ظرفیت امامان محله در طرح «همیاران صلح» استفاده شود

خبرگزاری شبستان، گروه مسجد و کانون های مساجد: حجت الاسلام والمسلمین «هادی صادقی»، رئیس مرکز توسعه حل اختلاف قوه قضائیه و حجت الاسلام سید ناصر میرمحمدیان مدیرعامل بنیاد هدایت در ساختمان مرکزی  قوه قضاوئیه دیدار و گفت‌وگو کردند.

حجت الاسلام والمسلمین صادقی با توجه به اهدافی که بنیاد هدایت دنبال می‌کند، گفت: آنچه که در حوزه کاری شما به ما مرتبط می‌شود، چند محور مشخص دارد اما ممکن است با تفکر و تأمل در این زمینه بتوانیم کارهای دیگری را نیز تعریف کنیم.

وی شوراهای حل اختلاف را یکی از زمینه‌های کاری مشترک دانست و اظهار داشت: حدود 7 هزار شعبه شورای حل اختلاف در سراسر کشور داریم که حدود 32 هزار نفر در آنها فعالیت دارند. از این تعداد تقریباً 20 هزار نفر عضو شوراها هستند و 10 الی 12 هزار کارمند نیز در خدمت این کار هستند. شعب روستایی ما حدود 2600 شعبه است و مابقی شهری هستند.

حضور فعال روحانیون در شوراهای حل اختلاف

رئیس مرکز توسعه حل اختلاف قوه قضائیه افزود: در بسیاری از این شعب روحانیون نیز به عنوان اعضای شورا حضور دارند. کار شورای حل اختلاف رسیدگی به دعاوی ساده‌تر مردم در امور مالی با قصد و غرض صلح و سازش دادن است که تا به امروز سقف آن 20 میلیون تومان بوده و با تصویب قانون جدید تا 50 میلیون تومان افزایش پیدا خواهد کرد.

حجت الاسلام والمسلمین صادقی با بیان اینکه در دعاوی کیفری، حجم قابل توجهی از جرایم قابل گذشت نیز به شوراهای حل اختلاف ارجاع داده می‌شود، گفت: همچنین برخی از امور حسبیه نیز در شوراها رسیدگی می‌شوند؛ مانند حصر ورثه، تحریر ترکه، موقوفی ترکه. در کنار اینها بحث تخلیه اماکن مسکونی نیز رسیدگی می‌شود.

وی افزایش صلح و سازش را رسالت اصلی شوراهای حل اختلاف عنوان کرد و اظهار داشت: در دوران آیت الله شاهرودی که این مجموعه راه اندازی شد، تعداد اعضای شوراها به 150 هزار نفر رسید. در هر روستا و کوی و برزنی یک شورا بود و بنا بود که هر مسجدی یک شورای حل اختلاف داشته باشد اما به دلایل مختلف عملاً بسیاری از این شوراها فعال نبودند.

صلح یاران به کمک شوراهای حل اختلاف می‌آیند

رئیس مرکز توسعه حل اختلاف قوه قضائیه با اشاره به روند کاهشی تعداد شوراهای حل اختلاف در طول این سال‌ها به منظور ساماندهی بهتر، گفت: در قانون جدید نیز مجدداً تعداد شوراها کاهش پیدا می‌کند اما ما می‌خواهیم به سبک دیگری این تعداد را افزایش بدهیم و آن سبک «صلح یاری» است.

حجت الاسلام والمسلمین صادقی یادآور شد: روند کنونی شوراها حالت دولتی و کارمندی به خود گرفته است یعنی ما برای شوراها ساختمان تهیه می‌کنیم و افراد به صورت اداری و در ساعات مشخصی در آنجا مشغول به فعالیت هستند.

وی صلح یاری، همیاران صلح و طلایه داران صلح و سفیران صلح را عناوین جدیدی برشمرد که در طرح توسعه غیر رسمی شوراهای حل اختلاف به کار گیری می‌شوند و یادآور شد: افراد آزادی که دوست دارند به برقراری صلح و سازش میان مردم کمک کنند در این طرح جای می‌گیرند اما لازم نیست که به صورت رسمی جایگاهی داشته باشند و با ساعت کار مشخصی انجام وظیفه کنند.

رئیس مرکز توسعه حل اختلاف قوه قضائیه تصریح کرد: در این طرح از افراد معتبر، ریش سفید و نافذ استفاده خواهیم کرد. بخشی از این کار می‌تواند به دوش روحانیون مساجد باشد.

همکاری با امامان محله در طرح «همیاران صلح»

حجت الاسلام والمسلمین صادقی در توضیح طرح «همیاران صلح» گفت: ما می‌توانیم چیزی شبیه شورای حل اختلاف را در مساجد داشته باشیم. امامان محله‌ و مساجدی که توانایی لازم را دارند آموزش می‌بینند و برای حل و فصل اختلافات مردم مشغول به فعالیت می‌شوند.

رئیس مرکز توسعه حل اختلاف قوه قضائیه با توجه به ظرفیت‌هایی که امامان محله در سازش دادن میان طرفین اختلاف دارند، گفت: ما افرادی را سراغ داریم که بیش از 300 پرونده‌ قتلی که حکم قصاص داشته اند، را رضایت گرفته است.

مشهد؛ پیشتاز اجرای طرح «همیاران صلح»

حجت الاسلام والمسلمین صادقی از پیاده سازی این مدل در مشهد مقدس خبر داد و ابراز داشت: در گام اول 48 مسجد و در گام دوم این تعداد به 80 مسجد افزایش پیدا کرد. از شوراهای حل اختلاف هر منطقه مشهد، پرونده‌های مربوط به آن محله‌ها را به آنها ارجاع می‌دادند.

وی بیان داشت: برخی از این همیاران صلح در ظرف 3 ماه به 200 پرونده رسیدگی کردند و نیمی از آن دعاوی به صلح ختم شد. این طرح بسیار ارزشمند موجب شد افراد زیادی برای حل مشکل‌شان به مساجد محل مراجعه کنند و به مسجد محوریت بخشیده است.

رئیس مرکز توسعه حل اختلاف قوه قضائیه گفت: حدود 40 درصد پرونده‌های دادگستری به شوراهای حل اختلاف ارجاع داده می‌شود؛ بنابراین با توسعه این طرح، باری از دوش شوراها برداشته خواهد شد.

پیشنهاد معرفی امامان محله برای همکاری با طرح «همیاران صلح»

حجت الاسلام والمسلمین صادقی اظهار کرد: ما می‌توانیم با کمک شما امامان محله‌ای را که توانایی فعالیت در این طرح دارند را شناسایی کنیم، آنها را آموزش دهیم و از این ظرفیت استفاده کنیم.

وی مصلح بودن را یکی از شئون روحانیت دانست و گفت: فارغ از این طرح، هر روحانی می‌تواند مصلح باشد و با این نگاه اختلافات مردمی را حل و فصل کند؛ شما می‌توانید در این زمینه فرهنگ‌سازی کنید.

رئیس مرکز توسعه حل اختلاف قوه قضائیه اظهار داشت: برخی از مساجد تهران سال‌ها است که مشاوره روان‌شناختی و مسائل خانواده دارند؛ بنابراین محوریت مسجد در مسائل اجتماعی، اخلاق و دینی را باید بپذیریم و آن را احیا کنیم. نهادهای حاکمیتی نیز باید به این کار را توسعه بدهند.

حجت الاسلام والمسلمین صادقی طرح میانجی‌گری و داوری را نیز از طرح‌های دیگر در زمینه صلح و سازش میان مردم برشمرد و گفت: افرادی که توانمندی لازم را دارند به ما مراجعه می‌کنند و ما برای آنها پروانه صادر می‌کنیم.

وی به فعالیت‌های ستاد ملی صبر نیز اشاره کرد و بیان داشت: در این ستاد نیز چهره‌های مشهوری از جمله روحانیت حضور دارند و رسالت اصلی این ستاد نیز توسعه فرهنگ و عملیات صلح و سازش میان مردم است. صلح یاران نیز ذیل این ستاد تعریف شده است.

سطح بندی مساجد به لحاظ کارکرد

حجت الاسلام میرمحمدیان در ابتدای این دیدار ضمن تشریح اهداف و فعالیت‌های بنیاد هدایت، به تبیین سطح بندی مساجد بر اساس کارکردها، پرداخت، گفت: مسجدی که در سطح مسجد محله است، این‌گونه نیست که فقط هم و غم مراجعین را داشته باشد بلکه خود را نسبت به همه اهالی محله مسئول می‌داند و باید به نحو فعال همه مسائل را شناسایی کند و با کمک مردم، آن مشکلات را حل کند. جامعه هدف همه اهالی هستند حتی اگر مسجدی و نماز خوان هم نباشند.

وی با اشاره به مختصات مسجد حکمران، اظهار داشت: چنین مسجدی افزون‌بر استفاده از ظرفیت‌های مردمی، توانایی این را دارد که ظرفیت‌های حاکمیت را هم جذب کند. مثلاً علاوه بر اینکه خود مسجد مرکز خیریه دارد به سراغ کمیته امداد هم می‌رود و در فرآیند نیکوکاری از آنها نیز بهره می‌برد.

مسجد تمدن ساز؛ عالی‌ترین سطح مساجد

مدیرعامل بنیاد هدایت عالی‌ترین سطح مساجد را مسجد تمدن ساز خواند و گفت: این مسجد افزون‌بر بهره‎مندی از ظرفیت‌های مردمی و حاکمیتی و جامعه پردازی، تلاش می‌کند نرم افزار بخش‌های مختلف آموزش، فرهنگ و... را به سطح تمدن سازی ارتقاء بخشد.

حجت الاسلام میرمحمدیان با تأکید بر اینکه برای رسیدن به مسجد تمدن سازی نیاز به کار پژوهشی و علمی دقیق است، بیان داشت: به عنوان مثال در بعد آموزشی اگر اهالی مسجدی تلاش کنند که نرم افزار فعلی آموزش و پرورش را متناسب به تمدن اسلامی متحول کنند، آنگاه می‌توانیم بگوییم این مسجد در سطح تمدن سازی است. برای این کار نیاز به مجموعه‌های پژوهشی داریم که تجربه‌های میدانی این مساجد را مورد مطالعه قرار داده و آنها را مدون کند.

وی تصریح کرد: بسیاری از مساجد هستند که در سطح خود تولیداتی دارند اما اجرایی نمی‌شود. کسانی که طرح مسجد ـ مدرسه را راه‌اندازی کرده‌اند به یک ابتکار تلفیقی دست یافته‌اند؛ از یک سو آموزش‌هایی که در مدارس عادی وجود دارد را به فرزندان می‌آموزند و از سوی دیگر تلاش می‌کنند مدل‌های جدید خود را نیز آزمایش کنند. این تولیدات علمی را می‌توان ارتقاء داد.

مدیرعامل بنیاد هدایت با بیان اینکه به جای مدیریت بر مسجد، بنیاد بر مدیریت در مسجد تمرکز کرده است، گفت: اگر ما بتوانیم امام را در مسجد ارتقا بدهیم، او همزمان با رشد خودش مسجد را هم ارتقاء می‌بخشد.

برکات فعالیت روحانیت در امور قضائی

حجت الاسلام میرمحمدیان خاطرنشان کرد: برخی روحانیونی وارد حوزه قضائی شدند، کمک کار خوبی برای دستگاه قضا بوده اند و در این زمینه تجربیات خوبی داشته ایم. حضور روحانیت به عنوان کمک و نه به عنوان نیروی قوه قضائیه، برکات بسیاری دارد. وقتی کسی به جای مراکز مشاوره به مسجد مراجعه می‌کند، اثر بخش‌تر است.

وی افزود: رهبر معظم انقلاب نیز در این زمینه فرمودند بنده سراغ دارم فردی را که برای طلاق به مراکز مشاوره مراجعه کرد و به آنها گفته شد که از هم جدا شوند اما در مواجهه با یک طلبه وقتی نصیحت خیر او را شنیدند از طلاق منصرف شدند.

مدیرعامل بنیاد هدایت گفت: با این نگاه در صدد هستیم که فرآیند حل اختلاف را تسهیل کنیم. اگر نیاز است امامان محله را ارتقا دهیم یا زیر ساخت‌های قانونی را پیگیری کنیم و هماهنگی‌های لازم در میدان عمل را انجام دهیم.