خبرگزاری شبستان؛ گروه قرآن و معارف: امروز پاپ رهبر مذهبی کاتولیک های جهان به دیدار آیت الله سیستانی رفت تا گامی بلند در پیوند اسلام و مسیحیت رقم خورد. این دو دین عمق راهبردی یکدیگرند و مولفه های مشترک اخلاقی و معنوی فراوان دارند. در دنیایی که طعم خشونت مذهبی را در دهه های آغازین قرن بیست و یکم به تلخی چشیده است نیاز به همدلی و هم سخنی رهبران دینی جهان بیش از پیش ضروری جلوه می کند.
منزل استیجاری آیت الله در نجف امروز میزبان پاپ است که این توفیق را خواهد داشت تا با فرزند محمد (ص) که خانه و زندگی اش شبیه فرزند مریم مقدس است دیدار کند. گویی به قول اخوان ثالث در جهان دیگری هستیم!رسانه های فرانسوی، ملاقات بین رهبر شیعیان عراق و رهبر کاتولیک های جهان را تلاشی در راستای گفتگوی بین ادیان قلمداد کرده اند، به خصوص که قرار شده است پاپ پس از ملاقات با آیت الله سیستانی به ناصریه در جنوب عراق برود تا در نزدیکی سرزمین تاریخی اور که زادگاه حضرت ابراهیم است، در نشستی با حضور بزرگان مذاهب مختلف عراق شرکت کند.
بخش های دیگر سفر پاپ نیز در بغداد و اربیل و موصل و مناطق مسیحی نشین استان نینوا خواهد بود. در مجموع بر طبق آمارها در کشور عراق بیش از ۷۰۰ هزار نفر مسیحی زندگی می کنند. پایگاه خبری واتیکان در بیانیه ای با اشاره به اینکه پاپ برای یاری اقلیت هایی که در معرض مشکلات و کشتار از سوی گروهک های تروریستی قرار گرفتند به عراق سفر می کند، تأکید کرد: اقلیت های مسیحی و ایزدی به ویژه ساکنان نینوا و موصل و شهر های پیرامون در پی اعمال تروریستی داعش مجبور به آوارگی و رها کردن خانه خود شدند.حضور پاپ در منزل ایشان از جایگاه و اهمیتی نشان دارد که آیت الله العظمی سیستانی در عراق و حتی در سطح جهان تشیع از آن برخوردار است. اکثر رهبران جهان برای ملاقات با پاپ به واتیکان می روند یا اگر پاپ به جایی سفر کند رهبران دینی و شخصیت‌های سیاسی در محلی رسمی با او ملاقات می‌کنند.
حضور او در منزل آیت‌الله العظمی سیستانی نشان می‌دهد که پاپ نیز می‌داند جایگاه ایشان تا چه اندازه مهم و برجسته است تا آنجا که حاضر است خرق عادت کند و در منزل ایشان با معظم له ملاقات کند.تاکنون سابقه نداشته که پاپ در منزل یکی از رهبران دینی اسلامی حضور یابد، حتی اگر با رهبران اهل تسنن هم ملاقاتی داشته این ملاقات اکثرا در واتیکان انجام شده است. دیدار او با آیت الله العظمی سیستانی آن هم در منزل ایشان، نشان از اهمیتی دارد که مرجعیت شیعه در سپهر دینی جهان اسلام پیدا کرده و رهبر مسیحیان را به این باور رسانده است که دیدار با او می تواند به گسترش صلح، میانه روی، تسامح و تساهل و آشتی و مراودات مسالمت آمیز میان ادیان کمک کند. برای همین سفر پاپ به نجف اشرف و دیدارش با آیت الله العظمی سیستانی را باید به فال نیک گرفت و آن را فراتر از یک واقعه بین المللی و دولتی به سود بیت شیعی جهان تشیع دانست.
پاپ می خواهد از اوضاع آوارگان موصل بازدید کند و با سفر به شهر اربیل که بسیاری از آوارگان موصل و نینوا در آنجا ساکن هستند، آنان را به پایداری در سرزمین اجدادی خود تشویق کند. پاپ همچنین به موصل و قرقوش سفر خواهد کرد تا آنان را به بازگشت به سرزمین اجدادی خود تشویق کند.کارشناسان معتقدند دیدار دو رهبر دینی می‌تواند تا حدود زیادی تنش‌های فرقه‌ای در عراق را کاهش دهد. تنش هایی که پس از حمله‌ی آمریکا و بریتانیا به عراق در سال ۲۰۰۳ شعله ور شد و با هجوم داعش به شمال عراق در سال ۲۰۱۴ گسترش بی سابقه‌ای یافت.برخی تحلیل‌گران مسائل عراق معتقدند که خطر شعله ور شدن جنگ های فرقه‌ای که در سال های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۶ جان بسیاری از شهروندان این کشور را گرفت و آسیب‌های زیادی به جامعه مسیحیان این کشور زد، یکی از عوامل اصلی سفر پاپ فرانسیس به عراق و ملاقات با مرجع پر نفوذی مانند آیت الله علی سیستانی است.
واتیکان با بیان اینکه پاپ به دنبال تقویت گفتگو و همزیستی مشترک میان تمامی اقشار دینی از طریق روابط اسلامی مسیحی است، گفته است؛ هیچگونه گفتگوی مسیحی- سنّی وجود ندارد، امّا پاپ تمایل دارد همانند گفتگوی شیعه و مسیحی که از مدتها قبل وجود داشته است ، حرکت جدیدی در این زمینه صورت گیرد. نخستین نتیجه ای که از توجه رسانه ای گسترده به خبر ملاقات بین رهبر کاتولیک های جهان با مرجعیت شیعی در عراق می توان استنباط کرد، اذعان غربی ها به نقش برجسته آیت الله سیستانی در سیر تحولات سیاسی و اجتماعی و مذهبی در عراق و منطقه است. نمونه متعالی این نقش آفرینی مثبت آیت الله سیستانی، در جریان مبارزه با تروریسم داعش در سوریه و عراق به خوبی قابل مشاهده است.
فتوای تاریخی این مرجع شیعی و اعلان وجوب کفایی جهاد با داعش و توجهاتی که در متن بیانیه آیت الله سیستانی به لزوم رعایت حال پیروان سایر ادیان و جلوگیری از خشونت بی مورد شده بود، مصداق بارزی از توجه به مسائل حقوق بشری از سوی این عالم شیعی قلمداد می گردد. اهمیت جایگاه آیت الله سیستانی در مبارزه با تکفیری ها البته همواره در سخنرانی های سردار سلیمانی و در متن آن نامه به یاد ماندنی فرمانده شهید سپاه قدس به رهبر معظم انقلاب درباره شکست کامل داعش در سوریه و عراق نیز قابل مشاهده است، ولی در کنار آن، توجه و تاکیدی که آیت الله سیستانی در ارتباط با رعایت مسائل حقوق بشری در حین انجام تکلیف شرعی جهاد با تکفیری ها و خصوصا توجه به وضعیت مسیحیان و ایزدی ها در عراق داشت، جایگاه ایشان را در صحنه عراق و حتی بین المللی برجسته تر کرد.فراموش نکنیم که در جریان انتخابات سیاسی در عراق نیز کاندیداهای مورد تایید بیت آیت الله سیستانی عملا از شانس های اول ورود به پارلمان این کشور هستند.
در زمینه رسانه ای و حضور در دنیای مجازی نیز مجموعه وابسته به آیت الله سیستانی بسیار فعال شده است و حتی به زبان های اروپایی از جمله فرانسوی نیز به طور روز افزون دست به تولید محتوا می زند. از این جهت باید اشاره کرد که نحوه نقش آفرینی پاپ در جریانات سیاسی جهان به صورتی غیر مستقیم پیگیری می شود که از این حیث حتی مشابهت هایی قابل مشاهده است. این نحوه کنش سیاسی و فعالیت مدنی و بین المللی بیت آیت الله سیستانی نیز احتمالا از نکاتی است که مورد توجه سیاست گذاران رسانه ای در فرانسه بوده است. شخصیت‌های سیاسی و دینی عراق هم هر کدام به طور جدی در حمایت از این سفر و اتخاذ تدابیرِ لازم موضع‌گیری کردند. برهم صالح این سفر را نشانی از اوج میانه‌روی در دین از سوی مرجعیت نجف خواند و نقش آنغ‌ها را در دفاع از اقلیت‌ها ستود. امام‌جمعه نجف‌اشرف صدرالدین قبانجی هم استقبالش را از این سفر اعلام کرد و از آن به عنوان فرصتی خوب برای آگاهی دیگران از اسلامِ واقعی و تشیع تعبیر کرد. جمع‌بندی مواضع سایر مقامات و شخصیت‌های برجسته در عراق گویای این مطلب است که آنها فضای کنونی کشورشان را نیازمند چنین تبادلات و رویداد‌های فرهنگیِ تاثیرگذار می‌بینند و نسبت به نتایج امیدوارند.
علی معروفی
کارشناس فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی
نظر شما