خبرگزاری شبستان_ رشت، مائده اسفندمز: دیگر کمتر کسی است که نداند صنایع بزرگ که زمانی مایه فخر و مباهات گیلانی ها بودند و آینده اشتغال جوانان این استان را بیمه می کرد، سالهاست که تعطیل شده اند و از آن ها چیزی جز تلی از دستگاه های اسقاطی یا خرابه ای از سالن ها و انبارهای آن ها به جای نمانده است. هرچند حوادث غیرمترقبه ای مانند برف سنگین سال ۸۳ یکی از بهانه های اصلی برای ورشکستگی و تعطیلی این صنایع طی دو دهه اخیر عنوان می شود اما شاید نگاه و همتی جدی برای ممانعت از تعطیلی آن ها طی سال ها از سوی مدیران و مسئولان در جایگاه های مختلف نبود.
*قصه پرغصه صنایع پوشش گیلان
کارخانه پوشش که در سال ۱۳۵۲ توسط حاج محمدتقی برخوردار تاسیس شد، شامل چرخه زنجیره کامل تولید از کشت و تولید نخ تا بافندگی انواع پارچه و حوله و مخمل بود. کارخانه ای که زمانی بین سه هزار و ۵۰۰ تا چهار هزار و ۵۰۰ نفر در زنجیره آن مشغول به کار بودند و از آن به عنوان قطب ریسندگی خاورمیانه یاد می شد. با وجود دوران طلایی کارخانه پوشش در دهه های متمادی، این کارخانه در دهه ۸۰ روزهای ناخوشایندی را از سر گذراند.
واگذاری کارخانه پوشش با حدود یک هزار و ۸۰۰ کارگر باقیمانده در آن به بخش خصوصی، موجب شد طی سه سال با بارش برف سنگین سال ۸۳، کارخانه به تعطیلی برسد و حراج اموال کارخانه و خسارت به سالن های آن تا زدوخوردهای متعدد بین کارگران و مالک و بیش از پنج سال کش و قوس های قضایی و تملک کارخانه با وسعت ۸۵ هکتار توسط یک شرکت هلدینگ بورسی تنها گوشه ای از داستان پرفراز و نشیب کارخانه پوشش است که زمانی اعتبار صنعت گیلان و از بزرگترین کارخانجات ریسندگی خاورمیانه بوده است.
پس از واگذاری پوشش به شرکت آتیه دماوند، این شرکت درصدد برآمد که طرح های مختلفی برای صنعت نساجی استان اجرایی کند. به همین منظور سه سال پیش( به عبارت بهتر ۱۴ سال پس از تعطیلی کارخانه) این شرکت از طرح مطالعاتی خبر داد که برای کارخانه پوشش به شورای برنامه ریزی استان گیلان ارائه شده و شامل ۶ پیشنهاد بود.
این پیشنهادهای سرمایه گذاری شامل ایجاد بندر خشک، ایجاد فضای نمایشگاهی دائمی، ایجاد انستیتو نساجی، ایجاد صنایع تبدیلی و شرکت های دانش بنیان و طرح های گردشگری برای اراضی پوشش بود که به شورای برنامه ریزی استان اعلام شده است.
در آن زمان، تاکید بر این پیشنهادات به حدی بود که اطمینان خاطر داده شد مطالعات فوق بر اساس اسناد بالادستی استان و حتی اسناد ملی تدوین شده و در صورتی که شورای برنامه ریزی استان، مصوبه لازم برای هر یک یا چند پیشنهاد از پیشنهادات فوق را به گروه سرمایه گذاری آتیه دماوند اعلام کند، طی ظرف زمانی یک سال و نیم( تا حداکثر سال ۹۸)، می توان نسبت به ایجاد زیرساخت ها و بازگشت تولید به اراضی پوشش اقدام کرد.
اراضی که در نزدیکی فرودگاه رشت، منطقه آزاد انزلی و در مسیر راه آهن واقع شده و می تواند بهترین موقعیت را برای تولید داشته باشد. اما دیری نپایید که این طرح ها هم در هاله ای از ابهام باقی ماند، به‌طوری که شرکت مزبور از نبود حمایت و همکاری استانداری گیلان شاکی شد. هرچند در پاسخ به این نارضایتی، آرش فرزام صفت مدیرکل هماهنگی امور اقتصادی استانداری گیلان، ارائه نشدن طرح جدیدی از سوی شرکت با محوریت برای ایجاد شهرک نساجی در عرصه یادشده و سوق دادن تمامی فعالیت‌ها حول محور صنعت نساجی را دلیل گره خوردن فعالیت های شرکت مزبور اعلام کرد.
ورود مراجع قضایی به صنایع تعطیل
با این‌همه با گذشت از همه فراز و نشیب هایی که کارخانه پوشش تاکنون از سر گذرانده، به تازگی رییس کل دادگستری استان در این حوزه وارد شد. حجت‌الاسلام حمزه خلیلی ضمن بازدید از کارخانه پوشش، از وضعیت فعلی این کارخانه ابراز تاسف کرد و خسارات وارده به کارخانه را حاصل واگذاری بی ضابطه و سوء مدیریت و اهمال سرمایه گذاران و مدیران قبلی این شرکت دانست.
وی تاکید کرد: برای کسانی که با ترک فعل و اهمال در انجام وظایف خود، سبب وارد آمدن صدمات جبران ناپذیر به اموال و دارایی این کارخانه و اخلال در نظام تولید شده‌اند، پرونده قضایی تشکیل می شود. هرچند مدعیان بخش خصوصی این کارخانه همچنان نسبت به تصمیماتی که برای صنایع پوشش گرفته می شود، معترض هستند.
قصه پرغصه صنایع پوشش همچنان زیر انبوه حواشی و رمز و رازهای سر به مهر فراوان مدفون است و هم بخش دولتی، هم بخش خصوصی و هم مراجع قضایی هنوز نتوانسته اند سرنوشت فخر صنایع گیلان را از ابهام دربیاورند، اما این صنایع تنها صنایعی در گیلان نیست که سرگذشتی اینچنین غم انگیز داشته است.
*سرنوشت تاریک لامپ های شرکت الکتریک ایران
داستان سرنوشت شرکت الکتریک ایران یا همان لامپ سازی معروف هم، مبهم و پرفراز و نشیب است. شرکت الکتریک ایران در اوایل دهه ۸۰ همیشه محل تجمع کارگرانی بود که نسبت به بیکار شدن و تعطیلی کارخانه و عدم پرداخت مطالبات شان اعتراض داشتند. این کارخانه که در بهترین نقطه شهر رشت ( نزدیک پارک شهر) قرار داشت، از ارزش معاملاتی بالایی در همان زمان برخوردار بود اما در سال ۸۳، در حین تولید و اشتغال بیش از ۳۰۰ نفر کارگر به چهار نفر که فاقد هرگونه سابقه ای در تولید و صنعت بودند به مبلغ کمتر از یک میلیارد و هشتصد میلیون تومان واگذار شد و با وجود اینکه خریداران این شرکت، متعهد و ملزم به ادامه تولید و اشتغال کارگران شده بودند اما از همان روزهای اولیه ضمن تعطیلی این مجموعه بزرگ تولیدی نسبت به فروش بخشی از اراضی شرکت و از محل درآمدهای فروش نسبت به تسویه حساب با کارگران اقدام کردند.
طبق اعلام بازرسی کل استان، خریداران مجموعه، حتی زمینی را که از شهر صنعتی رشت به منظور جایگزینی دریافت کرده بودند را با دریافت مبلغی بالغ بر 700 میلیون تومان مسترد کردند.
درباره میزان اجحافی که به شرکت الکتریک صورت گرفته داستان پردرد کارگرانی است که بیکار شدند در حالی که ارزش افزوده املاک این شرکت در رشت که در موقعیت مکانی مناسبی از شهر قرار دارد و از ارزش معاملاتی بالایی نیز برخوردار است مبلغی بالغ بر ۵۰۰ میلیارد تومان برآورد می شود.
حال به تازگی، بازرس کل استان اظهار کرده: تعقیب کیفری خریداران شرکت الکتریک ایران کلید خورده است.
سیف الله مسرور افزوده است: گزارش تعقیب کیفری خریداران شرکت الکتریک رشت به اتهام اخلال در نظام تولید کشور پس از طی فرآیند دقیق حقوقی و کیفری تقدیم دادسرای عمومی و انقلاب رشت شده است.
حال با وجود اینکه دو مجموعه بزرگ صنعتی گیلان سال ها در ورطه ورشکستگی و از بین رفتن قرار گرفته اند، همه چشم ها به مراجع قضایی دوخته شده تا تصمیمی جدی یکبار برای همیشه برای این مجموعه ها اتخاذ شود. هرچند رسیدن به یک اجماع که عادلانه و منصفانه باشد و منجر به احقاق حقوق همه متضرران آن ها شود، سخت و زمان بر است اما همواره این سوال در ذهن متبادر می شود که ضرر و زیانی که به گیلان و گیلانی طی چندین سال از محل تعطیلی این صنایع وارد آمده چگونه جبران خواهد شد؟.
شاید پوشش و الکتریک ایران تنها صنایعی نباشند که سرنوشت شان اینچنین پردرد و مبهم باشد. صنایع بزرگ و کوچکی که در گوشه و کنار گیلان همچنان منتظر توجهی جدی برای مشخص شدن سرنوشت شان هستند و انتظار ها برای بازگشت دوباره آن ها به چرخه تولید، سالهاست که همچنان بی پاسخ مانده است.
نظر شما