رونق اشتغال در ندامتگاه مرکزی بیرجند/ قلب حاج قاسم در دل زندانیان هم می‌تپد!

خبرگزاری شبستان – خراسان جنوبی؛ «صدای بازی بچه ها در کوچه پس کوچه های روستا نشان از جاری بودن زندگی در اینجا دارد، گوشه استان خراسان جنوبی در یکی از شهرستان های مرزی خانواده ای زندگی می کنند که تنها دارایی شان یک خانه گنبدی قدیمی به ارث مانده از پدربزرگ مادری است، «مریم» و « فاطمه» و « محمد» نتیجه زندگی مشترک زوج روستایی است. اما در بین این همه هیاهو و بازی کودکانه، بزرگترین درد این سه طفل معصوم، نگاه کنایه آمیز سایر بچه های روستا است که تمایلی به بازی دادن آنها ندارند، صرف به دلیل یک انگ و برچسبی که این کودکان هیچ تقصیری در آن ندارند؛ «تو بابات زندانی هست»!!! اینها در حالی اتفاق می افتد که هر کدام از این سه فرزندان معصوم به دلیل داشتن مادری باوقار و با ایمان حالا حافظ چند جزء از قران شده اند، فرزند بزرگ خانواده که تنها 13 سال دارد و تاکنون توانسته 5 جز قرآن را حفظ کند و دو فرزند دیگر هر کدام 3 و یک جزء را حفظ کردند».

این حکایت را «رضا سلم آبادی»، مدیر کل کمیته امداد استان از جریان بازدید از خانواده یکی از مددجویان که سرپرست خانواده «زندان» است، نقل می کند. او می گوید: «وقتی برای بازدید از این خانواده وارد منزل آنها شدیم با وجود اینکه خانه قدیمی و خشتی بود اما بوی ایمان و معنویت از فضای خانه به مشام دل می رسید، همه چیز را می شد به راحتی در اینجا دید، خانواده ای که سرپرست آن سال‌ها قبل راهی زندان شده اما به دلیل داشتن مادری با ایمان و مومن توانسته فرزندانی سالم و صالح و حافظ چندین جزء قران تحویل جامعه دهد، بچه هایی که به برکت قران و معنویت سرشار از حافظه و استعداد هستند، اما این خانواده و امثال اینها اکنون به دلیل برچسب «زندانی» که بر روی سرپرست خانواده است، متاسفانه از سوی جامعه مورد بی مهری واقع می شوند، به طوری که ممکن است حتی اقوام و خویشان آنها هم سال به سال سری به آنها نزنند، چه برسد به کودکان هم بازی ...».

امثال این خانواده در سراسر کشور زیاد هستند که سرپرست خانواده مدتی را به دلیل تخلف و یا تحمل جرم باید در زندان به سر ببرد اما زندانی اصلی در این بین خانواده او هستند که باید نگاه کنایه آمیز جامعه را تحمل کنند. مادر این خانواده روستایی می گوید: «من برای اینکه بتوانم درآمدی داشته باشم تا شکم بچه ها سیر باشد، درخواست 10 میلیون تومان وام از یکی از بانک های استان کردم تا با آن چند راس گوسفند بخرم و بعد از پروار کردن با فروش آنها درآمد اندکی داشته باشم، اما متاسفانه هیچ یک از آشنایان و یا اقوام حاضر نشدند ضامن خانواده ما شوند». داشتن یک «دوچرخه» بزرگترین آرزوی «محمد» 7 ساله، حافظ یک جز قرآن است که از بازی نکردن هم سن و سالهایش با او، ناراحت است و می خواهد بازی تک نفره ای داشته باشد.

برایتان زیاد پیش آمده باشد که برخی از کودکان در کنار چهار راه یا جاهای دیگر به تکدی گری مشغول باشند، بچه هایی که این مسیر را یکی از راه‌های امرار معاش خانواده ای بی سرپرست می‌دانند، خانواده ای که پدر به دلایل مختلف اقتصادی و یا معضلات اجتماعی مدتی را برای اصلاح باید در زندان به سر ببرد و یا فرزندانی که به دلیل نگاه منفی جامعه نسبت به خانواده زندانی مجبورند در مدرسه و یا مکان های دیگر که از حال پدر خانوار جویا می شوند، بگویند: «پدرمان در فلان شهر مشغول کار است». اینها همه نشات گرفته از دید منفی جامعه نسبت به خانواده کسی است که ممکن است یکبار به دلایل مختلف مرتکب جرمی شده باشد، است.

مدیرکل زندان ها و اقدامات تامینی خراسان جنوبی برای بررسی این مشکلات و کمک به خانواده زندانیان از مدیران کمیته امداد استان و مراکز خیریه شهرستان بیرجند دعوت کرد تا در بازدید از مراکز اشتغال و کارآفرینی زندان مرکزی بیرجند از نزدیک با اقدامات و فعالیت های زندانیان آشنا شوند و بخشی از مشکلات خانواده های زندانیان را با هم اندیشی مرتفع کنند.

اولین قدم بازدید از کارگاه‌های اشتغالزایی در زندان است، کارگاه‌هایی مانند خیاطی، خراطی، کار با چوب، تراشکاری، ساخت درب و پنجره، کیف و کفش، اصلاح سر و صورت و چندین کارگاه دیگر که در آن زندانیان علاوه بر آموزش مهارت توسط اساتید ماهر و کاربلد، کارگاههایی را برای تولید محصولات دارند که در خارج زندان به فروش می رسد و تمام درآمد آن به حساب شخص زندانی پرداخت می شود.

چرخ اشتغال در زندان می‌چرخد  

اولین کارگاه به تولید کیف مدرسه ای، کیف مسافرتی و کیف های چرم پول مشغول هستند، پنج نفر از زندانیان در اینجا در حال تولید هستند اما از روند فروش و استقبال کم مردم و دستگاههای مختلف از تولیدات زندان گلایه دارند. «ابراهیم زنگنه» مدیر بنیاد تعاون زندانیان استان می گوید: «ما هر تعداد که مراکز خیریه و یا مسئولان کیف مدرسه و سایر محصولات چرمی سفارش دهند با طرح خودشان تولید می کنیم و با قیمتی بسیار پایین تر از بازار با کیفیت بهتر تحویل می دهیم. بسیاری از محصولات تولید شده در این کارگاه‌ها اکنون در فروشگاه «زندگی بهشتی» واقع در طبقه دوم هیات اباالفضلی بیرجند به فروش می رسد.

او به چند نمونه از محصولات تولیدی این کارگاه اشاره می کند و می افزاید:«مثلا این کیف چرم در بازار می دهند حدود 800 هزار تومان اما ما می فروشیم 250 هزار تومان و یا کیف مدرسه ای که بالای 100 هزار تومان است را با قیمت 65 هزار تومان می فروشیم و تمام درآمد آن به حساب زندانی می رود ما فقط قیمت مواد اولیه را از فروش کم می کنیم».

چند متری جلوتر کارگاه درب و پنجره سازی است که به گفته مدیر بنیاد تعاون زندانیان، محصولات تولیدی اینجا با 30 درصد تخفیف در دستمزد به فروش می رسد اما به دلیل عدم شناخت مردم و مسئولان نسبت به ظرفیت ها، استقبالی نمی شود، اولین مشتری این درب و پنجره ها در این بازدید کمیته امداد است که با دستور مدیر کل، بخشی از درب و پنجره خانه های در حال ساخت برای محرومین باید از اینجا تامین شود.

اینجا به دلیل وجود زندانیانی از سراسر کشور در زندان مرکزی بیرجند، شاهد هنرهای متعددی هستیم، جوانی سیستانی به همراه یک جوان کرمانی در کارگاهی مشغول ساختن تسبیح های بسیار زیبا و شکیل با استفاده از هسته خرمای وحشی هستند. او می گوید: « این هنر را در زندان به صورت حرفه ای یاد گرفتم و چنانچه بازار و مشتری باشد، درآمد ان به اندازه ای است که نیازمند به کمک خانواده نباشیم. هر کدام از این تسبیح ها حدود 70 تا 300 هزار تومان به فروش می رود». کارگاه تولید شلوار کردی و ساخت چراغ خواب های بسیار زیبا با استفاده از تخم شترمرغ از دیگر کارگاه‌های این مرکز اصلاح و تربیت است. یکی از جوانان خوش ذوق کاشمری که به دلیل مشکلات اقتصادی مجبور به حمل مواد مخدر شده است، حالا بعد از 9 ماه آموزش در زندان آنقدر حرفه ای شده که از هر انگشتش هنری می بارد. هر گوشه این کارگاه که چشم می اندازیم، تعدادی چراغ خواب با طرح های بسیار زیبا دیده می شود، هر چراغ خواب بین 100 تا 150 هزار تومان بفروش می رسد که خود کمک خرج خانواده است.

قلب حاج قاسم اینجا هم می تپد!

یکی از نکات جذاب و قابل توجه در زندان، دلدادگی و عشق زندانیان به سردار دلها است، در هر کارگاهی هر کس توانسته با هر هنری که داشته به بیاد سردار دلها اثری خلق کرده کند، در اینجا هم بیشتر چراغ خواب ها به حکاکی برو روی آن با عنوان «سردار دلها حاج قاسم عزیز» مزین شده است. مدیر کل زندان های استان می گوید: «شبی که حاج قاسم شهید شد، زندانیان از داغ این عزیز فریاد سر می دادند و ناله می کردند، او در بین همه مردم دوست داشتی بود».

کارگاههای زیادی در این زندان راه اندازی شده که چنانچه حمایت بیشتری از سوی مردم و مسئولان صورت بگیرد، می توان ممر درآمدی برای خانواده زندانی باشد و از طرفی با یادگیری یک حرفه خوب و کسب درآمد، بعد از آزادی از بند، این حرفه را ادامه دهند.

به گفته مسئولان اشتغالزایی سازمان زندان های استان، در حال حاضر بسیاری از افرادی که قبلا در بند بودند در مناطق مختلف شهر مشغول به انجام کارهای خدماتی و تولیدی هستند و بسیار یهم در کار خود موفق و سربلند، اما یک سنگ بزرگ پیش پای زندانیان بعد از آزادی از زندان برای راه اندازی شغل و کارگاه تولیدی، موضوع لزوم داشتن برگه سوء پیشینه برای صدور پروانه کسب است که این باعث شده تا بخشی از زندانیان بعد از آزادی برای راه اندازی کسب و کار با مشکل مواجه شوند.

در پایان این بازدید «رضا سلم آبادی» مدیر کل کمیته امداد امام خمینی(ره) خراسان جنوبی به حمایت ابن نهاد از 764 خانواده زندانی به صورت دائم و 84 خانواده دیگر ذیل تبصره 14 اشاره کرد و گفت: این خانواده ها تمام خدماتی که برای مددجویان کمیته وجود دارد را دریافت می‌کنند.