانند وقف مالی که برای استادان یا دانشجویان یک دانشگاه خاص یا دانش‌آموزان یک مدرسه مشخص است.
وقف عام که استفاده کنندگان از آن مال موقوفه، شخص یا گروه خاصی نیستند بلکه وقف برای مصلحت عموم، مانند مساجد، بیمارستان‌ها یا مردم یک شهر است.
اگر قصد واقف جهات عمومى و عام المنفعه بود، وقف عام است مثل وقف بر مساجد و پل ها و قنوات و مدارس یا بر عنوان های عامی که مصداق آن غیر محصور است مانند وقف بر فقرا، و ایتام و طلاب و اگر براى فرزندان و فرزند زادگان باشد، وقف خاص تلقى میشود.
آیا واقف می تواند متولی را عوض نماید؟متولی چه وظایفی و چه اختیاراتی نسبت به موقوفه دارد ؟
کسی که اداره کردن امور موقوفه را بر عهده می گیرد «متولی» محسوب و امر اداره کردن موقوفه را «تولیت» می گویند.
شخصی است که به استناد مفاد وقف نامه، ادارۀ امور موقوفه با اطّلاع یا تصویب وی صورت می گیرد و بر دو نوع است :ناظر استصوابی : تصمیم و اجرائیات متولی باید به تصویب ناظر استصوابی برسد .ناظر اطّلاعی : در واقع این نوع ناظر خیلی قدرت ندارد و بر کارهای متولی نظارت دارد و تنها زمانی که تخلفی دید به حاکم ( مقام قضایی) گزارش می دهد ووظیفه ناظر بازرسی در مال مورد موقوفه است که ناظر بر حسب نوع و نحو نظارت او دو گونه ست .
آیا خرید و فروش وقف جایز است؟
مال موقوفه قابلیت خرید و فروش را ندارد همچنین انجام هر گونه عمل حقوقی که سبب انتقال عین موقوفه به دیگران شود، جایز نیست ولی گاهی شرایط و اوضاع و احوالی پیش می‌آید که برای حفظ نهاد وقف و مصالح موقوف‌علیه، فروش مال موقوفه لازم میشود، از این رو در منابع معتبر فقهی و قانون مدنی ایران در موارد استثنایی، انتقال مال موقوفه مجاز اعلام شده است. بر اساس ماده ۸۸ قانون مدنی، ﺑﯿﻊ وﻗﻒ در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺧﺮاب ﺷﻮد ﯾﺎ ﺧﻮف آن ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺧﺮاﺑﯽ شود، ﺑﻪ ﻃﻮري ﮐﻪ اﻧﺘﻔﺎع از آن ﻣﻤﮑﻦ ﻧﺒﺎﺷﺪ، در ﺻﻮرﺗﯽ ﺟﺎﯾﺰ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻤﺮان آن ﻣﺘﻌﺬر ﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎ ﮐﺴﯽ ﺑﺮاي ﻋﻤﺮان آن ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺸﻮد.
همچنین بر اساس ماده ۸۸ قانون مدنی، ﺑﯿﻊ وﻗﻒ در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺧﺮاب ﺷﻮد ﯾﺎ ﺧﻮف آن ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺧﺮاﺑﯽ شود، ﺑﻪ ﻃﻮري ﮐﻪ اﻧﺘﻔﺎع از آن ﻣﻤﮑﻦ ﻧﺒﺎﺷﺪ، در ﺻﻮرﺗﯽ ﺟﺎﯾﺰ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻤﺮان آن ﻣﺘﻌﺬر ﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎ ﮐﺴﯽ ﺑﺮاي ﻋﻤﺮان آن ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺸﻮد.قابلیت استفاده از عین موقوفه سلب شده است. خواه آن که قابلیت استفاده را ندارد چنانکه مورد وقفی میز و صندلی بوده و شکسته و پوسیده شده است به طوری که نمی توان آن را تعمیر نمود و فقط برای سوزاندن می توان به کار برد و خواه آن که به هیچ وجه نمی توان از آن استفاده نمود چنانکه مورد وقفی ساختمانی است که چندان از هم پاشیده شده که هیچ گونه استفاده از آن نمی توان کرد مگر آن که پی بندی شود و تعمیر شود.
گسترش فرهنگ وقف در چیست؟
گسترش فرهنگ وقف، یکی از عمده‌ترین فاکتورهای انهدام تراکم ثروت در جامعه و ایجاد زمینه مناسب برای رشد ارزش‌های الهی در شکل توزیع عادلانه ثروت، محسوب میشود و در واقعه وقف از پیشرفته‌ترین نهادها و احکام اسلامی است که در جامعه می‌تواند به‌عنوان نمادی از رشد انسانی در تمام زوایا و ابعاد مورد توجه قرار گیرد.
در قرآن مجید آیه‌ای که بر وقف و احکام فقهی آن صراحت داشته باشد وجود ندارد، ولی می توان از باب اولویت با آیات مربوط به «احسان و انفاق»، « قرض الحسنه »، «تعاون» و «صدقه»، به جواز؛ بلکه رُجهان و استحباب آن استدلال کرد. همانطور که می دانید سنت وقف، در میان مسلمانان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و در میان اهل بیت(علیهم‌السلام) بسیار ساری و جاری بوده است.
نظر شما