-خبرگزاری شبستان _ گیلان؛ کانون های فرهنگی و هنری به منظور احیای نقش واقعی مساجد در ترویج فرهنگ دینی ایجاد شده اند. توجه به این نکته ضروری است که فعالیتهای فرهنگی دینی در مساجد از تنوع بسیاری برخوردار می باشد. از پرداختن به جنبه عبادی مساجد تا اصلاح زیر ساخت‌های فرهنگی جامعه و ... از فعالیتهای کانون های فرهنگی مساجد است.
حجت الاسلام «سید عبدالجواد شمس الدین» امام جمعه انزلی در مصاحبه اختصاصی با خبرگزاری شبستان در انزلی با طرح مشکلاتی که مانع جذب جوانان به مساجد می‌شوند، کارکرد کانون‌های فرهنگی مساجد را از جهات مختلف مورد بررسی قرار داد.
-مساجد در جامعه اسلامی چه نقش و جایگاهی دارند؟
اگر مسجد را مرکز ثقل جامعه بدانیم به‌مانند صدر اسلام مسجد مرکز همه فعالیت ها و جهت دهی های جامعه اسلامی تلقی می‌شود.
در برهه ای از تاریخ اسلام مسجد مرکز فرماندهی حاکم زمان بوده و در زمان ظهور امام زمان (عج) نیز مرکز فرماندهی، مسجد کوفه است. اگر در خصوص مسجد چنین تلقی در جامعه و اقشار مختلف خصوصا بخش حاکمیت نظام اسلامی وجود داشته باشد، قطعا کارکرد و رونق مساجد قابل توجه و با اقبال بیشتری روبرو خواهد خواهد بود.
با نگاهی به تاریخ در می‌یابیم که در اوج گیری انقلاب، مسجد مرکز حضور انقلابیون و شرکت کنندگان در راهپیمایی های مبارزاتی علیه رژیم بود. پس از استقرار نظام اسلامی و پیروزی انقلاب هم مسجد به مرکز جنب و جوش و فعالیتهای ضداستکباری تبدیل شد و در دوره دفاع مقدس نیز مرکز پشتیبانی نیرو و امکانات بود.
مساجد در جامعه اسلامی همواره مورد توجه قرار داشتند و در نظام اسلامی به‌عنوان پایگاه جامعه و نظام اسلامی تلقی می شدند و برمحیط پیرامونی خود اثرگذار بوده اند اما متاسفانه امروزه خیلی از امور در بیرون از مساجد انجام می شود.
-چگونه می توان از کارکردهای مختلف مساجد بیشتر بهره برد؟
عدم مراجعه حضوری مردم به مساجد که به علت رعایت پروتکل های بهداشتی در زمان شیوع ویروس کرونا اتفاق افتاد و بسیاری از دستگاه‌ها در مقابله با کرونا با مشکل مواجه شدند مساجد به لحاظ ضدعفونی کردن معابر و اماکن عمومی و تهیه و توزیع بسته های معیشتی مجدد فعال و اثرگذار شدند و در این شهرستان بسته های معیشتی با محوریت مساجد و محله محور توزیع شد که بسیار موفقیت‌آمیز بود.
طرح حاج قاسم سلیمانی نیز که با همکاری شبکه بهداشت و درمان، سپاه و بسیج انجام شد بسیار موثر واقع شد و نشان داد مراکز دینی می‌تواند کارکردهای متفاوتی داشته باشند. این فعالیت ها، رونق را به مراکز عبادی و دینی برگرداند.
درصورتی که مسجد را محور فعالیتهای جامعه اسلامی قرار دهیم مسجد رونق و کارایی خود را مجددا باز خواهد یافت و مدیریت جامعه بسیار کم هزینه تر و موفق تر از آنچه که هست خواهد شد.
-آیا امروزه فعالیت های مساجد از کیفیت لازم برخوردارند، ارزیابی شما از این برنامه‌ها چگونه است؟
فعالیت کانون های مساجد به عوامل مختلفی بستگی داشته و دارای نقاط ضعف و قوت بسیاری است که براساس آنها رتبه و درجه بندی می شود. مسئولان کانون ها و مجموعه های اجرایی و تصمیم گیرنده باید به لحاظ فعالیت های فرهنگی افرادی توانمند باشند و گاهی در جامعه ما متاسفانه برخی امور عادی جلوه داده می شود در حالیکه تخصصی است مثل مسائل فرهنگی و اداره یک مجموعه فرهنگی که کار تخصصی و پیچیده ای محسوب می شود.
به همین منظور شیوه، روش، طراحی و برنامه‌ریزی برای کانون های فرهنگی نیز از لحاظ تسلط به مسائل فرهنگی و معارف دینی باید در چنین مجموعه هایی چشمگیر و قابل توجه باشد. پشتیبانی در مراحل بعدی قرار می گیرد اصل توانمندی مسئول و مدیریت مجموعه است. اکنون شرایط جامعه طوری رقم خورده که هر کس به خود اجازه می دهد خویش را کارشناس فرهنگی معرفی کند اگرچه در کانون های فرهنگی هنری مساجد دستورالعمل های ابلاغی وجود دارد اما زمانی کانونی موفق خواهد بود که از افراد توانمند و آشنا به مسائل فرهنگی بهره بگیرد.
هنگامی که افراد از وجود کارشناس و مربیان زبده و مجرب در کانون های فرهنگی استفاده شود کانون نه تنها در محله بلکه در شهر ، استان و کشور موفق خواهد بود .کانون های توانمند باید ارزیابی شده و در عین حال توانمند باشند.
- چگونه می توان خانواده ها را به شرکت در برنامه های فرهنگی مساجد ترغیب کرد ؟ نقش رسانه ها را در جذب مردم چگونه می بینید ؟
برای ترغیب خانواده ها جهت شرکت در برنامه های فرهنگی کانون های مساجد عوامل مختلفی دخیل است و بخش مهم و قابل توجه ی از این عوامل عدم تبلیغات دینی مناسب و اثر گذار در این بخش است که متاسفانه در جامعه این تبلیغات نسبت به نماز و سایر مسائل و سایر فرایض دینی وجود ندارد این درحالیست که در نظام و جامعه ای زندگی می کنیم که مبنا و شالوده همه تلاش ها و اهداف زمینه های کاری مسائل دینی است.
مسائل دینی و فرهنگی باید در اولویت دستگاه های دولتی و عموم مردم و کسانی که مسئولیتی در این جهت دارند قرار گیرد اگر مردم را به وسیله تبلیغات جذاب و اثرگذار با توجه به مقتضیات جامعه و نیاز مردم نتوانیم جذب کنیم گرایش به مسائل دینی ضعیف تر خواهد شد .
با بررسی تبلیغات رسانه ای در بخش های مختلف محلی، شهری و استانی طی چند سال اخیر سال اخیر می توان میزان توفیق این رسانه ها را برای حضور مردم به مساجد ارزیابی کرد که چقدر در این زمینه تبلیغ شده است، این جای تاسف بسیار دارد. اگر به تبلیغات رسانه ای که برای حضور مردم در مساجد و بهره گیری و رونق مساجد در جامعه نگاهی کارشناسانه داشته باشیم می بینیم اگر تبلیغاتی صورت گرفته، بسیار اندک و ناچیز بوده است. در هر موضوعی علاوه بر نیازی که در بخش تبلیغات و آگاهی‌بخشی وجود دارد ضرورت مقابله با اضداد هم باید باشد . برای کل جامعه مسئله پیشگیری امروز مهم هست بیشتر از گذشته باید همتی در سلامت جامعه شکل گیرد.
این درحالی است که دشمنان تبلیغات و القائات بسیاری دارند که مردم اقبال کمتری به مسائل دینی پیدا کنند. مردم به جهت مشغله ها و گرفتاری‌های فراوان، متعدد و متنوعی که در اطراف خانواده‌ها وجود دارد که با وجود آنها و خلا تبلیغاتی موجود، اولویتشان برای مساجد کمتر است. در کنار این مجموعه عوامل نوع برخورد هیئت امنا و برخی روحانیون مساجد هم مهم است.
بخشی از مشکلات هم به مجموعه دستگاه‌های حاکمیتی و مدیریتی بر می‌گردد که باید برخی مسائل مساجد را مورد توجه قرار دهند. به طور مثال در برهه‌ای از زمان مدارس در کنار مساجد احداث می شد اما امروز توجه به این مسئله کمتر شده است در نظام اسلامی خیرین مدرسه ساز باید مدارس را کنار مساجد و یا با فاضله کمتری از مساجد بسازند و مراکز آموزشی را به مساجد وصل کنند. این سیاستگذاری می‌تواند به‌صورت شهری، استانی و کشوری انجام شود. نمایندگان مردم، فرمانداران و ادارات آموزش و پرورش می‌توانند در شهر خود این سیاست‌ها را مورد توجه قرار دهند.
- چگونه می توان جوانان را به حضور در مساجد و نمازهای جماعت جذب کرد؟
راه های جذب جوانان به مساجد به عوامل و شرایط مختلف و متنوعی بستگی دارد، مجموعه عواملی مانند نحوه فعالیت مسجد، خلق و خو و رفتار امام جماعت، اعضای هیئت امنا و کانون بسیج و ... در این امر دخیل هستند.
جذب جوانان به مسجد باید آگاهانه و با راهکارهای عملی‌تری انجام می‌شود. باید راهکارهای بهتری برای جذب جوانان به مساجد یافت تا از تهاجم مجازی در امان ماند و کارکرد ویژه‌ای در کانون‌های مساجد باشد که جوانان را به مسجد جذب کنند.
فعالیتهای فرهنگی اجتماعی باید به‌صورت پلکانی ارتقا یابد تا نوجوانان رشد معنوی را در خود احساس کنند اگر این اثرگذاری نباشد نوجوان در باتلاق و منجلاب دشمن غرق خواهد شد. دشمنان با همه امکانات و تقوا به صورت شبانه‌روزی در فضای مجازی در تلاشند تا آسیب ها و ناهنجاری های اجتماعی در جامعه ما بیشتر شود.
موضوع دیگری که در این امر مطرح است تلقی ما از کارکرد مساجد است که باید متفاوت با نمازخانه باشد ویژگی هایی برای این مکان مقدس وجود دارد که کمرنگ شده است، گاهی فعالیتی در مساجد انجام می شود که در شان کارکرد مساجد از لحاظ معنوی و اجتماعی نیست. مسجد محل حضور افراد با ایمان و راز و نیاز با خداست و همانگونه که در روایات آمده است بوعلی سینا برای حل مسئله علمی به مسجد پناه می برد و از روح معنوی مساجد بهره می گرفت. در مسجد باید روح معنویت و نورانیت وجود داشته باشد که ما در برخی مساجد قدیمی این نورانیت را می بینیم.
نظر شما