خبرگزاری شبستان، سرویس فرهنگی، مریم داوری: حضرت فاطمه زهرا(س) در 20 جمادی الثانی متولد شدند. سوره کوثر، آیه تطهیر،آیه اطعام و آیه مودت در شان و فضیلت حضرت زهرا(س) نازل شده است. قالب های رفتاری دخت نبی اکرم(ص) در زمینه عبادت، احترام به پدر و همسر، تربیت فرزند،شجاعت، دفاع از حق و اطلاعت از ولی امر قابل الگو برداری است. در حقیقت حضرت زهرا(س) بهترین الگو در ابعاد زندگی فردی، خانوادگی ، سیاسی و اجتماعی را به زنان و مردان ارایه کردند. به بهانه سالروز ولادت با سعادت حضرت فاطمه زهرا(س) گفتگویی با «حجت الاسلام قطبی» رییس موسسه آموزشی و پژوهشی راه آینده، استاد حوزه و دانشگاه ، نویسنده و پژوهشگر ترتیب دادیم که بدین شرح است:
کمیت آثاری که در مورد حضرت زهرا (س) منتشر شده است را چگونه ارزیابی می کنید؟
الحمدالله آثار زیادی در مورد حضرت زهرا (س) با نگاهی به زندگی کوتاه ایشان از سوی ناشران مذهبی منتشر شده است و کم ناشری داریم که به این حوزه ورود پیدا نکرده باشد. به نظر می رسد باید با نگاهی جدید به زندگی ایشان آثاری نوشته شود. علیرغم پرداخت خوب از سوی ناشران مذهبی اما مغز و پیام زندگی حضرت زهرا (س) تبیین نشده است. این کتاب ها خیلی مشکلی از جامعه حل نمی کنند. نهایت این است که هر ناشر یک کتاب در مورد حضرت زهرا (س) منتشر کند اما هدف این است که این کتاب ها گره گشا و اثرگذار باشد یعنی گره ذهنی، فکری، عملی و اجتماعی باز کند.
کیفیت کتاب هایی که در مورد حضرت زهرا (س) منتشر شده است را چگونه می بینید؟
بنده به تمام کتاب هایی که در این حوزه نوشته شده است، اشراف ندارم. تا جایی که اطلاع دارم بسیاری از علما، اندیشمندان و روشنفکران دینی و غیر دینی به این حوزه ورود پیدا کرده اند و خوشبختانه زوایای جدیدی از زندگی حضرت زهرا(س) را به تناسب روز برای جوامع گشوده اند. حقیقتا در کتابها می بینیم که سبک زندگی و ابعاد مختلف شخصیتی حضرت زهرا(س) منظومه ای نیست. حدیث و روایتی گفته می شود اما نمی دانیم نوع رفتار و برخورد حضرت زهرا (س) نشات گرفته از چیست و این نوع برخورد کجای تفکر دینی ایشان است. بر این اساس قبل از اینکه به ظاهر اعمال و افکار بپردازیم باید به عقبه فکری بپردازیم و این مسئله در کتب مذهبی ما مغفول مانده است. عقبه فکری و تئوری حضرت زهرا(س) که منظومه فکری و نظام منسجمی است که باعث بروز رفتار ایشان شده است را در کتابها نمی بینیم.
به کدام یک از ابعاد زندگی حضرت زهرا (س) خوب پرداخته شده است؟
زندگی حضرت زهرا(س) را می توان به ابعاد معنوی، عبادی، اخلاقی، اقتصادی، سیاسی و تربیتی تقسیم کرد. در سیره اخلاقی و تربیتی در حوزه همسرداری و بچه داری هم با زبان و قلم جدید متناسب با نیاز روز و هم با ادبیات قدیم کتاب های خوبی نوشته شده است. به ابعاد اجتماعی و سیاسی زندگی ایشان عمدتا بعد از انقلاب پرداخته شده است. در چند سال اخیر که مقام معظم رهبری مباحث اقتصادی همچون تولید داخلی و اقتصاد مقاومتی را مطرح کردند شاهد انتشار بعد اقتصادی زندگی حضرت زهرا (س) بودیم.
چه ابعادی از شخصیت و زندگی حضرت زهرا(س) در قالب کتاب مغفول مانده است؟
به عقبه فکری و تئوری حضرت زهرا(س) که منظومه فکری و نظام منسجمی است، نپرداختیم. به نظرم باید از بالا به پایین نگاه کنیم تا متوجه شویم پشت رفتارهای حضرت زهرا (س) عقبه فکری است. اگر زندگی را بر دو نوع مدبرانه و عاقلانه و لذت جویانه تقسیم کنیم، زندگی حضرت زهرا (س) از نوع اول بود. لازمه چنین زندگی حق مداری، اخلاق محوری و نگاه تکلیفی داشتن است. باید جایگاه خود را پیدا کنیم و ببینیم نسبت به خود، خدا و محیط چه وظیفه ای داریم. با این نگاه می شود نوع رفتارهای حضرت زهرا(س) با همسر، پدر، فرزندان و مردم را تحلیل کرد. به عنوان مثال اینکه چرا ایشان در برخی مواقع سکوت می کردند؟ در بعد اخلاقی، تربیتی و عبادی حضرت زهرا (س) کارهای خوبی انجام شده است. باید نگاه ریشه ای مد نظر قرار گیرد تا بتوانیم رفتار ایشان را تحلیل کنیم. به عنوان مثال اینکه چرا ایشان یکه و تنها در زمان خود از ولایت دفاع کردند. وقتی تحلیل ریشه ای داشته باشیم می بینیم که چقدر رفتار ایشان عاقلانه و مدبرانه بوده به طوری که تاثیرش را حتی سال ها بعد بر جای گذاشته است.
آیا کتابی در مورد حضرت زهرا (س) نوشته اید؟
بله. کتابی با عنوان «بانوی بی نشان» را چند سال پیش برای نوجوانان با رویکرد داستان محور در قالب 40 داستان از زندگی حضرت زهرا (س) نوشتم.این کتاب خوشبختانه مورد استقبال خوبی قرار گرفت.
و حرف آخر؟
عصاره خلقت حضرت زهرا (س) است. حدیث قدسی خطاب به پیامبر اکرم (ص) داریم که می گوید« اگر حضرت زهرا را نمی آفریدم تو را نیز نمی آفریدم». این احادیث را تبیین و تفسیر کنیم. فلسفه جهان و خودمان را کشف کنیم در آن صورت زندگی، رفتار و سخنان معنا پیدا می کند. امروزه با بیماری کرونا مواجه هستیم. مسلما در زمان حضرت زهرا (س) نیز گرفتاری ها و مشکلاتی بوده است که کمتر از این بیماری نبوده است. با نگاه عمیق به زندگی ایشان می توان نسخه هایی استخراج کرد که مشکل گشای مشکلات هر دوره از زندگی ما باشد.
نظر شما