به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از روابط‌عمومی خانه کتاب و ادبیات ایران، نشست «گفت‌وگو با رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و بنیاد سعدی» از سلسله نشست‌های تخصصی نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران برگزار شد.
نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، جشنی ملی
حدادعادل در ابتدای این گفت‌وگو در خصوص نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران گفت: هرسال چندین بار برای دیدن جدیدترین تالیف‌ها و ترجمه‌ها به این نمایشگاه سر‌می‌زدم، اما امسال به سبب شیوع بیماری کرونا نمایشگاه کتاب برگزار نشد؛ دلم برای آن فضای فرهنگی تنگ شده است.
او نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را یکی از دلخوشی‌های اهل مطالعه دانست و اظهار کرد: علاقه‌مندان به کتاب یک‌سال صبر می‌کردند تا نمایشگاه کتاب برگزار شود. به‌واقع یک تفرج‌گاه فرهنگی برای همه مردم ایران بود و مکرر دیده بودیم که معلمان به همراه دانش‌آموزان و استادان در کنار دانشجویان خود از سایر استان‌ها برای حضور در این نمایشگاه که یک جشن ملی بود به تهران می‌آمدند.
وی در ادامه بیان کرد: همچنین در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، استادان زبان فارسی با تنوع فرهنگی از خارج از کشور دعوت شده و همه با وضع کتاب و زبان و ادبیات فارسی آشنا می‌شدند. به نوعی می‌توان گفت این نمایشگاه، جشن ۱۰ روزه فرهنگی بود. جای نمایشگاه کتاب تهران که یکی از دلخوشی‌های ما بود، خالی است و امیدوارم پس از برطرف شدن کرونا این فضای دوست‌داشتنی دوباره تکرار شود.
او همچنین عنوان کرد: به قول علما، حال که آب نیست، باید تیمم بدل از نمایشگاه کنیم؛ به‌واقع برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب می‌تواند این امر را تا حدی جبران کند. کرونا صدمات زیادی وارد کرده است، اما این که بلاجبار فضای مجازی را وارد زندگی کرد یکی از برکات آن محسوب می‌شود.
کرونا عامل ورود به سپهر سایبری
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره به‌این که گویی کرونا دنیای دیگری را متولد کرده است اظهار کرد: این بیماری امکانات را رشد داده، دست‌ها و ذهن‌ها را فعال کرده تا عادت‌های گذشته را کنار بگذارند و وارد سپهر سایبری و فضای مجازی شوند. به نظر من نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران می‌تواند به‌صورت حضوری برگزار شده و نمایشگاه مجازی در کنار آن اجرا شود و این دو مکمل یکدیگر باشند.
او همچنین عنوان کرد: نمایشگاه کتاب، نمایشگاه زبان و ادبیات فارسی نیز هست، چون نوع آثاری که عرضه می‌شود به زبان فارسی است و این امر قدرت زبان فارسی را آشکار می‌کند؛ در این نمایشگاه است که مترجمان و نویسندگان آثار خود را عرضه می‌کنند. هر نمایشگاهی که برگزار می‌شود فرصتی است برای زبان و ادب فارسی.
وی افزود: بعد دیگر نمایشگاه، جنبه اقتصادی آن است، ما در سال‌های اخیر متوجه شدیم که صنعت نشر در خطر است. این امر از چند طریق پیدا شد، اول این‌که در فضای مجازی بسیاری از آثار ناشران که برای آنها سرمایه‌گذاری کردند بدون اجازه بارگذاری می‌شود و فروش ناشران کم شده و متضرر می‌شوند.
بدون ناشر رابطه مولف با خواننده قطع می‌شود
حدادعادل ضمن مطرح کردن این‌که در حال حاضر تعداد کسانی که به خرید و مطالعه کتاب علاقه دارند آنقدر زیاد نیست که صنعت نشر دوام پیدا کند بیان کرد: مسئولان در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خارج از فضای نمایشگاهی باید به واقعیت‌های تلخ این حوزه توجه کنند؛ باید این را بدانیم که اگر ناشر از بین برود و رونق نداشته باشند رابطه مولف با خواننده قطع خواهد شد.
او در خصوص ترجمه از زبان فارسی به زبان‌های دیگر گفت: ترجمه زین‌سو، لوازمی دارد و مقوله‌ای مهم است. اولا ترجمه خوب، از زبان بیگانه به زبان مادری است؛ یعنی مترجمان موفق کسانی هستند که از زبان دیگری که به آن تسلط دارند به زبان مادری‌شان ترجمه می‌کنند.
وی افزود: به ندرت اتفاق می‌افتد کسی از زبان مادری به زبان دیگر ترجمه کند و بتواند با مترجمان نوع اول رقابت کند. بنابراین برای این که ترجمه زین‌سو رواج پیدا کند باید به آموزش زبان فارسی به دیگران اهتمام داشته باشیم. در بنیاد سعدی راهبردی این چنینی داریم و امیدواریم در مراحل پیشرفته آموزش زبان فارسی به خارجی‌ها به مرحله‌ای برسیم که آنها را با فوت و فن ترجمه از زبان فارسی به زبان دیگر آشنا کنیم.
فارسی، زبان دوم عالم اسلام است
رئیس بنیاد سعدی با اشاره به رشته آزفا، برای روش آموزش فارسی به غیرفارسی‌زبانان، تاکید کرد: همچنین باید در دانشگاه‌ها به عنوان یک رشته بین‌رشته‌ای، بین ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، در دوره‌های ارشد، گرایش‌های ترجمه شکل بگیرد تا عده‌ای درس ترجمه از زبان غیر به زبان مادری یا بالعکس بخوانند. مسائل مدیریتی نیز در این میان مطرح است؛ البته وقتی کتابی را از زبان فارسی به زبان دیگر ترجمه کنیم باید بازار آن را نیز در نظر بگیریم.
او در ادامه بیان کرد: ما مدیر انتشاراتی که بتواند در ایران کتاب منتشر کرده و بفروشد بسیار داریم، اما ایرانی‌هایی که هنرشان این باشد که اثری از زبان فارسی را به انگلیسی، فرانسه، آلمانی، عربی، اردو و غیره ترجمه کنند و در کشورهای دیگر به فروش برسانند و در اختیار مردم قرار دهند اندک هستند؛ این راه طی نشده است و باید آن را ساخت.
غلامعلی حداد عادل در پایان گفت: فارسی، زبان دوم عالم اسلام است و این زبان به برکت انقلاب معرف حرف‌های تازه‌ای نیز هست. در جهان برخی علاقه‌مندند آثاری از ادبیات کهن، ادبیات معاصر و تحولی که با انقلاب اسلامی ایران ایجاد شده را بخوانند و در آن خصوص آگاه شوند؛ این‌ها از طریق ترجمه می‌تواند صورت گیرد.
نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران از اول بهمن آغاز و تا ششم بهمن ماه ادامه خواهد داشت.
نظر شما