به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، امام موسی بن جعفر عليه السلام (۱۲۷ یا ۱۲۸ - ۱۸۳ ه.ق) ملقب و مشهور به امام کاظم، امام هفتم شيعيان است که پس از شهادت پدرش امام جعفر صادق علیه السلام به امامت رسيد و از سال ۱۴۸ تا ۱۸۳ يعنی مدت ۳۵ سال رهبری شيعيان را بر عهده گرفت. ایشان معاصر با چهار تن از خلفای عباسی یعنی منصور (۱۴۸ تا ۱۵۸)،مهدی (۱۵۸ تا ۱۶۹)،هادی(۱۶۹ تا ۱۷۰) و هارون الرشید (۱۷۰ تا ۱۸۳) بودند. که همگی در ضدیت با شیعه قرار گرفته، اختناق و فشار بسیاری را متوجه امام کاظم و اصحابشان نموده بودند.
امام کاظم عليه السلام به دليل حلم و بردباري در برابر تجاوزکاران و فرونشاندن غيظ و خشم خويش به «کاظم» ملقب بود و به خاطر لياقت و شايستگی اش به «عبدصالح» معروف بود.
خريدن غلام و آزاد ساختن غلام يكى از برنامه هاى عبادتى امام علیه السلام بوده است به حدى كه در مدت عمر خود بيش از هزار نفر را خريدارى و در راه خدا و جلب رضايت و خشنودى او آزاد ساخته است.
يكى از مشخص ترين صفات بارز پيشواى هفتم ما سخاوت و بذل وجود و كرم اوست كه در راه خدا مبذول مى داشت.
بر اين اساس است كه سيره نويسان بي طرف اتفاق نظر دارند كه امام موسى بن جعفر علیه السلام يكى از چهره هاى معروف سخاوت و كرم عصر خود بود و امكانات مالى خود را كه محصول دست رنج خود او بود و از راه كشاورزى و زراعت عائدش مي شد در اختيار نيازمندان و بيچارگان واقعى اجتماع قرار مي داد.
به مناسبت سالروز شهادت آن حضرت گفتگویی انجام داده ایم با حجت‌الاسلام و المسلمین «سیدرضا مودب» عضو هیئت علمی دانشگاه قم که در پی می آید:
آقای دکتر از نقش امام کاظم (ع) در پاسداری از اسلام بفرمایید؟
آنچه که نقطه عطف زندگانی امام موسی کاظم (ع) است پاسداری ایشان از دانش قرآن، تفسیر و فقه است که در دوارن امام صادق و امام باقر (ع) توسعه یافته بود.
امام موسی کاظم (ع) برنامه علمی پدر را دنبال کردند و حوزه وسیعی را تشکیل دادند و شاگردان بزرگی تربیت کردند، به همین جهت می‌توان گفت که شاگردان ایشان در مسیر مکتب دانش جعفری رشد پیدا کردند.
وی با بیان این که امام موسی کاظم (ع) مدت‌ها در روستایی مخفیانه زندگی می‌کردند، گفت: دورانی که امام موسی کاظم (ع) در زمان خلافت عباسیان دارند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا آن حضرت به مدت 35 سال امامت کردند .
استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: امام موسی کاظم (ع) یکی از دوره‌های بسیار حساس شیعه را سرپرستی کردند و با اخلاق و رفتار، سیره و روشی که داشتند، شیعه را سرپرستی، دشمنان را هدایت و دوستداران را مورد تفقد قرار می‌دادند.
برجسته ترین ویژگی امام موسی کاظم (ع) چه بود؟
وقتی به تاریخ زندگی ایشان می‌پردازیم جایگاه علمی ایشان بیشتر مورد توجه قرار گرفته شده است و دانشمندان و شاگردان زیادی در مکتب عملی ایشان پرورش یافتند.
امام موسی کاظم (ع) اسوه علم و دانش و معارف دین بودند در کنار شخصیت علمی آن حضرت، شخصیت اخلاقی و صفات برجسته ایشان بسیار مهم است، به طوری که روایات و احادیث زیادی از ایشان در کتب احادیث پیشینیان وجود دارد.
امام موسی کاظم (ع) اسوه اخلاق بودند و در جهت رشد اخلاقی جامعه بسیار تلاش می کردند. بخشی از زندگی امام موسی کاظم (ع) مصروف به مبارزه با حاکمان ستمگر و خوشگذرانی بود که اغلب جوانانی بودند که از علم، اخلاق و دین اسلام بهره‌ای نبرده بودند.
از مهم ترین اهداف ایشان مبارزه به ظلم بود. در دوران امام صادق و امام باقر (ع) شیعیان تا حدودی از شرایط مناسب تری برخوردار بودند ولی با شکل گیری حکومت منصور دوانیقی و پس از آن هارون الرشید ظلم و ستم نسبت به بنی هاشم بیشتر شد و سادات تحت فشار بودند.
در دوران امامت امام موسی کاظم (ع) تعداد زیادی از سادات و بنی هاشم از مدینه به قسمت‌های ایران آمدند که امروزه مزار آنان پایگاه معنوی شیعیان است. در این دوران و با چنین شرایطی امام موسی کاظم (ع) به مبارزه با دشمنان پرداختند.
جایگاه معنوی امام موسی کاظم (ع) مورد توجه مردم بود آن حضرت نفوذ معنوی زیادی در قلوب مردم داشتند به همین دلیل مردم سعی می‌کردند در مسیر آن حضرت باشند.
اگر چه در دوران امامت امامان معصوم (علیهم السلام) حکومت تحت اختیار آنان نبود، اما مردم از نفوذ معنوی آنان برخوردار بودند.
چرا امام موسی کاظم (ع) تقیه را در پیش گرفتند؟
در تاریخ داریم که روزی هارون الرشید، امام کاظم (ع) را در کنار کعبه دید و به او گفت: «تو هستی که مردم به صورت مخفی با تو بیعت کرده و تو را به پیشوایی و رهبری می‌گزینند؟» و امام (ع) در پاسخ فرمودند: «من بر دل‌ها و قلوب مردم حکومت می‌کنم و تو بر تن‌ها و بدن‌ها»
حاکمان عباسی تلاش کردند که امامان معصوم (ع) را از صحنه زندگی مردم دور کنند اما نفوذ معنوی آنان در آن دوران بسیار مهم بوده است.در تقیه انسان برای حفظ جان و مال، به ظاهر از عقاید خود دست برمی‌دارد و رفتاری نشان می‌دهد که با مخالف خود رفتاری هم سو دارد، که امام موسی کاظم (ع) در دوران امامت خویش برای این که پایگاه شیعیان را حفظ کنند بحث تقیه را در پیش گرفتند.
امام کاظم (ع) در آن دوران خفقان از چه شیوه‌های تبلیغی استفاده می کردند؟
یکی از شیوه‌هایی که آن حضرت برای تبلیغ و گسترش دین به کار بردند این بود که علی بن یقطین را که از شاگردان و یاران برجسته آن حضرت بود به عنوان پوششی از حمایت شیعیان به کارگزاری در دربار هارون الرشید قرار دادند.
در آن دوران، علی بن یقطین وزیر هارون‌الرشید شد در حالی که هارون‌الرشید نمی‌دانست که وی از شاگردان امام موسی کاظم (علیه السلام) است، شیوه‌ای که امام موسی کاظم (علیه السلام) در این مورد به کار بردند، دیگر امامان معصوم (علیهم السلام) نیز در دوران امامت خود به چنین شیوه‌هایی توجه داشتند.
امام موسی کاظم (ع) به پرورش و سازندگی افرادی پرداختند که در حکومت بتوانند از شیعیان حمایت کنند و از عقاید خود دست برندارند.
امام موسی کاظم (ع) به یاران خود که در حکومت وارد شده بودند همواره توصیه می کردند که هیچ گاه مال و حقوق کسی را ضایع نکنند بلکه از حقوق شیعیان حمایت کنند.
امام موسی کاظم (ع) علاوه بر این که از کارگزاری علی بن یقطین برای حمایت شیعیان کمک گرفت، به بیداری افکار و روشن شدن حقایق می پرداختند و تلاش می کردند که پایگاه تشیع را در بین مخالفان معرفی کنند.
امام موسی کاظم (ع) نسل پربرکتی داشتند از جمله امام رضا (ع)، حضرت فاطمه معصومه (س)، شاه چراغ و امام زاده‌های دیگر که امروزه مزار هر یک از آنان پایگاهی از معارف علمی و دینی برای شیعیان است.
نسلی پربرکت که از تربیت صحیح برخوردار باشد سرمایه‌ای برای خانواده و کشور است و امروزه که در جامعه ما، افزایش جمعیت مطرح است زندگی آن حضرت می‌تواند الگوی مناسبی برای افراد باشد.
تعامل امام موسی کاظم (ع) با عموم مردم چگونه بود؟
در زمان امامت امام موسی کاظم (علیه السلام) متأسفانه برخی شیعیان دچار برخی انشعابات و تقسیمات مانند اسماعیلیه، فطحیه و واقفیه شدند که دشمنان اهل بیت (علیهم السلام) به این انشعابات دامن می‌زدند ولی امام کاظم (ع) مسیر اصلی تشیع را به مردم نشان دادند و به معارضه با این فرقه‌ها پرداختند.
در جلد دوم کتاب بحار الانوار آمده است که روزی یونس بن عبدالرحمن که از شاگردان امام صادق، امام کاظم و امام رضا (علیهم السلام) بود به محضر امام کاظم (ع) رسید و امام ضمن موعظه‌هایی به وی کرده و فرمودند «ای یونس! با مردم مدارا کن و با هرکس به اندازه معرفت و شعورش صحبت کن»
نظر شما