به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، در سال های بعد از انقلاب اسلامی، نهادهای بسیاری در کشور تشکیل شده اند که علوم انسانی با آموزه های اسلامی منطبق شود. از جمله آنها، نهادهای تاثیرگذار حوزه و دانشگاه بوده اند که تلاشهایی را برای تطبیق محتوای دروس دانشگاه ها با آموزه های اسلامی انجام داده اند که البته این تلاش ها به صورت ریشه ای تاثیرگذار نبوده است لذا که با وجود تلاش های زیادی که در زمینه اسلامی سازی علوم انسانی در کشورمان بعد از انقلاب انجام شده است و نهادهای زیادی در این راستا تاسیس شده اند اما این تلاشها انتظارات رهبر معظم انقلاب را برآورده نکرده است لذا در این خصوص حجت الاسلام رضا غلامی، عضو هیئت علمی دانشگاه شاهد و رئیس مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا گویی انجام دادیم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود.
آیا بعد از پیروزی انقلاب اسلامی آن طور که باید و شاید در تولید علوم انسانی اسلامی اقدامات مناسبی صورت گرفته است؟
مهم ترین مطالبه مردم در جریان مبارزه با رژیم طاغوت و همچنین پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، جاری و ساری شدن احکام مترقی اسلام در رگ های جامعه ایران بود. این مطلب در اغلب شعارهای مردم هم کاملا متبلور بود. طبیعی است که پس از پیروزی انقلاب، تحول بنیادین در محتوای علوم انسانی و قراردادن آن ذیل جهان بینی الهی در دستور کار شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گرفت و گام های مهمی در این زمینه برداشته شد. من معتقدم هر چند فاصله ما با نقطه مطلوب کم نیست اما خوشبختانه تاکنون گام های خوبی برداشته شده است.
منظور از علوم انسانی اسلامی چیست؟
استفاده از تعالیم حیات بخش اسلامی و در صدر همه آیات و روایات، یکی از مفروضات اساسی در شکل گیری علوم انسانی اسلامی است اما این، به معنی کنار گذاشتن علوم متداول از قبیل علوم تجربی نیست. علوم انسانی اسلامی یک دستگاه فکری جدید است که علاوه بر ابتنای کامل بر جهان بینی الهی، در لایه های مختلف آن، بسته به هدف مورد نظر، از منابع و روش های معرفتی و علمی متنوعی استفاده می شود ضمن آنکه این‌منابع و روش ها با یکدیگر ارتباط و تعامل هم دارند. با این وصف، علوم انسانی اسلامی مساوی با علوم اسلامی نیست بلکه در این دستگاه فکری، علاوه بر علوم اسلامی، به صورت محاسبه شده از سایر علوم استفاده می شود و همین امر، کارایی آن را نسبت به علوم انسانی غربی چندین برابر بالاتر می برد.
راه پیموده شده در گام اول انقلاب در این راستا چگونه بوده و چه خروجی هایی داشته است؟
عرض‌کردم در مراجع رسمی کارهای مهمی شده اما کافی نیست. در مجموعه های غیر رسمی یعنی در محیط حوزه و دانشگاه هم چه در زمینه تربیت مدرس، چه در زمینه تولید متن و چه در ساحت نظریه پردازی اتفاقات خوبی رقم خورده اما سرمایه گذاری ها به اندازه ای نبوده که بتوان گفت امروز ما صاحب یک علوم انسانی اسلامی کامل هستیم.
ضرورت توجه به علوم انسانی اسلامی چیست و این علوم در تحقق کلیدواژه های مدنظر رهبری در حوزه علم و پژوهش، اقتصاد و سبک زندگی و ... چه تاثیری دارد؟
علوم انسانی مغزافزار اداره جامعه است و جامعه اسلامی نمی تواند با علوم انسانی سکولار به مقاصد اسلامی خود برسد. خیلی از مشکلات ما در کشور محصول همین پارادوکسیکالی است که گرفتار آن هستیم. علوم انسانی غربی نه قدرت شناخت عمیق و همه جانبه مسائل جامعه اسلامی را دارد و نه قدرت حل مسائل آنرا.
بین علوم انسانی اسلامی و تمدن سازی نوین اسلامی چه تعامل و ارتباطی برقرار است؟
در بحث رسیدن به تمدن نوین اسلامی هم این موضوع کاملا مطرح است. یعنی گام اول برای قرار گرفتن در مسیر تمدن سازی، شکل گیری یک علوم انسانی اسلامی قوی و کارآمد است. پس این ها لازم و ملزوم یکدیگرند.
نظر شما