از تحلیل عملکرد رسانه ­ها در ترویج قرائت قرآن تا بررسی وضعیت آموزش قرآن دانشگاه ها

به گزارش خبرگزاری شبستان، دومین روز پانزدهمین نشست تخصصی شورای عالی قرآن با تلاوت آیاتی از قرآن کریم توسط حسین فردی آغاز شد؛‌ سپس دکتر سید علی سرابی،‌ رئیس نشست، برنامه­ های روز دوم را تبیین کرد و گفت: امروز چهار عنوان مقاله مورد ارائه، نقد و بررسی قرار خواهد گرفت.

رییس پانزدهمین نشست تخصصی شورای عالی قرآن افزود: موضوعات مقالات روز دوم شامل: «بررسی و تحلیل نقش مسابقات بر جریان قرائت و اقبال عمومی به قرآن کریم»، «بررسی و تحلیل تأثیر قرائت آهنگین قرآن بر اقبال عمومی به قرآن کریم»، «بررسی و تحلیل عملکرد رسانه ها در ترویج قرائت قرآن با تأکید بر رسانه ملی» و «بررسی و تحلیل وضعیت آموزش قرآن در مدارس و دانشگاه ها» است که به ترتیب توسط آقایان: دکتر محمدصادق بهشتی، دکتر مهدی دغاغله، سید عباس انجام و محمد بنیادی ارائه می ­شود.

در ادامه سرابی بیان کرد: پس از ارائه هر مقاله، تعدادی از اساتید و کارشناسان به نقد هر عنوان می­پردازند که امروز در خدمت آقایان: محمد بنیادی، عبدالرسول عبایی، محمود لطفی­ نیا، علی اکبر حنیفی، دکتر سید میعاد صالحی، دکتر احمد زرنگار و مهدی نباتی هستیم.

نقش مسابقات بر جریان قرائت و اقبال عمومی به قرآن کریم

بنابراین گزارش، در ادامه دکتر محمدصادق بهشتی اولین ارایه دهنده مقاله با عنوان «بررسی و تحلیل نقش مسابقات بر جریان قرائت و اقبال عمومی به قرآن کریم» به پنج شاخصه­ مرتبط با اقبال عمومی به قرآن ­کریم و نقش مسابقات قرآن که شامل: مسأله آموزش فراگیر، ظرفیت ­سازی جهت ایجاد رقابت ­عمومی، ترویج آموزه­ ها و اندیشه­ های قرآنی، تبلیغات عمومی چگونگی برگزاری رویداد و انس عمومی با قرآن کریم بود را تبیین کرد.

استاد دانشگاه و قاری ممتاز قرآن کریم به سه شاخصه ساختار اجرایی مسابقات حفظ و قرائت قرآن، ساختار فنی­ تکنیکی تلاوت مسابقه ­ای و ساختار معنوی این تلاوت در جریان قرائت اشاره و پیشنهاد داد: به مساله تبلیغات و بروز رسانی آیین نامه و بهره­ گیری از ظرفیت­ های فناوری در امر داوری وگذار به­ سوی تلاوت­های نیمه ­مجلسی در مسابقات قرآن بیشتر پرداخته شود.

بهشتی خاطر نشان کرد: تأسیس نظامی دانش­ محورتر نسبت به ساختار مسابقات قرآن که شامل آموزش ­های نظام مذکور در قالب نظامی دانشگاهی (سطوح پایه­ای، میانی و عالی) و در چارچوب آموزش­های مبتنی بر حفظ قرآن­ کریم، معناشناسی و تفسیر قرآن ریم، مکتب شناسی لحنی، روانشناسی تلاوت و.. شود، از دیگر پیشنهادات است که به عقیده بنده تأسیس این نظام جدید، می­ تواند به جایگزینی مناسب جهت کسب درجه سطح عالی تلاوت بجای دغدغه ­های فراوان کسب رتبه برتر در مسابقات قرآن باشد.

پس از ارائه این مقاله، استاد عبدالرسول عبایی این مقاله را کاربردی دانست و ابراز کرد باید به مساله ایجاد ساختار دانش ­محور برای مسابقات توجه بیشتر مبذول گردد.

سپس محمد بنیادی طی سخنانی گفت: این مقاله، مقاله خوبی است اما می­ بایست بخش­هایی به آن اضافه شود که این بخش­های شامل: تعریف دقیق از مسابقه، اهداف مسابقه، شیوه ­های مسابقه، دستاوردهای مسابقه، نقاط قوت و ضعف مسابقه و ... است.

در پایان، دو نفر از حاضران نشست نیز به بیان نکاتی در خصوص مسابقات پرداختند. سید حسین موسوی بلده، ضمن انتقاد از سیستم مسابقات گفت در حال حاضر تمامی زندگی قاریان به مسابقات گره زده شده است و باید این وضعیت تغییر کند.

در ادامه ولی یاراحمدی با اشاره به اینکه انتظار از مسابقات بسیار زیاد است گفت: اینکه توقع داشته باشیم مسابقات تمامی دردهای جامعه قرآنی را دوا کند انتظار درستی نیست و باید در تمامی حوزه­ های آموزشی، پژوهشی و ... قرآنی توسعه یافتگی مشاهده شود.

 تأثير قرائت آهنگين قرآن براقبال عمومي به قرآن کريم

بنابراین گزارش در ادامه برنامه­ های روز دوم دو مقاله «بررسی و تحليل تأثير قرائت آهنگين قرآن براقبال عمومي به قرآن کريم» توسط دکتر مهدی دغاغله و «بررسی و تحلیل عملکرد رسانه ­ها در ترویج قرائت قرآن با تاکید بر رسانه ملی» توسط سید عباس انجام ارائه شد.

دکتر دغاغله در ارایه مقاله خود روش تحقیق مورد استفاده در این مقاله را تحقيق میدانی وکتابخانه ­ای عنوان کرد و گفت: جامعه ایرانی به عنوان جامعه آماری این تحقیق مورد کنکاش قرار گرفته است. دغاغله در ادامه به تبیین موضوعات مختلفی چون تغییر ذائقه مخاطبان نسبت به انواع تلاوت­ ها از قبیل تلاوت تعبدی و تلاوت هنری و تأثیر آنها در میزان اقبال مخاطب، تأثير نظم آهنگ ذاتی قرآن ، تلاوت معنا‌محور، دلایل انتشار و توسعه تلاوت قرآن به سبک مصریان، امکان استفاده از نغمات ایرانی در تلاوت پرداخت.

وی بیان کرد: تأثیر تلاوت آهنگين به عنوان آميخته­ ای از موسیقی درونی الفاظ قرآن، موسیقی بیرونی ترکیبات قرآني و موسیقی مقامی و نغمه پردازی و همچنین آهنگ الفاظ ، موسیقی ذاتی (موسیقی درونی وبیرونی) قرآن کریم از جمله تناسب ويژه فواصل آیات، نظم آهنگ وریتم ذاتی واژگان وترکیبات، زمینه را برای قاریان قرآن در اجرای مقامات موسیقایی و نغمه پردازی میسر و هموار می­کند.

 تحلیل عملکرد رسانه ­ها در ترویج قرائت قرآن با تاکید بر رسانه ملی

بنابراین گزارش در ادامه نشست، «سید عباس انجام» در ارائه مقاله خود به اهمیت، جایگاه و تاثیر رسانه ­ها در جهان امروز اشاره نمود و سپس به تبیین نقش رسانه ­ها در آموزش، تربیت و کنترل افکار عمومی پرداخت.

انجام افزود: چندسالی است که رسانه ­ها و در رأس آن­ها رسانه ملی، بخشی از تولیدات خود در قالب موضوعات دینی را به تولید، ضبط و پخش برنامه­های قرآنی اختصاص داده است. این دسته از برنامه ­ها گاهی فردی است، مانند پخش تلاوت­ها، و گاهی گروهی است، مانند مراسم ترتیل خوانی که مردم برای خواندن آن در مکان­ های مذهبی نظیر مساجد، حسینیه­ ها و دیگر اماکن  مقدس کنار یکدیگر جمع می­ شوند. این نوع برنامه­ ها را می ­توان به دسته­ های مختلف تقسیم بندی کرد و به تحلیل جامعه شناسانه­ ی رسان ه­ای آن­ها پرداخت. با توجه به نقش اعتقادات مذهبی در بافت اجتماعی جامعه­ ی ما، بی شک یکی از مطالبات اساسی مردم از رسانه ­ی ملی توجه به این نیاز است. نظام، توجه به این مضامین را در جایگاه ویژه­ای از سیاست­گذاری کلان خود در برنامه ­ریزی رسانه­ ای و با تأسیس شبکه­ های قرآنی صدا و سیما و گروه­ های معارف سایر شبکه­ ها، قرارداده است.

سید عباس انجام در پایان گفت: تحلیل و بررسی برخی برنامه­ ها و طرح­های قرآنی کشور که در بستر رسانه ­ای، بالاخص رسانه ملی صورت گرفته اعم از برنامه ­های آموزشی، تلاوت به هر دو شکل فردی و جمعی، طرح­های ملی، مسابقات، معرفی قهرمانان و الگوهای قرآنی بویژه در حوزه نوجوان و جوان، نرم­افزارها و صفحات شخصی گروه ­های مرجع در فضای مجازی علیرغم کاستی ­ها و برخی آسیب ­های جزیی، نشان می­ دهد که این برنامه ­ها علاوه بر ارتقای دانش مخاطبان خاص، افزایش سطح توانمندی قرائت قرآن و نوعی توجه ویژه به تلاوت، محافل و جلسات قرآنی کشور را رقم زده­ ­است.

لازم به ذکر است: محمود لطفی نیا، علی اکبر حنیفی، دکتر سید میعاد صالحی و دکتر احمد زرنگار ناقدان این دو مقاله بودند که هر یک به بیان نکات خویش پرداختند.

 بررسی وضعیت آموزش قرآن در مدارس و  دانشگاه ها 

آخرین مقاله دومین روز پانزدهمین نشست شورای عالی قرآن با موضوع بررسی وضعیت آموزش قرآن در مدارس و  دانشگاه ها توسط محمد بنیادی ارائه شد. محمد بنیادی گفت: خداوند یکی از وظایف اصلی پیامبر(ص) را تعلیم قرآن کریم می­داند که حضرت به نکویی بدان اهتمام ورزیده است ونیز ایشان رابه عنوان الگوی حسنه معرفی می­کند. از این رو یکی از وظایف همه مسلمانان به ویژه حاکمان و سردمداران جامعه اسلامی درجهت تبعیت آن حضرت، فراهم ساختن بستر آموزش قرآن برای همگان می­باشد.

بنیادی با اشاره به اینکه مسؤولان جمهوری اسلامی نیز برای عمل به این مهم، اقداماتی انجام داده­ اند گفت: که این اقدامات ارزیابی می ­باشد.

وی بیان کرد: مقاله حاضر با روش تحلیلی ـ توصیفی وبا بهره­گیری از منابع کتابخانه ­ای و اینترنتی، به این سوال که "وضعیت آموزش قرآن در مدارس ودانشگاه­ها چگونه است؟" پاسخ گوید نگاشته شده و برای دستیابی بدان به بررسی وضعیت آموزش قرآن از دوره ابتدایی تا دانشگاه در کشور بپردازد و عملکرد مسولان را درمسایلی همچون توجه به تولید محتوای متناسب با نیاز مخاطبان مختلف، ایجاد انسجام وارتباط هدفمند میان مراحل ومحتوای آموزش قرآن، بهره­گیری از ظرفیت ­های شورای توسعه فرهنگ قرآنی و مواردی از این دست ارزیابی نماید و دراین خصوص پیشنهاداتی را مطرح سازد.

بنیادی در جمع­ بندی ارائه مقاله خود به بررسی­های صورت گرفته درمورد دو نهاد آموزش و پرورش و دانشگاه پرداخته و راهکارهایی از قبیل تبیین و تعیین رسالت دانشگاه فرهنگیان برای آموزش قرآن دانشجویان، بهره­ گیری از تجربه موفق جهان در آموزش قرآن و ایجاد هماهنگی میان حوزه­ها و بخش­های مختلف آموزش و پرورش و ... ارائه کرد.

پس از ارائه آخرین مقاله روز دوم، محمود لطفی­ نیا و مهدی نباتی، ناقدان علمی این ارائه مقاله به بیان نقطه‌نظرات خود پرداختند.

پایان‌بخش دومین روز از پانزدهمین نشست تخصصی شورای عالی قرآن، تلاوت اذانگاهی داود لاچینانی و اقامه نماز جماعت مغرب و عشاء بود.

پانزدهمین نشست تخصصی شورای عالی قرآن، از 14 بهمن­ ماه آغاز شده تا روز 17 بهمن ادامه خواهد داشت.