ایشان چهارمین امام شیعیان ۱۲ امامی هستند که نام مبارکشان به نام «علی» است، علی بن محمد (ع) که مشهور به امام هادی (ع) و یا امام علی النقی (ع)، فرزند امام جواد (ع) و نوه امام رضا (ع) محسوب می شوند، مادرشان شخصی به نام «سمانه مغربیه» بود و در برخی منابع هم نام این بانوی بزرگ را «سوسن» عنوان کرده اند، این امام همام در ۱۵ ذیحجه سال ۲۱۲ هجری قمری در اطراف مدینه چشم به جهان گشودند و از سال ۲۲۰ همزمان با شهادت امام جواد (ع) (از هشت سالگی) تا سال ۲۵۴ به مدت ۳۳ سال زعامت شیعیان را به عهده داشتند، این امام عزیز با چند نفر از خلفای عباسی هم عصر بودند که اکثر مدت عمر شریف خویش را در منطقه ای که به نام «عسکر» معروف بود در سامرای کنونی تحت نظارت خلفای جور گذراندند.
از این امام همام ۲ یادگار ارزشمند «زیارت جامعه کبیره» و خطبه «غدیریه» به جا مانده است که جزء مهمترین آثار شیعی محسوب می شود، ایشان به واسطه برخی از اصحاب خویش با مردم در ارتباط بودند که حضرت «عبدالعظیم حسنی (ع)» از جمله این اصحاب به شمار می روند، برخی منابع تعداد اصحاب آن حضرت را ۱۹۰ نفر عنوان کرده اند.
ایشان القاب متعددی دارند که مهمترین آن هادی به معنای هدایتگر است، کنیه آن امام همام، «ابوالحسن» بود، برخی ولادت ایشان را در دوم یا پنجم رجب سال ۲۱۵ قمری هم ذکر کرده اند، مورخان و علمای شیعه و سنی تعداد پسران آن حضرت را چهار نفر می دانند و ایشان یک دختر هم داشته اند که برخی اسم آن امامزاده را «عایشه» و برخی «عِلیِّه» عنوان کرده اند، پسران ایشان «امام حسن عسکری (ع)»، امامزاده «سید محمد (ع)»، امامزاده «حسین (ع)» عنوان کرده اند، البته ایشان پسر دیگری هم به نام «جعفر» داشت که در تاریخ به علت کتمان جانشینی امام زمان (عج) به «جعفر کذاب» معروف است، گفته می شود تمام فرزندان آن حضرت در محل کنونی حرم مطهر امامین عسکریین (ع) در جوار امام هادی (ع) دفن شده اند.
در تاریخ آمده است، نقش انگشترهای امام هادی (ع)، «اللّه ربّی و هو عصمتی من خلقه؛ خداوند پروردگار من است و حامی ام از شر آفریدگانش» و «حفظ العهود من أخلاق المعبود؛ پایبندی به پیمان‌ها از خُلق خداوند است» بوده است، از زندگی امام جواد (ع)، امام هادی (ع) و امام حسن عسکری (ع) نسبت به سایر ائمه اطهار (ع) به علت ایجاد حصر برای این ائمه اطلاعات چندانی در دست نیست.
امام هادی (ع) به دستور متوکل عباسی (لعنت الله علیه) از مدینه به سامرا منتقل شدند، سعی دستگاه جور بر این بود که مسافرت ایشان، حساسیت مردم برانگیخته نکند و کمترین پیامد برای آنان ایجاد کند و در خفا بماند اما مردم مدینه پس از اطلاع را از رویه، عکس العمل هایی نشان دادند، متوکل می خواست با این حرکت قدرت خود را به رخ اطرافیان خود بکشاند، البته عناد وی به شیعیان و شخص امام هادی (ع) و ائمه اطهار (ع) به گونه ای بود که برای رنجاندن دل امام هادی (ع)، قبر مطهر حضرت سیدالشهدا (ع) را تخریب کرد، زمین را شخم زد و بروی آن آب بست و حتی برای زائران سختگیری های شدید و هولناک وضع کرد.
ماموران متوکل به خانه امام هادی (ع) حمله کردند و ایشان را نزد آن ملعون آوردند،
او کاسه شرابی به حضرت تعارف کرد و حضرت فرمودند: «گوشت و خون من به شراب آلوده نشده است»، پس از این متوکل اصرار کرد حضرت شعر بخوانند که آن حضرت فرمودند کمتر شعر می خوانم اما با اصرار متوکل شعری خواندند که باعث شد متوکل تحت تاثیر قرار گیرد و بساط شراب را برچیند و دستور داد امام را با احترام به منزل بازگردانند.
شعر امام هادی (ع)
باتوا علی قُلَلِ الأجبال تحرسهم غُلْبُ الرجال فما أغنتهمُ القُللُ
واستنزلوا بعد عزّ عن معاقلهم فأودعوا حُفَراً، یا بئس ما نزلوا
ناداهُم صارخ من بعد ما قبروا أین الأسرة والتیجان والحلل؟
أین الوجوه التی کانت منعمة من دونها تضرب الأستار والکللُ
فأفصح القبر عنهم حین ساء لهم تلک الوجوه علیها الدود یقتتل
قد طالما أکلوا دهراً وما شربوا فأصبحوا بعد طول الأکل قد أُکلوا
وطالما عمروا دوراً لتحصنهم ففارقوا الدور والأهلین وانتقلوا
وطالما کنزوا الأموال وادخروا فخلفوها علی الأعداء وارتحلوا
أضحت مَنازِلُهم قفْراً مُعَطلة وساکنوها إلی الأجداث قد رحلوا
ترجمه شعر
بر قله کوه‌ها به سر می‌بردند و مردان نیرومند حراست آنها می‌کردند اما قله‌ها کاری برای آنها نساخت. از پس عزت از پناهگاه‌های خود برون آورده شدند و در حفره‌ها جایشان دادند و چه فرود آمدن بدی بود. از پس آنکه در گور شدند، یکی بر آنها بانگ زد که تخت‌ها و تاج‌ها و زیورها کجا رفت؟ چهره‌هائی که به نعمت خو کرده بود و پرده‌ها جلو آن آویخته می‌شد چه شد؟ و قبر به سخن آمد و گفت: کرم‌ها بر این چهره‌ها کشاکش می‌کنند. روزگاری دراز بخوردند و بپوشیدند و از پس خوراکی طولانی خورده شدند. مدت‌ها خانه‌ها ساختند تا در آنجا محفوظ مانند و از خانه‌ها و کسان خویش دور شدند و برفتند، مدت‌ها مال اندوختند و ذخیره کردند و برای دشمنان گذاشتند و برفتند. منزل‌هایشان خالی ماند و ساکنانش به گور سفر کردند.
امام هادی (ع) برخی افرادی که در مورد ایشان غلو می کردند را لعن فرمودند، برخی افراد حتی به ایشان نسبت الوهیت دادند و ایشان آن فرد را لعن کردند.
بالاخره ایشان در سوم رجب سال ۲۵۴ قمری، پس از ۴۲ سال زندگی با برکت، توسط «معتمد عباسی (لعنت الله علیه)» به شهادت رسیدند، البته برخی منابع معتقدند ایشان به فرمان «معتز عباسی (لعنت الله علیه)» و توسط «معتمد عباسی» در زمان خلافت «معتز» به شهادت رسیدند، پس از شهادت ایشان امام حسن عسکری (ع) نماز میت را بر پیکرشان اقامه کردند و بدن شریف آن حضرت در محل حرم مطهر امامین عسکریین (ع) در سامرای کنونی تدفین شد، این حرم یکی از مهمترین زیارتگاه های شیعیان در کشور عراق محسوب می شود، در سال ۱۳۸۴ و ۱۳۸۶ خورشیدی، ۲ بار مورد حمله تروریستی قرار گرفت و به کلی از بین رفت و پس از ان از سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۴ این حرم مطهر توسط ستاد بازسازی عتبات عالیات ایران بازسازی شد.
حجت الاسلام «یوسف سلمان زاده»، رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد استان فارس ضمن عرض تسلیت به مناسبت فرارسیدن سالروز شهادت امام هادی (ع)، گفت: در مجموع در استان فارس ۱۰ مسجد به نام مبارک امام هادی (ع) مزین است و سه مسجد هم در شیراز به نام وجود دارد.
در کتاب «مسند الامام هادی (ع)» ۳۵۰ روایت از ایشان نقل شده است، ایشان می فرمایند: ««مردم در دنیا با اموالشانند و در آخرت با اعمالشان.» (عطاردی، مسند الامام الهادی، ص۳۰۴.) در کلام گهربار دیگری از امام هادی (ع) آمده است، «حکمت در سرشت‌های فاسد اثر نمی‌کند.» (عطاردی، مسند الامام الهادی، ص۳۰۴.).
گزارش: محسن تورع
نظر شما